Isa h seynov. Se[ilmi] Wswrlwri Bak\ 1988 Q\rx ikinci ildw me]wdw "q\r\c\ batalyon" ad\nda silahl\ dwstw tw]kil edilmi]di

11

a`lams\nd\. Ki[ik  qarda]  isw  ciddi,  twmkinli  bir  wda  ilw  izah  etdi  ki,  “adi,  namuslu  jurnalist  ola

bilswm, =z^ b=y^k ]eydir”. Qaraxan nwdwnsw bu cavab\ bir n=v yekwxanl\q say\b qarda]\ndan hwtta

incidi,  “Bak\da  kiminsw  twsirinw  d^]^b”,  —  deyw  qohum-wqraba,  tan\]-bili]  aras\nda  bir  m^ddwt

s=ylwnw-s=ylwnw  gwzdi.  O,  dan\]\r,  deyinir,  Zwlimxan\n  qaras\nca  as\b-kwsirdi.  “Lov`alan\r,

lov`alan\r! Wsl lov`a adamlar he[ vaxt =zlwrini twriflwmwzlwr, qwsdwn twvaz= g=stwrwrlwr!.. Namuslu

jurnalist! Guya May\lovlar\n ham\s\ namussuzdur, bir bu dwbbw namuslu [\xacaq!..” Lakin elw bu

s=zlwri dediyi dwqiqwdw belw, gizlindw qaqa]\ ilw fwxr etdiyini ba]a d^]^rd^.

O, bo] vaxtlar\nda tez-tez hwmin bu h^nd^r, seyrwk pal\dlar\n alt\na gwlir, hamar bir k=t^k ^st^ndw

oturub,  qara  suyun  —  “Pwri  g=l^n^n”  s^r^nwn  a`  duman\na  baxa-baxa  “qaqa],  qaqa]”  —  deyib

dadl\, h^znl^ xatirwlwrw qap\l\rd\. Qaqa]\n\n yaz\[\ olmasa da, tan\nan, say\lan bir jusnalist, x^suswn

=z do`ma rayonunda hwmi]w h=rmwti g=zlwnilwn bir ziyal\ kimi yeti]wcwyi g^nlwri arzulay\rd\. Hwmin

g^nlwr  bwlkw  dw  art\q  gwlib  [atm\]d\.  Niyw  “bwlkw?”  Qwti  demwk  laz\md\r  ki,  gwlib  [atm\]d\!  Bws

nwdwndi ki, qarda]\n\n bu g^n^ ilw fwxr etmwk wvwzindw o, elw bil yenw dw xatirwlwrlw ya]ay\rd\?

Qaraxan  bu  sual\  dwrhal  unutma`a  [al\]d\.  Bir  qwdwr  dw  twk  qalsa  hwlw  [ox  hwqiqwtin  meydana

[\xac\`\ndan qorxmu] kimi, yerindwn qopub B=y^ktalaya do`ru d=nd^. Ancaq nw sualdan, nw dw

onun inadla =z^nw yol axtaran cavab\ndan yaxa qurtarmaq m^mk^n idi. Qaraxan quru, swrt pay\z

otlar\n\,  xwzwl  y\`\nlar\n\  bu  dwfw  bilwrwkdwn  bwrk  x\]\ldadaraq,  s=vq-twbii  bir  swylw  fikrini

dumanland\rma`a can atsa da qarda]\ ilw s=hbwtdwn ald\`\ twwss^rat =z-=z^nw durulurdu; indi ona

elw gwlirdi ki, vaxt\ ilw hwr dwqiqw ba]\na doland\`\, quca`\nda gwzdirdiyi “qov`al\-qall\ qaqa]\” elw o

zamanlar  qara  suyun  duman\  i[indw  wriyib  gedib,  hwmin  a`la]an-g^l^]wn  pwrilwrtwk  wfsanwyw

[evrilib, on be]-iyirmi dwqiqw wvvwl atas\n\n yan\na =t^rd^y^ qarda]\ isw ba]qa adamd\r. Qaraxan\n

[ox az tan\d\`\ tamam ba]qa bir adam!..

Bayaq  qarda]\  qay\d\b  hwywtw  enwndw,  Zwlimxan  qap\n\n  a`z\nda  bir az  duruxdu:  “Bws  niyw  twk?

Ki]inin Qaraxandan gizli s=z^ var, nwdir?” Lakin i[wridwki mwnzwrwni g=rwn kimi hwr ]eyi unutdu.

Qap\n\  ehmalca  [wkib,  az  qala  nwfws  almadan, yum]aq, qara tuflilwrinin burnunu ya`l\ d=]wmwyw

ehtiyatla  basa-basa,  uzun  vw  geni]  ota`\n  ortas\na  sal\nm\]  b=y^k  xal\n\n  kwnar\na  qwdwr  gedib

dayand\,  atas\na  bir  daha  baxd\qda  istwr-istwmwz  g^l^ms^n^b,  ba]\n\  azca  yana  wywrwk,  tama]a

elwmwyw ba]lad\.

Sabit  May\lov,  daranmaqdan  vw  s\`allanmaqdan  pilw  kimi  yum]alm\]  saqqal\n\  meydan  sinwsinw

swrib, t^nd-q\rm\z\ mwxmwrdwn, uclar\ qotazl\ m^twkkw vw a` bal\nca ba] qoyaraq, xal\n\n ^st^nw

nwhwng  bir  cwngavwrtwk  d=]wnmi]di.  Uzaq  k^ncdwki  stolun  ^st^ndw  onluq  lampa  Zwlimxan\n

]whwrdw  al\]d\`\  gur  vw  swrt  i]\`a  he[  bwnzwmwywn,  ota`a  dinclik,  rahatl\q  yayan  ]=lwlwr  sa[\rd\.

Qapa`\ azac\q aral\ qoyulmu] divar pe[indw odun yan\b qurtarm\]d\. Par[a-par[a q\rm\z\ k=zlwrin

ara-bwrwsindw x\rdaca alovlar titrw]ir, qocan\n twrtwmiz q\rx\lm\] iri ba]\nda wkd edirdi. Zwlimxan

yava]ca  wyilib  yan\n\  xal\n\n  k^nc^nw  qoydu,  atas\n\n  d^ma`,  qal\n  qa]lar\  alt\nda  k=lgwlwnmi]

yumulu g=zlwrinw bir dw bax\b, “baba”, — deyw astadan swslwndi. O, dil a[an g^ndwn atas\n\ “baba”

[a`\rm\], sonralar hwtta twwcc^b etmi]di ki, nw ^[^n ba]qa o`ullar =z atalar\na belw demirlwr. Qwribw

bir u]aq m^lahizwsi ilw fikirlw]mi]di ki, “ata” s=z^ [ox lov`a swslwnir, “dwdw” deywndw elw bir incw-

mincw [\x\r. “Baba” isw Zwlimxan\n dilinw vw ^rwyinw yat\rd\; bu kwlmw onw hwm hwlim vw twbii, hwm

dw a`\r vw twmkinli g=r^n^rd^… Bwlkw bu ondand\r ki, Zwlimxan ^mumwn hwr ]eydw hwlimliyi, eyni

---

12

zamanda  a`\rl\`\  vw  twmkini  sevirdi?  B=y^k  qarda]\,  mwswlwn,  lap  cavanl\qdan  q\vraql\`\,  cwldliyi

xo]lay\r.  Zwlimxan\n  yad\ndad\r  ki,  Qaraxan  geyim-kecimindw  azac\q  a`\rl\`a,  y=ndwmsizliyw  dw

d=zm^rd^. Alt\na ikinci dwfw pado] vurulan [wkmwlwrini geymirdi. Deyirdi: “Me]w[i, at^st^ adam

gwrwk qu] kimi y^ng^l, oynaq olsun. Ayaqqab\s\ndan, belindwki kwmwrindwn tutmu], k=ynwyinin

boynuna  qwdwr,  gwrwk  mum  kimi  yum]aq  olsun.  Mwn  he[  m^haribwdw  dw  “girzov\y  sapoq”

geymwmi]wm, bu g^n alt\ yamaql\ geyim?” Qaraxa elw indi, alt\ q\z atas\ olduqdan sonra da hwmin

vwrdi]indwn wl [wkmirdi. Nw  isw,  hwrwdw  bir  vwrdi]  olur.  Budur,  qoca,  k=hnw  adwti  ^zrw,  yenw  dw

yerdw, xal\ ^stw yat\r. Qaraxandan fwrqli olaraq, qoca hwr ]eydw bwrkliyi vw swrtliyi sevir.

