Geologiya va muhandislik geologiyasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI “GEOLOGIYA VA MUHANDISLIK GEOLOGIYASI” FAKULTETI “GEOLOGIYA” KAFEDRASI 3-BOSQICH TALABASIDAN ISHLAB CHIQARISH AMALIYOTI UCHUN
Hisobot

Bajardi: Ashuraliyev Rahmatullo

Qabul qildi:

Mundarija:

Kirish.
-Amaliyot o’tilgan joy haqida ma’lumot.

-Bajarilgan ishlar haqida ma’lumot.
-Xulosa.

Kirish

Ta’lim jarayoni yuqori sifatli bo’lsada, amaliy jihatdan nazariy bilimlarni mukammallashtirmaslik, ularni qiyinlik bilan qabul qilishlikka yoki umuman tushunmaslikka olib kelishi mumkin. Shu maqsadda O’zbekiston Milliy Universitetining “Geologiya va muhandislik geologiyasi” fakulteti 3-bosqich talabalari o’quv dasturida belgilangan ishlab chiqarish amaliyotini o’tash uchun 12.06.2023-dan 15.06.2023-yil muddatigacha yashash joylaridagi korxona va tashkilotlarga yuborildi. Men “H.M.Abdullayev nomidagi geologiya va geofizika instituti amaliyot o'tash maqsadida keldim. Men birinchi navbatda texnika xavfsizligi qoidalari bilan tanishdim. Korxonaning ichki tartib qoidalari va bo’limlarini yaqindan o’rgandim. Bir oy davomida barcha dala materiallari va kernlarni JORC sistemasi bo’yicha hujjatlashtirish, ularni GeoLIMS dasturi bazasiga joylash va olingan kern namunalarini labaratoriyada tekshiruvdan o’tkazish, CorelDRAW xaritalarni nusxalash haqida ko'pgina ma'lumotlarga ega bo'ldim va binodagi labaratoriyada mavjud bo’lgan namunalarni tahlilga tayyorlash jarayonida qatnashdim.Biz bu amaliyot jarayonida guruhimiz a’zolari bilan Qalmoqqir va Yoshlik konlarida kechayotgan ish jarayonlari bilan tanishib u yerdagi madanlarni qazib olish, ishlab chiqarish, labaratoriyaga yuborish va shu kabi ko’plab ishlar bilan tanishdik.

Amaliyot o’tilgan joy haqida ma’lumot

Xususan, Olmaliq shahri ruda qazib olishga ixtisoslashgan hudud hisoblanadi. Miloddan avvalgi IX-XII asrlarga oid koʻplab qadimiy topilmalar, shuningdek, ruda qazib olish izlari hamma joyda tilga olinadi. Olmaliq shahri atrofidagi qadimiy manzilgohlardan mis, tanga, rux, oltin, kumush, temir, ametist, firuza va boshqalar qazilgani buning dalilidir. Zavod tomonidan qayta ishlangan deyarli barcha ruda konlari o'sha davrdagi ushbu qadimiy konlarning izlari asosida topilgan.

Mamlakatimizda kon-metallurgiya sanoati yildan-yilga rivojlanib bormoqda. Xususan, O‘zbekiston rangli metallurgiyaning flagmani – Olmaliq kon-metallurgiya kombinatida 40 dan ortiq millat vakillaridan iborat 36 mingdan ortiq konchi va metallurg mehnat qilmoqda. OKMK 70 yildan ortiq vaqt davomida mamlakatimiz iqtisodiy salohiyatini yuksaltirishga munosib hissa qo‘shib kelayotgan O‘zbekistondagi yirik sanoat korxonalaridan biri hisoblanadi. Zavodning ishlab chiqarish quvvatlari respublikaning Toshkent, Jizzax, Namangan, Surxondaryo viloyatlaridagi mis-molibden, qo'rg'oshin-rux va oltin-kumush konlari zahiralariga asoslangan.
Mendeleyev davriy sistemasining deyarli barcha elementlari kombinat konlarida qazib olinadigan ruda tarkibida mavjud.
Bugungi kunda “Olmaliq DQGE” asil va rangli metallar rudalarini qazib olish va qayta ishlash boʻyicha AJ Qalmoqqir, Angren, Chodak, Xondiza konlari, shuningdek Kouldi koni, beshta boyitish kompleksi, rux zavodi, mis eritish zavodi, markaziy ta'mirlash-mexanika zavodi, avtomobil va texnologik transport boshqarmalari, sanoat temir yo'l transporti boshqarmasi, uchta qo'shma korxona: "Hayat Power Cable Systems" MChJ (yuqori kuchlanishli elektr kabellari ishlab chiqaruvchisi), "AWP" MChJ (sanitariya ishlab chiqaruvchisi mahsulotlari) va MChJ QK “Deutsche IT-AGMK”.

