Human resources slide 1

İnsan inkişafı konsepsiyasının formalaşmasında BMT-nin rolu Hələ Nizamnaməsinin tərtib edildiyi ilk günlərdən Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bəşəriyyətin inkişaf perspektivləri ilə əlaqədar müəyyən ideyaları və təsəvvürləri rəhbər tutmuşdur. Zaman keçdikcə bu təsəvvürlər daha da aydınlaşmış, aşağıdakı fundamental prinsiplərə bağlanmışdır:

SÜLH
İNKİŞAF
İNSAN HÜQUQLARI
MÜSTƏQİLLİK



Sülh – xarici siyasətin qeyri-zorakı, diplomatik metodlarla yürüdülməsinə əsaslanan beynəlxalq münasibətlər, dövlətlərin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət, dövlət sərhədlərinin toxunulmazlığı, hərbi təcavüz və müharibələrdən imtina, mübahisəli məsələlərin danışıqlar yolu ilə həll olunması deməkdir.
Problemli ərazilərdə gərginliyi azaltmaq, əks qüvvələri bir-birindən ayırmaq və nizamlamalar əldə edildikdən sonra davamlı sülh üçün şərait yaratmağı BMT-nin sülhməramlı əməliyyatları həyata keçirir. Şura məcburetmə tədbirləri, iqtisadi sanksiyalar (məsələn, ticarət embarqoları) və ya kollektiv hərbi fəaliyyətlə bağlı qərar verə bilər.
BMT hər hansı müharibənin qarşısını alıbmı?
1948-ci ildən bəri BMT Kamboca, El Salvador, Qvatemala, Mozambik, Namibiya və Tacikistan da daxil olmaqla onlarla ölkədə uğurlu sülhməramlı əməliyyatlar həyata keçirməklə münaqişələrin sona çatmasına və barışığın inkişafına kömək etmişdir.

İnkişaf - əhalinin həyat səviyyəsinin və maddi-mənəvi rifahının yüksəldilməsinə xidmət edən iqtisadi və sosial tərəqqi deməkdir. BMT-nin inkişaf kateqoriyaları hansılardır? Belə ki, ölkələr adambaşına düşən ümumi milli gəlir (ÜMİ) ilə ölçülən inkişaf səviyyələrinə görə təsnif edilmişdir. Müvafiq olaraq, ölkələr yüksək gəlirli, yuxarı-orta gəlirli, aşağı-orta gəlirli və aşağı gəlirli kimi qruplaşdırılıb.

İnsan hüquqları – İnsan hüquqları sadəcə olaraq insan kimi mövcud olduğumuz üçün sahib olduğumuz hüquqlardır - heç bir dövlət tərəfindən verilmir. Bu universal hüquqlar milliyyətindən, cinsindən, milli və ya etnik mənşəyindən, rəngindən, dinindən, dilindən və ya hər hansı digər statusdan asılı olmayaraq hamımıza xasdır 1948-ci ildə BMT Baş Assambleyası tərəfindən qəbul edilmiş Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi (ÜİHB) hamılıqla qorunmalı əsas insan hüquqlarını müəyyən edən ilk hüquqi sənəddir.

Bəyannamənin insan hüquqları üzrə 30 maddəsi mövcuddur. BMT-nin insan hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan orqanları fərdi şikayətləri araşdıraraq dünya ictimaiyyətinin diqqətini işgəncə, insanların itkin düşməsi, səhvən həbsə alınması və digər hüquq pozuntu hallarına yönəldir, eyni zamanda hökumətlərin öz ölkələrində insan hüquqları ilə bağlı vəziyyəti yaxşılaşdırmaları üçün beynəlxalq ictimaiyyətin onlara təzyiq göstərməsinə yardım edir.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bir çox ölkələrdə əhaliyə azad və ədalətli seçkilərdə iştiraka yardım etməklə yanaşı, bütün dünyada demokratik institutların və idarəetmə metodlarının inkişaf etdirilməsinə və gücləndirilməsinə kömək edir. BMT 100-dən artıq ölkəyə, o cümlədən Kamboca, Salvador, Mozambik, Cənubi Afrika, Şərqi Timor, Əfqanıstan, Draq, Burundi, Konqo Demokratik Respublikası və Nepal kimi ölkələrə çox zaman həmin ölkələrin tarixinin dönüş mərhələlərində seçkilərlə bağlı, eləcə də seçkilərin nəticələrinin monitorinqi sahəsində, tövsiyələr vermiş, yardım göstərmişdir.
Müstəqillik – bütün ölkələrdə xalqların siyasi müstəqillik və suverenlik hüququna, eləcə də vətəndaşların fəaliyyətini tənzimləyəcək milli və beynəlxalq sazişlərin bağlanması hüququnun olması deməkdir.