Innovatsion iqtisodiyot / Инновационная экономика / The Innovation Economy №1. 2023

Ключевые слова:
лекарственные растения, эффективность, экономические отношения, валовой сбор, экс-
порт, импорт. 
Abstract.
This article explores and analyzes the problems and disadvantages of improving the state and effective-
ness of growing medicinal plants in the Kashkadarya region. Conclusions and proposals have been developed based on 
indicators and analysis. 
Keywords:
Medicinal plants, efficiency, economic relations, gross harvest, exports, imports
. 
 
1. KIRISH
Dorivor o‘simliklar ishlab chiqarish FAO 
ma’lumotlariga ko‘ra, butun dunyo bo‘ylab 
dorivor va xushbo‘y o‘simliklar ishlab chiqa-
rish umumiy maydoni 77 million gektardan 330 
million tonnani tashkil etadi. Yevropada 
200 000 ga dan ortiq dorivor va aromatik 
o‘simliklarni yetishtirish maydonlari (Fransiya-
da 52 000 ga, Polshada 30 000 ga, Ispaniyada 
27800 ga, Bolgariyada 16800 ga, Xorvatiyada 
8500 ga, Chexiyada 7225 ga, Italiyada 7191 ga, 
Gretsiyada 6800 ga va Avstriyada 4136 ga 
joylashgan), qayta ishlash va tarqatish bilan 
shug‘ullanadigan 36 000 dan ortiq kompaniya-
lar mavjud. Germaniyada esa dorivor va xush-
bo‘y o‘simliklar 750 ta fermer tomonidan umu-
miy 12240 ga maydonda yetishtiriladi [1]. 
Yangi O‘zbekiston shifobaxsh va ekolo-
gik toza dorivor o‘simliklar bilan farmatsevtika 
sanoati iste’molchilari ehtiyojini ta’minlash 
borasida katta tajribaga ega. Qashqadaryo 
viloyatining tabiati, ayniqsa tog‘ va tog‘ oldi 
hududlari qulay iqlim sharoitiga ko‘ra boy va 
rang-baranglikka ega. Dastlabki hisob-kitob-
larga ko‘ra, bu yerda ilmiy tibbiyotda qo‘llani-
ladigan yoki tavsiya qilinadigan 120 dan, xalq 

---

Innovatsion iqtisodiyot / Инновационная экономика / The Innovation Economy №1. 2023 
71 
tabobatida foydalaniladigan 1000 dan ortiq 
o‘simliklar turlari uchraydi. Lekin, ayni paytda 
rasman xom ashyo sifatida foydalaniladigan 
dorivor o‘simliklar turi 40 tadan oshmaydi. 
Dorivor o‘simliklarni yetishtirish samara-
dorligi shu soha bo‘yicha faoliyat olib boruvchi 
korxona va xo‘jaliklar, tadbirkorlar bilan qayta 
ishlash tizimi munosabatlari orasidagi mavjud 
o‘zaro tashkiliy-iqtisodiy tizim faoliyati bilan 
izohlanadi. Ushbu tashkilotlarning moliya-
xo‘jalik faoliyati davomida o‘zaro iqtisodiy 
manfaatdorlikka asoslangan aloqalar ko‘rini-
shida iqtisodiy munosabatlar shakllanadi. Qish-
loq xo‘jaligi tegishli bo‘g‘inlarining bir-biriga 
munosabati va o‘zaro ta’siri natijasida dorivor 
o‘simliklarni yetishtirish, ularni ishlash va tay-
yor bo‘lgan mahsulotni iste’molchiga yetkazish 
amalga oshiriladi.