İqlim dəYIŞMƏLƏri qarşisinda zəifliyin milli səviyyəDƏ qiyməTLƏndirilməsi azərbaycan
Yüklə 409,42 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİ QARŞISINDA ZƏİFLİYİN MİLLİ SƏVİYYƏDƏ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ 16
- 3.2.1. İqlim dəyişikliyi
- AZƏRBAYCAN 17
- Respublikada qəbul edilmiş normativ sənədlər [9] Cədvəl 4.1. S/S Sənədlərin adı Q ə b u l edildiyi tarix
- Azərbaycan Respublikasının iştirak etdiyi beynəlxalq proqramlar [9] Cədvəl 4.2.
- 3.2.2. Fəlakət risklərin azaldılması
İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİ QARŞISINDA ZƏİFLİYİN MİLLİ SƏVİYYƏDƏ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ 16 3. İQLİM DƏYİŞKƏNLİYİNƏ BAXILMASI 3.1. İQLIM DƏYIŞKƏNLIYI BARƏDƏ ÖLKƏDƏ MƏLUMATLILIQ Ətraf mühitin qorunması, iqlim dəyişmələrinə təsirin yumşaldılması sahəsində həyata keçirilən əsas fəaliyyətlərdən biri və bəlkə dəən vacibi əhalinin məlumatlandırılması və maarifləndirilməsidir. Azərbaycanda bu sahədə müəyyən işlər görülmüş və görülməkdədir [8, 9]. I Milli Məlumatların hazırlanmasından bu vaxta qədər bir sıra beynəlxalq təşkilatlar müxtəlif proqramlar vasitəsi ilə Azərbaycanın ekoloji problemləri, o cümlədən iqlim dəyişmələri sahəsində çalışan adamların məlumatlandirılması və maarifləndirilməsində yaxından iştirak etmişlər. Bunlardan Kanadanın Beynəlxalq Inkişaf Agentliyinin Xəzəryanı ölkələr üçün keçirdiyi proqramı, TACIS-in Qafqaz ölkələri və Moldovaya Kioto Protokolunun öhdəliklərindən irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsində texniki dəstək layihələrini misal göstərmək olar. Həmin layihələrin nəticələri ETSN-in vebsaytında yerləşdirilmişdir. Olkədə məktəbəqədər, orta, orta ixtisas və ali təhsil sistemləri mövcuddur ki, bunlardan da orta və ali məktəblərdə ekologiya fənləri keçilir. Bakı Dövlət Universitetinin coğrafiya fakültəsində iqlimşünaslıq və iqlim dəyişmələrinin elmi əsasları üzrə kadrlar yetişdirilir. Digər universitet və institutlarda, xüsusən də texniki universitet və institutlarda isəətraf mühitin qorunması üzrə fənlər keçilir. Son zamanlar iqlim dəyişmələri problemlərinin yüksək beynəlxalq səviyyələrdə müzakirə edilməsi Azərbaycanda da bu sahəyə marağı artırmışdır. Demək olar ki, ölkənin bütün kütləvi informasiya vasitələrinin proqramlarında iqlim dəyişmələri problemi hər dəfə işıqlandırılır. ETSN- nin bu sahədə çalışan mütəxəssisləri, QHT nümayəndələri problemin həlli ilə bağlı və maraqlı təkliflərlə içtimaiyyət qarşısında çıxışlar edirlər. Son zamanlar iqlim dəyişmələri haqqında əhalinin öz aralarında apardıqları söhbətlərdə bu sahəyə maraqlarının artması ictimaiyyətin və KİV-in əhalinin məlumatlandırılması və maarifləndirilməsində rolunun artdığını göstərir [10]. 3.2. İQLIM DƏYIŞIKLIYI VƏ FƏLAKƏT RISKININ AZALMASI ÜZRƏ MILLI SIYASƏT ÇƏRÇIVƏLƏRI
Azərbaycan Respublikası 1995-ci ildə İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasını ratifikasiya etdikdən sonra qlobal iqlim dəyişmələrinin gözlənilən təsirinin yumşaldılmasına yönəlmiş milli və regional proqramlarm hazırlanması, həyata keçirilməsi və nəşr edilərək ictimaiyyətə çatdırılması kimi öhdəliklər götürmüşdür. 1997-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə Konvensiyadan irəli gələn öhdəliklərin yerinə yetirilməsi üçün İqlim Dəyişmələri üzrə Dövlət Komissiyası yaradılmışdır. Komissiyanın tərkibinə bütün əlaqədar təşkilatlar və nazirliklər daxil edilmişdir. 