- Baba, ay baba, — Zwlimxan bir dw dillwndi. Qocan\n qa]lar\ twrpwndi, yava]-yava] y\`\l\b ortada

ba]-ba]a durdu, sonra yenw dw yava]ca ayr\l\b iri g=y^mt^l g=z qapaqlar\n\n ^st^ndw [evrwlwndi.

Zwlimxan onun geni], h^nd^r aln\ndak\ tan\], do`ma q\r\]lara, balaca burnunun sa` qanad\ndak\

qonur xala vw qal\n, swrt dodaqlar\n\n swrbwst yat\m\na bir daha tama]a edwrwk, eyni ehtiyatla wlini

xal\ya dirwyib aya`a durdu, ^slublu add\mlarla yuxar\ ba]a yeridi.

Bir  il  bundan  qabaqk\  kimi,  sol  divar\n  dibindw,  ]^]wlwrin  ^st^ndw  [ox  twbii  rwnglwrlw  bir  c^t

q\rqovul  [wkilmi]  ]kaf  qoyulmu]du.  }kafdan  sa`da,  xal[a  ^st^ndw  ailw  ^zvlwrinin,  uzaq  vw  yax\n

qohumlar\n  ]wkillwri  d^z^lm^]d^.  Zwlimxan\n  g=zlwri  bu  ]wkillwrdwn  yaln\z  birinin  ^zwrindw

dayand\. Z^mr^d… Vaxt\ ilw ham\ elw bilirdi ki, Z^mr^d bu evdw b=y^y^b boya-ba]a [atm\] bir q\z

kimi kwnara, bwlkw dw he[ a`\la gwlmwywn bir ailwyw k=[^r^lwcwkdi. Sonra hwr ]ey dwyi]di. Indi isw

evdw yenidwn hwr ]eyi dwyi]dirmwyw [al\]\rd\lar. G=rwk, g=rwk bu =ykw]iklik nw ilw qurtaracaq…

Zwlimxan y^ng^lcw k=ks^n^ =t^rd^. D=n^b yenw atas\na baxd\ vw geni] a[\lm\], q\rp\ms\z, hirsli

g=zlwri g=rd^kdw ona elw gwldi ki, ki]i he[ bir an da yatmay\b, qap\ a[\landan indiywdwk s\x, uzun

kirpiklwri aras\ndan o`lunun hwrwkwtlwrini izlwyib. Do`rudanm\ belwdir? Necw ola bilwr ki, bu bir

ildw qocan\n qwzwbi bir qwtrw dw soyumas\n?

Zwlimxan bu fikrw inanmaq istwmwdi.

Atas\n\n g=zlwri ^[ add\ml\qdak\ bwdwnn^ma g^zg^yw bax\rd\. Orada qara kostyumda vw qar kimi

a`  k=ynwkdw,  azac\q  uzunsov,  a`  sifwtli,  ucaboy,  zwrif  bir  o`lan  dayanm\]d\.  O`lan\n  [ox  erkwn

t=k^lmwyw ba]lay\b qabaq twrwfdwn seyrwlmi], sifwtinin rwngilw twzadl\, qara, i]\lt\l\ sa[lar\, iri, sakit

bax\]l\ g=zlwri, eynilw Sabit May\lovun burnuna bwnzwywn x\rda burnu vw bir qwdwr wtli dodaqlar\

vard\. Qol-qanadl\ May\lovlar ailwsindw bu o`lan\ sevmwywn bir nwfwr tap\lmazd\. Qoca May\lov isw

elw  bil  onu  nwinki  sevmir,  hwtta  he[  tan\m\r,  qocan\n  =z^ndwn  vw  wziz  qonaqlar\ndan  ba]qa  he[

kwsin  ayaq  basmad\`\  bu  ota`a  o`lan\n  hans\  cwsarwtlw  twpilib  belw  swrbwst  gwzib-dolanmas\na

twwcc^blwnir, qa]lar\n\ hirsli-hirsli [at\rd\. Bwlkw qoca yuxulu idi vw do`rudan da tan\ya bilmirdi?..

- Baba, xo] g=rd^k!

Qoca g=zlwrini g^zg^dwn ay\rd\, amma indi dw y=n^n^ o biri twrwfw [evirdi.

Zwlimxan wyilib onun b=yr^ndw [=mwldi, wlini qocan\n kwmwr yerindw [arpazlanm\] cod wllwrinin

^st^nw qoydu.

---