Изащат вярягяси
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
43 sistemin bütün elementlərini öyrənmək və təlim prosesini layihələşdirməkdir. Bunun sayəsində məktəbin təhsil-tərbiyə işi az qaydaya salınmış hərəkətlərin məcmusundan məqsədyönlü prosesə çevrilir. Bunun üçün təlim texnologiyasının aşağıdakı spesifik əlamətlərini bilmək lazımdır. 1)Qarşıda qoyulmuş məqsədlər; 2)Bütün tədris əməliyyatlarının təlim məqsədlərinə nail olmağı təmin etməsi; 3)Müntəzəm əks əlaqə; 4)Öyrədici dövrənin təkrar olunması; Bununla əlaqədar olaraq təlim texnologiyası təlim layihəsinin əsas komponentlərini ayırır; 1)Təlim məqsədlərinin qoyuluşu; 2)Tədris materiallarının hazırlanması və öyrədici əməliyyatların işlənib hazırlanması; 3)Təlimin nəticələrinin cari və yekun qiymətləndirilməsi və korreksiyası üçün materiallarının işlənib hazırlanması; Təlim texnologiyasının əsas əlamətlərindən biri öyrədici dövrənin təkrar olunmaq imkanına malik olmasıdır, yəni hər bir müəllim onu təkrar edə bilər. Təlim texnologiyasının əsas əlamətlərindən biri öyrədici dövrənin təkrar olunmaq imkanına malik olmasıdır, yəni hər bir müəllim onu təkrar edə bilər. Təlim dövrəsində aşağıdakı məqamlar vardır: 1)Məqsədlərin qoyulması; 2)Öyrənmə səviyyəsinin ilkin qiymətləndirilməsi; 3)Əks əlaqənin nəticələrinə əsasən təlim əməliyyatlarının korrektirovkası; 4)Nəticələrin yekun qiymətləndirilməsi və yeni məqsədlərin qoyulması; Təlim texnologiyasının vəzifələrindən biri təlimin bütün növ məqsəd və səviyyələri üçün cari və yekun standart tapşırıqlar yaratmaqdır. Əslində, texnoloji təlim üçün testlər fondu, bütün fənlər üzrə yoxlayıcı komplekslər lazımdır. Test nəzarətinin xüsusiyyəti onun meyarlığındadır. Məqsədə nail olunma dərəcəsi meyalarla ölçülür. Yuxarıda sadalananlar təlim texnologiyasının müsbət cəhətlərinə aiddir, lakin onun nöqsanları da vardır. Onlara reproduktiv təlim tipinə meyl, tədris fəaliyyətinin motivasiyasının işlənilməməsi, şəxsiyyətin daxili aləminə etinasızlıq aiddir. 44 Təlim texnologiyası «praktik» didaktikanın inkişafına, yəni öyrədici sistemlərin, hazır sənədlər və vasitələr paketlərinin, didaktik və texniki paketlərin yaradılmasına təkan vermişdir. Sənədlər paketinə aşağıdakılar daxil ola bilər: 1)Müəyyən fənn üzrə təlimin məqsədi və məzmunu; 2)Öyrədici əməliyyatlar; 3)Təlimin bütün mərhələlərində veriləcək test tapşırıqlar; Müasir təlim texnologiyaları kompüterdən istifadəyə meyl göstərdiyindən sənəd paketlərin əsasını proqram materialı təşkil edir. Belə ki, təlim prosesini həyata keçirmək disketlərdən istifadə olunur. Təlim texnologiyası təhsildə informasiya texnologiyalarının inkişafı prosesini də stimullaşdırır. Ümumiyyətlə, təlimin bütövlükdə texnologiyası məktəbə fayda verməz. Texnologizasiya təlim prosesinin ayrı-ayrı sahələrində ancaq onun idarə olunması qaydalarından biridir. Praktiki mənada pedaqoji texnologiya dedikdə həm də qarşıya qoyulmuş məqsədə uyğun olaraq bilik, bacarıq və vərdiş, münasibətləri formalaşdırmaq və onlara nəzarət həyata keçirmək üçün əməliyyatlar komplekti başa