2000-ci ildə Kioto Protokolu ratifikasiya edilmişdir. Konvensiya sahəsində fəaliyyətlərin koordinasiya edilməsi məqsədilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin tərkibində İqlim Dəyişmələri və Ozon Mərkəzi yaradılmışdır. AZƏRBAYCAN 17 Azərbaycanın bu sahədə birinci addımı BMT-nin İnkişaf Proqramın və Qlobal Ekologiya Fondunun maliyyə və texniki yardımı ilə hazırlanmış “Azərbaycan Respublikasının Birinci Milli Məlumatları” layihəsi olmuşdur. Layihənin ikinci fazası olan «İqtisadiyyatın prioritet sahələrində iqlim dəyişmələri üzrə potensialın artırılmsı» layihəsində İEYQ-nin azaldılmasına gətirə bilən tədbirlər qiymətləndirilmişdir. Azərbaycan Respublikasında Çərçivə Konvensiyaya və bununla əlaqədar digər beynəlxalq sənədlərə aid olan bir sıra, Dövlət proqramları və normativ aktlar qəbul edilmişdir ki, onların da bir çoxu iqlim dəyişmələrinin yumşaldılmasına yardımçı sənədlərdir (Cədvəl 4.1) Respublikada qəbul edilmiş normativ sənədlər [9] Cədvəl 4.1. S/S Sənədlərin adı Q ə b u l edildiyi tarix 1. Azərbaycan Respublikası tərəfindən 1995-ci il yanvarın 10-da təsdiq edilmiş BMT-nin İDÇK-na uyğun Azərbaycan Respublikasının qəbul etdiyi öhdəliklərin yerinə yetirilməsinin təmin edilməsinə dair tədbirlər haqqında 30.04.1997 2. Azərbaycan Respublikasının ekoloji cəhətdən dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Proqramı 18.02.2003 3. Azərbaycanda meşələrin bərpası və meşəsalma üzrə Milli Proqram 2003
4. «Azərbaycan Respublikasında alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə olunması üzrə» Dövlət Proqramı Noyabr, 2004 5. 2005-2015-ci illər ərzində Azərbaycan Respublikasının yanacaq və enerji kompleksinin inkişafı üzrə dövlət proqramı 14.02.2005 6. «Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006-2010-cu illər üçün Kompleks Tədbirlər Planı»nın təsdiq edilməsi haqqında Prezident Sərəncamı 21.09.2005 7. «Ətraf mühitin mühafizəsi ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının qoşulduğu beynəlxalq konvensiya və sazişlərdən irəli gələn məsələlər sahəsindəəlavə tədbirlər haqqında» Prezident Sərəncamı 30.03.2006 Bundan əlavə, iqlim dəyişmələri sahəsində biliklərin artırılması, İEYQ-nin azaldılmasına gətirən layihələrin hazırlanması və həyata keçirilməsi istiqamətində potensialın gücləndirilməsi məqsədi ilə Azərbaycan Hökuməti ilə Danimarka və Almaniya hökumətləri arasında Əməkdaşlıq Memorandumları imzalanmış, Beynəlxalq və regional proqramlarda iştirak edilmişdir (Cədvəl 4.2). Azərbaycan Respublikasının iştirak etdiyi beynəlxalq proqramlar [9] Cədvəl 4.2. Təşkilatlar Proqramlar CIDA (Kanada) Xəzəryanı ölkələrdə İEYQ tullantılarının azalmaları üzr ə tə lim
proqramları (2004-2005) EU TACIS
Qafqaz Respublikaları v ə Moldovaya qlobal iqlim d ə yi ş m ə l ə ri üzr ə öhd
ə likl
ə rin yerin ə yetirilm
ə sind
ə texniki yardım (2004-2006) UNDP İEYQ-ların invertarla ş masının
yax ş ıla ş dırılması üzr ə imkanların artırılması (2003-2005) UNDP
I və II Milli Məlumatlar hesabatının hazırlanması ECON, NORSK Energy (Norveç) S ə
ş afı v
ə yoxsullu
ğ un
azaldılması sah ə sind ə T İ M imkanları (2006-2007) UNDP Az
rbaycanda T İ M potensialının gücl ə ndirilm ə si (2006-2008) Kioto Protokolunun Təmiz İnkişaf Mexanizmində Azərbaycanın iştirakının güclən-dirilməsi üçün Respublika Prezidentinin 01 aprel 2005-ci il tarixli Sərəncamı ilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Milli Səlahiyyətli Orqan (MSO) təyin edilmişdir.
Fəlakət risklərin azaldılması üçün milli və yerli səviyyədə insanların həyatının və yaşayış vasitələrinin təbii fəlakətlərin təsirindən qorumaq üçün öhdəliklər qəbul edilməli və yerinə yetirilməlidir.Bu problemi üzrə qərarın qəbul edilməsi prosesində cəmiyyətə və ətraf mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi nəzərə alınmalıdır.Təbii risklərin azaldılması məqsədilə siyasət, qanunlar, planlar, proqramlar, layihələr hazırlanmalıdır və onların həyata keçirilməsi üçün resusrlar ayrılmalıdır. Azərbaycan Dövlətinin əhaliyə qayğısının adamların fövqəladə hallardan mühafizəsinin və əminamanlığının təşkil edilməsidir.
Yüklə 409,42 Kb. Dostları ilə paylaş:
|