A[[[[\\\\llllm
Yüklə 24,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
| B B B Baaaakk
k k\\\\n
n n n\\\\n n n n A A A A[[[[\\\\llllm m m maaaam m m m\\\\]]]] SSS Siiiirrrrrrrrllllwwwwrrrriiii G G G Geeeed
d d diiiillllm m m mwwwwlllliiii yyy yeeeerrrrllllwwwwrrrr,,,, iiiin n n nkk k kiiii]]]]aaaaffff eeeettttd d d diiiirrrriiiillllm m m mwwwwlllliiii wwwwllllaaaaqq q qwwwwllllwwwwrrrr B B
Beeeettttttttiiii B B B Blllleeeeyyy yeeeerrrr B B B
m m mwwwwqq q qaaaallllwwww Mwnbw: Azerbaijan International jurnal\ - AI, 11.2 (Yay 2003) © 2003. Azerbaijan International Yenw dw Neft Swrgisi zaman\ gwlib [atd\. Azwrbaycan Internw]nl jurnal\n\n hwr bir yay n=mrwsi hwr il ke[irilwn Xwzwr Neft vw Qaz swrgisi ilw ^st-^stw d^]mwli olur. Bu il bu swrgi art\q onuncu ildir ki ke[irilir. Hwr dwfw oldu`u kimi bu il yenw dw bu twdbir b^t^n il wrzindw Azwrbaycana wcnwbilrin g^cl^ ax\n\n\ cwlb etdiyi ^[^n ]whwrdw ya]ay\] yerlwri demwk olar ki tamamilw doludur. Mwn =z^m dw tezliklw Los Ancelesdwn Bak\ya 24 saatl\q bir swyahwt etmwk ^[^n twyyarwyw minwcwywm. Etiraf etmwliywm ki, 2001-ci ilin 11 Sentyabr hadiswsindwn bwri okeanlar aras\, qitwlwr aras\ u[u]lar art\q wvvwllwr oldu`u kimi wylwncw twsiri ba`\]lam\r. Indi Los Ancelesin LAX aeroportuna daxil olub [\xd\qda twhl^kwsizlik yoxlamalar\ndan ke[mwli olursan. Wvvwllwr yoxlamalara swrf olunan bu vaxt m^ddwtindw twyyarw Birlw]mi] }tatlar\n bir ba]\ndan o biri ba]\na kimi yar\ yolu getmi] olard\. Daha belw deyildir. Etiraf etmwk laz\md\r ki, hwmin twhl^kwsizlik yoxlamalar\ hwqarwt vw h=rmwtsizliklw m^]ayiwt olunur. Wllwrini Isan\n [arm\xa [wkildiyi ]wkildw yanlara a[ma`a vw yad bir adam\n swnin v^cuduna ba]dan aya`a wl gwzdirmwsinw vw Heyqer say`ac\n\ b^t^n v^cudun boyu gwzdirwrwk gizli silahlar axtarmas\na tabe olmal\san. Sizw vurulan mwnwvi zwrwrw twhqir dw wlavw edwrwk onlar sizdwn ayaqqab\lar\n\z\n dwliklwrindw gizlwdw bilwcwyiniz bomban\ rentgen ]^alar\ vasitwsilw m^wyywn etmwk ^[^n ayaqqab\lar\n\z\ soyunma`\ xahi] edw bilwrlwr. Insanl\q ^[^n necw dw kwdwrli bir g^nd^r—biz belw bir
wsasl\ ara]d\rmaya mwruz qalm\]\q—bu proseslwr d^]mwn d^nya qwlwmw verilwn bir d^nyada g^ndwlik qaydalar kimi qwbul olunur. Ke[wn hwftw AB} Daxili Twhl^kwsizlik &zrw Mwslwhwt Sistemi terroristlwrin Amerika ]whwrlwri ^zwrinw h^cum planla]d\raca`\ndan qorxaraq yenw dw “Nar\nc\ kod” (Y^kswk hwywcan twbili) elan etdi. Nar\nc\ rwng g=yqur]a`\ rwnglwri i[wrisindw kodla]d\r\lm\] wn y^kswk hwywcan twbili rwnglwrindwn d=rd^nc^s^d^r: ya]\l, mavi, sar\, nar\nc\ vw q\rm\z\. Q\rm\z\ Kod yaln\z h=kumwt idarwlwrinin hwll edw bilwcwyi problemlwrin g=stwricisidir. 11 sentyabr hadiswlwrindwn sonra art\q d=rd^nc^ dwfw AB} h=kumwti twhl^kwni “Nar\nc\ Kod” kimi m^wyywn etdi vw milli s^lhmwraml\ hakimiyywt q^vvwlwrini vwzifwlwrini yerinw yetirmwyw [a`\rd\. Televiziya ]wrh[ilwri b^t^n zaman wrzindw durmadan guya xwyallar\m\z\n buna ehtiyac\ varm\] kimi ba] verw bilwcwk terrorist ssenarilwrinin fwrziyywlwri haqda dan\]\rlar. Bu hwyacan twbillwrinin kifaywt qwdwr wsasa malik olub-olmamas\, paranoyyaya wsaslanmas\ vw ya sadwcw siyasi ^st^nl^k wldw etmwk ^[^n s=ylwnmwsindwn as\l\ olaraq onlar bizi, burda ya]ayan b^t^n insanlar\, ham\s\n\ ]wxswn tan\mad\`\m\z hwr bir kwsdwn ]^bhwlwnwn vw qorxan bir adama [evirmwyw nail olmu]lar. Psixikam\z\n dwrinliyindw art\q anonimliklw xarakterizw olunan ]whwr yerlwrindw biz faktiki olaraq hwr bir kwsdwn ]^bhwlwnirik. }wxsi m^dafiw twdbirlwrimiz art\q haz\rd\r. X^susi narahat[\l\q do`uran mwqam 11 sentyabr h^cumunda g^nahland\r\lm\] olduqlar\ “Orta }wrqlilwr” lw ba`l\ stereotipin necw s^rwtlw yaranmas\d\r. H=kumwt q^vvwlwri indi AB} vwtwnda]lar\ndan ]ahidi olduqlar\ hwr hans\ bir izahedilmwz hwrwkwt barwdw onlara mwlumat vermwlwrini xahi] edirlwr. Hwtta parklarda da gizli video kameralar qura]d\r\lm\]d\r. Art\q wgwr hwr hans\ ]^bhwli g=r^nwn qon]unuz varsa, hakimiyywt q^vvwlwri onlar\n telefonlar\na dan\]\qlar\ izlwywn qur`u da qo]a bilwrlwr. Bu qur`u onlar\n, sizin vw hwm[inin digwr qon]ular\n\z\n s=hbwtlwrini lentw yaz\r. Wvvwllwr h=kumwt i][ilwri hwr hans\ bir spesifik telefonun dan\]\qlar\n\ yazmaq ^[^n mwhkwmwdwn rwsmi icazw almal\ idilwr. Bundan wlavw, bu g^nlwr insanlar yaln\z ]^bhwli g=r^nd^klwri ^[^n hwbs oluna vw he[ bir h^quq]^nasa m^raciwt etmw imkan\ verilmwdwn mwhkwmwsiz saxlan\la bilwr. Ka`\z mwhsullar\—kredit kartlar\, [eklwr, po[t, ald\`\n\z vw ya kitabxanalarda nwzwrdwn ke[irdiyiniz kitablar\n adlar\ izlwnilw bilwr. B^t^n bu yeni mwhdudiyywtlwr geni] vw hwr ]eyw uy`unla]d\r\lm\] “terrorizm qar]\ m^haribw” ifadwsi ilw izah edilir. Bu dwyi]ikliklwr x^susilw son onillik wrzindw Azwrbaycan vw digwr ke[mi] Sovet respublikalar\ kimi =lkwlwrdw insanlar\n [wtin vw yeni wldw etdiklwri azadl\qlar\n\ necw qazanma`a ba]lad\qlar\n\n g^nbwg^n, saatbasaat ]ahidi oldu`umuz bizlwr ^[^n x^susilw narahat[\l\q gwtirir. Ke[mi] Sovet Ittifaq\n\n vaxtilw aftoritar rejim alt\nda ya]ayan vw bizim Qwrbdw twntwnw ilw elan etdiyimiz azadl\q vw demokratiyaya can atan insanlar indi faktiki olaraq =z ]wxsi azadl\qlar\n\ bizim =z^m^z^n daha kwskin yoxlama vw nwzarwtw mwruz qald\`\m\z eyni vaxtda elan edirlwr. Zaman twrsinwmi d=vran edir? Bizim—“D^nyada Azwrbaycan haqda wn geni] sayt” olan Azer.com veb sayt\m\za [ox vaxt Azwrbaycana swyahwt etmwk istwywn