Tədqiqatin gündəliyi



Yüklə 503 b.
tarix24.02.2018
ölçüsü503 b.
#27649



Tədqiqatin gündəliyi

  • Tədqiqatin gündəliyi

  • Sorğu metodologiyası

  • Alternativ inflyasiya üzrə hesablamaların nəticələri

  • İnflyasiyaya təsir göstərən amillər

  • İnflyasiyanın Proqnozlaşdırılması

  • Nəticələr.

















2000-ci ilin yanvar - 2009-cu ilin dekabr ayı üzrə aylıq göstəricilərindən istifadə etməklə laq uzunluğu 5 və 1 olan, həmçinin 0 tərtibdə kointeqrasiya olunmuş İQİ, məzənnə indeksi, sənaye məhsulunun qiymət indeksi və pul kütləsi (M2) VAR üsulu ilə modelləşdirilib.

  • 2000-ci ilin yanvar - 2009-cu ilin dekabr ayı üzrə aylıq göstəricilərindən istifadə etməklə laq uzunluğu 5 və 1 olan, həmçinin 0 tərtibdə kointeqrasiya olunmuş İQİ, məzənnə indeksi, sənaye məhsulunun qiymət indeksi və pul kütləsi (M2) VAR üsulu ilə modelləşdirilib.

  • Tədqiqatın nəticəsində 84 parametr qiymətləndirlib. Belə ki, 4 tənlik 5 laq (bir də konstant) nəzərə alınmaqla: 84 (21x4) parametrdən ibarət olub.



Tədqiqat göstərdi ki. inflyasiya göstəricisi özündən əvvəlki inflyasiya hədlərindən asılıdır. Belə ki, inflyasiya laqları artdıqca bu asılılıq da artır. Məsələn, bir ay əvvəl İQİ-nin 1 faiz artımı indiki İQİ-ni 1.6 faiz sürətləndirir.

  • Tədqiqat göstərdi ki. inflyasiya göstəricisi özündən əvvəlki inflyasiya hədlərindən asılıdır. Belə ki, inflyasiya laqları artdıqca bu asılılıq da artır. Məsələn, bir ay əvvəl İQİ-nin 1 faiz artımı indiki İQİ-ni 1.6 faiz sürətləndirir.

  • Manatın nominal məzənnə indeksi İQİ-yə neqativ təsir göstərir. Məzənnənin bir ay əvvəl 1 faiz artımı İQİ-ni 0.66 faiz azaldır.

  • Laq dərinliyi artdıqca İQİ və məzənnə arasında əlaqə də “rəqs” edir.

  • Pul kütləsinin İQİ-yə təsiri fiksə olunmuş məzənnə siyasətinə uyğun olub. M2 pul kütləsinin 1 vahid artımı İQİ-ni 0,003 vahid sürətləndirir.

  • Sənaye məhsulunun istehsalçı qiymət indeksinin də inflyasiya üzərində təsiri aydın görünür. Modelə görə sənaye məhsulunun istehsalçı qiymət indeksinin 1 vahid artımı İQİ-ni 0.03 vahid yüksəldir.







Monetar siyasət İQİ-yə əhəmiyyətli təsir göstərmir;

  • Monetar siyasət İQİ-yə əhəmiyyətli təsir göstərmir;

  • Azərbaycanda İQİ-yə inflyasiya gözləntiləri daha çox təsir göstərir;

  • Mövcud məzənnə siyasəti iflyasiyaya azaldıcı təsir göstərir.



Fillips Əyrisi





Ənənəvi Fillips Əyrisi

  • Ənənəvi Fillips Əyrisi

  • Yeni Fillips Əyrisi

  • Hibrid Fillips Əyrisi



Qiymətləndirmələr göstərir ki, inflyasiya gözləntiləri və keçmiş dövrün inflyasiyası cari inflyasiyanı yaradan əhəmiyyətli faktorlardandır və onların təsirləri təqribən eynidir.

  • Qiymətləndirmələr göstərir ki, inflyasiya gözləntiləri və keçmiş dövrün inflyasiyası cari inflyasiyanı yaradan əhəmiyyətli faktorlardandır və onların təsirləri təqribən eynidir.

  • Hesablamalr göstərir ki, qeyri-neft məcmu buraxılış kəsrinin inflyasiya yaratmaq kanalı yoxdur. Bu nəticənin bir neçə izahı ola bilər: (i) ÜDM hesablanarkən idxal məhsulları nəzərə alınmadığı halda İQİ hesablanmasında o öz əksini tapır. İdxal məhsullarının istehlak zənbilində payının əhəmiyyətli olduğunu nəzərə alsaq nəticə izah olunandır (ii) digər izah isə institusional, bazar strukturu və inhisarçılıq amilləri ilə bağlıdır.

  • Fillips Əyrisindən inflyasiya proqnozlaşdırılmasında geniş istifadə olunmasına baxmayaraq Azərbaycan Fillips əyrisi özünü doğrultmadığından proqnozlaşdırma aləti kimi istifadə edilməmişdir.



İnflayasiya proqnozlaşdırılmasının bu metodu Box-Jenkins metodologiyasına əsaslanır.