düşülür. Pedaqoji texnologiyada müəllimin fəaliyyətinin aşağıdakı funksional komponentlərini ayırmaq olar: 1)Qnostik (idrak) komponet; 2)Layihələşdirici komponent; 3)Konstruktiv komponent; 4)Təşkilatçılıq komponenti; 5)Kommunikativ (ünsiyyət) komponent. Beləliklə, müəllimin təlim texnologiyalarını aşağıdakı əməliyyatlar təşkil edir: 1)Bilikləri toplamaq üçün əməliyyatlar; 2)Təlimin və təhsil-tərbiyənin prosesini təşkil etmək üçün əməliyyatlar; 3)Bilikləri şagirdlərə ötürmək üçün əməliyyatlar; Qnostik komponentə daxildir; təlim, təhsil-tərbiyənin məqsədləri, tədris etdiyi fənnin məzmunu barədə binologiyaların öyrənmək, öyrədici və tərbiyəedici məşğələlər keçirmək və s. Layihələşdirici komponent uzaq məqsədləri, əməliyyatları, vasitələri özündə birləşdirir. Layihələşdirmə cinsi fərqləri nəzərə almaqla həyata keçirməlidir. Konstruktiv komponent qarşıdakı məşğələni hazırlamaq üçün əməliyyatlar komplektini nəzərdə tutur. 45 Kommunkativ komponent şagirdlərə verbal və qeyri-verbal qarşılıqlı fəaliyyət üçün əməliyyatlar komplektini özündə birləşdirir. Təşkilatçılıq komponenti məşğələləri hazırlamaq və keçirmək üçün əməliyyatlar komplektini nəzərdə tutur. Son iki komponent bir- birinə sıx əlaqıdardırlar. Texnologiyaların müxtəlif təsnifatları vardır. Onlardan ikisi pedaqoji və psixoloji texnologiyalar xüsusilə qeyd edilməlidir. Pedaqoji texnologiyalarda əməliyyatlar və hərəkətlər fiziki cəhətdən hiss olunur. Psixoloji texnologiyalar gizli xarakter daşıyır. Bu konkret insanın psixikasında baş verən əməliyyatlar və hərəkətlərdir. Amma pedaqoji və psixoloji texnologiyalar arasında dəqiq sərhəddi müəyyənləşdirmək olduqca çətindir. Pedaqoji texnologiyalar aşağıdakı kimi təsnif oluna bilər: 1)Təlim texnologiyası; 2)Tərbiyə texnologiyası; 3)İnkişaf texnologiyası; 4)Diaqnostika texnologiyası; Təlim texnologiyası dedikdə bilik, bacarıq və vərdişləri formalaşdırmaq üçün əməliyyatlar komplekti başa düşülür. Tərbiyə texnologiyası dedikdə nisbi, sabit və müntəzəm olaraq ümumiləşən münasibətlərin məqsədyönlü formalaşdırılması üçün əməliyyatlar komplekti başa düşülür. İnkişaf texnologiyası ilə sıx əlaqədardır. Psixi inkişaf dedikdə, əqli bacarıqların formalaşdırılması, insan psixikasında hər hansı əməliyyatların çoxalması başa düşülür. Beləliklə, bacarıqların formalaşması harada baş verirsə, orada da psixi inkişaf müşahidə olunur. Fiziki inkişaf zamanı fiziki bacarıqlar nəticə kimi özünü göstərir. dmaqnostika texnologiyası-pedaqoqların və ya psixoloqların uşağın məktəbə hazırlığını diaqnostlaşdırmaqdır. Pedaqoji texnologiyaların psixi materialı vardır. Məsələn: təlim prosesində predmetlərin və hadisələrin psixi obrazları biliklərin psixi materialı hesab olunur. On iki növ analizatorun beyinə gətirdiyi informasiya orada on iki növ obraz yaradır. Deməli, biliklər şagirdlərin psixikasında formalaşmış obrazlardır. Əgər biliklərin psixi materialı obyektlərin və ya hadisələrin obrazlarıdırsa, inkişafın psixi proseslərdə həyata keçirilir. Şagirdlərin Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|