adamlardan suallar daxil olur. X^susilw dw 2003-c^ ilin mart ay\nda Birlw]mi] }tatlar\n Iraqa etdiyi silahl\ twcav^z^ndwn sonra insanlar bizw belw bir sualla m^raciwt edirlwr: “Iraq wrazisinw yax\n olan Azwrbaycana swyahwt etmwk twhl^kwsizdirmi?” Bak\n\n yerli u]aq evlwrindwn =vladl\`a u]aq g=t^rmwyw ^mid edwn ]wxslwr narahat olurlar: “Azwrbaycanl\lar\n xaricilwrw, x^susilw dw amerikal\lara qar]\ m^nasibwtlwri necwdir?” Azwrbaycanl\lar ksenofobik deyillwr. Onlar xarici ]wxslwrlw dostluq vw dil =yrwnmwlwri ilw q^rur duyur. Twhsil alm\] ]wxs ^[^n wn az\ ^[, ya d=rd dildw swrbwst dan\]maq adi hald\r. Lakin nwzwrw al\n ki, azwrbaycanl\lar art\q 1991-ci ildw, m^stwqilliklwrinin yenicw wldw etdiklwri d=vrdw olduqlar\ kimi sadwl=vh deyillwr. {ox g^man ki, “ehtiyatl\ optimist” ifadwsi azwrbaycanl\lar\n xaricilwrw qar]\ m^nasibwtini wn yax]\ izah edwn ifadw olard\. 10 il wvvwl Qwrb Sovet Ittifaq\n\n vaxtilw yerinw yetirdiyi “atal\q” funksiyas\n\ wvwz edwcwyinw inan\lan zaman burada xarici kimi g=r^nmwk ^mumiyywtlw [ox yax]\ qar]\lanmaq demwk idi. &mid edirik ki, Neft Swrgisi Azwrbaycana maraq g=stwrwn olan xaricilwr ^[^n katalizator rolunu oynayacaq vw m^nasibwtlwr hwr iki twrwf ^[^n wlveri]li ]wkildw davam edwcwkdir. Qoy tarixin bu d=vr^ qwrblilwr, x^susilw dw amerikal\lar ^[^n bu xaricilwrin wl uzada bilwcwyinw vw swmimi dosta [evrilw bilwcwyinw wminlik yaradan bir zaman olsun. Azwrbaycanl\lar ^[^n qoy bu d=vr inam d=vr^ olsun vw onlar\n wnwnwvi istiqanl\l\q vw qonaqpwrvwrliyindwn sui-istifadw edilmwsin. Wsrlwr boyunca azwrbaycanl\lar swyahwt[ilwrin gwtirdiyi xeyirin ]ahidi olmu]lar. Belw ki, onlar\n gwli]i nwticwsindw iqtisadiyyat zwnginlw]mi] vw onlara fikir m^badilwsi aparmaq vw yeni imkanlar ]ans\ vermi]dir. Hwr ]eydwn wvvwl, qoy bu d=vr insanl\`\n xeyirxahl\q vw beynwlxalq m^nasibwtlwrw swmimi inam\n bir daha twsdiqi d=vr^ olsun. Qap\m\z\n ^st^ndwki q\f\l, ke]ik[ilwr, silahlar vw hwtta n^vw silahlar\ problemin hwlli deyil. Bu d^nyan\n vwtwnda]lar\ kimi biz yorulmadan swmimi qay`\, inama, wdalwt hissi, qar]\l\ql\ faydaya wsaslanan m^nasibwtlwr qurmaq i]ini yerinw yetirmwliyik. Inan\r\q ki, “Bak\n\n A[\lmam\] Sirlwri” adlanan bu n=mrwmizdw Bak\da vw wtraf yerlwrdw [ox vaxt nwzwrdwn qa[m\] olan yerlwri twsvir edwn mwqalwlwr beynwlxalq m^nasibwtlwrin qurulmas\nda [ox k=mwk edwcwk vw xilas\m\z ^[^n zwruri say\lan, dostluq adlanan bu heyranedici swyahwtw t=hfw verwcwkdir. ______ Veb direktor: Betti Bleyer Twrc^mw etdi: &lviyyw Mwmmwdova Yoxlad\: Aytwn Wliyeva Veb ^[^n haz\rlad\: Aydan Nwcwfova AZERI.org-a qoyuldu: Dekabr 2004 Yüklə 24,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|