Faoliyatining asosiy yo’nalishi mis konsentrati va molibden o’rtasini olish bilan sulfidli mis-molibden rudalarini qayta ishlash bo’lib, ulardan rangli metallardan tashqari, qimmatbaxo va nodir metallar ham olinadi. Shuningdek, zavod tarkibiga korxonalarimiz uchun ohak xomashyosi yetkazib beruvchi ohaktosh zavodi, portlovchi moddalar zavodi, issiqlik elektr stansiyasi, sanoat suv ta’minoti sexi, elektr tarmoqlari boshqarmasi, kapital qurilish boshqarmasi, “Olmalikmetallurgqurilish” tresti, ixtisoslashtirilgan ta’mirlash zavodi kiradi. Zavodda ishlab chiqarilgan oltin va kumush London fond birjasi uchun Good Supplier sifat belgisiga ega. Mis ishlab chiqarish jarayonida sifat tizimi menejmenti joriy etilib, xalqaro muvofiqlik sertifikati olindi. Ushbu muvofiqlik sertifikati Jizzax sement zavodining ishlab chiqarish jarayoniga ham berilgan.

Metallurglar, konchilar va metall qazib olish sohasidagi taniqli olimlardan iborat ekspertlar guruhi “Olmaliq KMK” aksiyadorlik jamiyatini uzoq muddatli modernizatsiya qilish dasturini ishlab chiqdi. Dasturda qimmatbaho metallarni ishlab chiqarish va qayta ishlash bo‘yicha ilg‘or xorijiy tajribani joriy etish ko‘zda tutilgan. Qimmatbaho va nodir metallarni qazib olish va qayta ishlash o‘tgan yillarga nisbatan
1,3 barobar ortadi.
Mahsulot sotishdan tushgan tushum 1,5 barobar oshib, 12 trillion so‘mga yetadi. Davlat budjetiga tushumlar hajmi 1,4 barobar oshib, 5 trillion so‘mdan oshadi. Zavodning sof foydasi ham 1,4 barobar oshib, 1,6 trillion so‘mga yetadi.
Ayni paytda yangi konlarni o‘zlashtirish va o‘zlashtirish bo‘yicha yettita istiqbolli investisiya loyihasi, jumladan, “Yoshlik-I” (23 million tonna mis-molibden rudasi) va “Yoshlik-II” (2 million tonna mis-molibden rudasi) amalga oshirilmoqda.
Maqsadi
- qazilmalar konlarini shakllantirish va joylashtirish muhiti sifatida Yer litosferasining tarkibi, tuzilishi va evolyutsiyasini har tomonlama geologik va geofizik jihatdan o'rganish
- foydali qazilmalar zaxiralarini kengaytirish va foydali qazilmalar konlaridan samarali foydalanishning ilmiy asoslarini yaratish.
- foydali qazilmalar konlarini prognozlash, qidirish, baholash, boyitish, qayta ishlash va kompleks foydalanish mezonlarini ishlab chiqish.
Funksiyalari:
- Geologik tadqiqot dasturlari nazariy va uslubiy asoslarini ishlab chiqish, hududlarning resurs salohiyatini baholash va geokimyoviy, geofizikaviy va mineralogik tadqiqotlarning zamonaviy texnologiyalarini joriy etish, geologik jarayonlarni kompyuterda modellashtirish, shuningdek, geologiya sohasida ilg‘or texnologiyalarni qo‘llash; foydali qazilmalarni qayta ishlash;
- Foydali qazilmalar konlarini geologik tahlil qilish, prognozlash va qidirish usullarini takomillashtirish, geologiya-geofizik tadqiqotlar sohasida ilg‘or xorijiy texnologiyalarni sinovdan o‘tkazish va joriy etishga qaratilgan amaliy tadqiqotlar, tajriba-konstruktorlik va tajribalarni tizimli ravishda amalga oshirish;
- Geologiya sohasida xorijiy ilmiy muassasalar va markazlar bilan hamkorlikni yanada rivojlantirish, ilmiy konferensiyalar, seminarlar, qo‘shma tadqiqotlar, loyihalar tashkil etish, kadrlar tayyorlash va o‘qitish;
- “Olmaliq DGQE” aksiyadorlik jamiyati rahbariyati ijtimoiy sohadagi chora-tadbirlar ijrosini ta’minlash, oddiy ishchidan tortib markaziy apparat xodimlarigacha bo‘lgan xodimlar bilan yaqindan hamkorlik qilish, ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, ishlab chiqarish salohiyati va eksportini oshirish, har tomonlama ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash kabi vazifalarni o‘z oldiga qo‘ydi.