Inavatsiya samaradorligini baholash

INTEGRAL SAMARA

• Integral samara bu, odatda, diskont natijalarni va harajatlarni hisobga olgan holda hisobot davridagi olingan natijani qilingan innovatsionSint =е Tt=p0 (harajatlardanP Xt - t )*a t farqini ifoda etadi.
• Bu yerda:
• Синт – integral samara; Тр - hisobot yili;
• Пт - 1 - yildagi natija;
• Хт - 1-yildagi innovatsion harajat; αт - diskont stavkasi.
• Ayrim manbalarda integral samara diskontlashgan daromad, sof keltirilgan yoki sof haqiqiy qiymat, sof keltirilgan samara ham deb yuritiladi.

Innovatsiyaning rentabellik indeksi

Yuqorida keltirilgan diskontlangan samara usuli innovatsiyaga sarf qilinadigan mablag‘lar chegaralangan hollarda samarali bo‘lib, bu usul yuqori tashkilotga bo‘ysinuvchi va yuqori tashkilotdan moliyaviy yordam oluvchi korxonalarda keng qo‘llaniladi.
Rentabellik ko‘rsatkichi sifatida rentabellik indeksidan foydalanish mumkin. U boshqa nom bilan ham atalishi mumkin: daromadlilik indeksi, foydalilik indeksi.

Rentabellik normasi

• (Єп ) – bu shunday diskont normasini ifoda etadiki, ma’lum bir yillardan so‘ng diskontlashgan daromad miqdori innovatsiya uchun qo‘yilgan mablag‘ga teng bo‘ladi. Bu ko‘rsatkich innovatsion loyiha daromadi va harajatini ma’lu Rentabellik normasi ko‘rsatkichi ichki daromadlilik normasi, ichki foyda normasi, innvestitsiyani qaytarish normasi boshqa nomlar bilan ham atalishi mumkin.
• Xorijda rentabellik normasini hisoblashga investitsiyani dastlabki tahlilida birinchi qadam sifatida qaraladi. Kelgusi tahlillarda daromadning ichki normasi 15 – 20 foizdan kam bo‘lmagan innovatsion loyihalar tanlab olinadi.
• Olingan rentabellik normasi investor talab yetgan rentabellik normasi bilan taqqoslaniladi. Agar u investor talabi darajasidan past bo‘lmasa, innovatsion loyihani qabul qilish bo‘yicha qaror qabul qilinadi.

Maxrajida – investitsiyalash jarayoni boshlangan vaqtiga diskontlashgan investitsiya miqdori.

• Maxrajida – investitsiyalash jarayoni boshlangan vaqtiga diskontlashgan investitsiya miqdori.
• Boshqacha aytganda bu yyerda to‘lovlar ikki oqimi daromadli va investitsion oqimlari taqqoslanadi.
• Rentabellik indeksi integral samara bilan uzviy bog‘liq. Agar integral samara ijobiy bo‘lsa, rentabellik indeksi 1 dan katta bo‘lib, innovatsion loyiha iqtisodiy jihatdan hisoblanadi. Agar integral samara salbiy bo‘lsa, rentabellik indeksi 1 dan kichik bo‘lib, innovatsion loyiha iqtisodiy jihatdan samarasiz bo‘ladi.
• Mablag‘lar taqchilligi yoki yetishmasligi sharoitida, rentabellik indeksi yuqori bo‘lgan loyihalardan foydalanish maqsadga muvofiq.