  • İnflayasiya proqnozlaşdırılmasının bu metodu Box-Jenkins metodologiyasına əsaslanır.

  • 2005-2009-cu illər üçün qiymətləndirmə inflasiya tənliyi üçün avtoreqressiv hissənin əhəmiyyətli olduğunu göstərir.

  • Burada π inflyasiyanı, isə sd isə mövsümi amilləri nəzərə alan dəyişənləri ifadə edir.



Model iqtisadiyyatda əmtəə və xidmətlər, valyuta və pul bazarının olmasını fərz edir. Bu üç bazarın tarazlığı iqtisadiyyatın tarazlığını təmin edir.

  • Model iqtisadiyyatda əmtəə və xidmətlər, valyuta və pul bazarının olmasını fərz edir. Bu üç bazarın tarazlığı iqtisadiyyatın tarazlığını təmin edir.

  • Əmtəələrə məcmu tələb, real pul kütləsindən və nominal valyuta məzənnəsindən asılıdır.

  • Valyuta bazarında xarici valyutaya tələb real valyuta məzənnəsinin və real gəlirlərin funksiyası kimi təyin olunur. Real gəlirləri məcmu təklif müəyyən etdiyindən valyuta bazarında tarazlığı real valyuta məzənnəsinin dəyişməsi təyin edir.

  • Pula tələb ekzogen olaraq verilən pul kütləsinin təklifindən və real gəlirlərdən asılıdır. Real gəlirlər və pul təklifi modeldə ekzogen olaraq verildiyindən, real pul kütləsi bazarda tarazlığı müəyyən edir.

  • Əgər valyuta və pul bazarı tarazlı vəziyyətdədirsə onda Valras qanununa görə əmtəə və xidmətlər bazarında da tarazlıq təmin olunur.



VAR modeli iqtisadiyyatda şokları müəyyən etməyə və inflasiyanın dəyişmə nöqtələrini müəyyən etməyə imkan verir.

  • VAR modeli iqtisadiyyatda şokları müəyyən etməyə və inflasiyanın dəyişmə nöqtələrini müəyyən etməyə imkan verir.

  • Azərbaycan üçün qurulmuş inflyasiya modeli özündə inflyasiyanı (İQİ), pul kütləsini (M2), nominal effektiv valyuta məzənnəsini (nem) və q/neft ÜDM-i əks etdirir. Sistemin strukturu dəyişənlər arasındakı əlaqələri araşdırmağa imkan verir.



Reqressorların ardıcıl olaraq çıxarılması metodu qoyulmuş əhəmiyyətlilik dərəcəsinə cavab verməyən dəyişənlərin sistemin qiymətləndirilməsində nəzərə almamağa imkan verir.

  • Reqressorların ardıcıl olaraq çıxarılması metodu qoyulmuş əhəmiyyətlilik dərəcəsinə cavab verməyən dəyişənlərin sistemin qiymətləndirilməsində nəzərə almamağa imkan verir.

  • İnflyasiya tənliyi ayrıca olaraq aşağıdakı kimi göstərilə bilər:

  • burada s mövsümi amilləri ifadə edən dəyişənlərdir. Şərti modelin qitmətləndirilməsi göstərir ki, yay aylarında mövsumi amillər inflyasiyaya azaldıcı təsir göstərir.







Monetar siyasət İQİ-yə əhəmiyyətli təsir göstərmir;

  • Monetar siyasət İQİ-yə əhəmiyyətli təsir göstərmir;

  • Azərbaycanda İQİ-yə inflyasiya gözləntiləri daha çox təsir göstərir;

  • Mövcud məzənnə siyasəti iflyasiyaya azaldıcı təsir göstərir.

  • Qiymətləndirmələr göstərir ki, inflyasiya gözləntiləri və keçmiş dövrün inflyasiyası cari inflyasiyanı yaradan əhəmiyyətli faktorlardandır və onların təsirləri təqribən eynidir.

  • Hesablamalr göstərir ki, qeyri-neft məcmu buraxılış kəsrinin inflyasiya yaratmaq kanalı yoxdur. Bu nəticənin bir neçə izahı ola bilər: (i) ÜDM hesablanarkən idxal məhsulları nəzərə alınmadığı halda İQİ hesablanmasında o öz əksini tapır. İdxal məhsullarının istehlak zənbilində payının əhəmiyyətli olduğunu nəzərə alsaq nəticə izah olunandır (ii) digər izah isə institusional, bazar strukturu və inhisarçılıq amilləri ilə bağlıdır.

  • İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinin hesablamaları göstərir ki, 2010-cu ildə orta illik inflyasiya səviyyəsi 8,3 faiz olacaq.



İQTİSADİ TƏDQİQATLAR MƏRKƏZİ

  • İQTİSADİ TƏDQİQATLAR MƏRKƏZİ

  • Baki, Azərbaycan AZ1065

  • Cəfər Cabbarlı küç, 44, Kaspian Plaza 3, 9-cu mərtəbə

  • Telefon: (+99412) 437 32 30

  • Faks: (+99412) 437 32 40

  • E-mail: erc-az@azeurotel.com

  • www.erc-az.org



Yüklə 503 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə