GeçMİŞİ, bugüNÜ ve geleceğİ

Gürcistan’da Aşıq Ədəbiyyatından Bir İsim:Aşıq Məhəmməd Sadaxlı 

U L U S L A R A R A S I   S E M P O Z Y U M  

“AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” 

(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih) 

 

poeziyasının  hər  janırına  baş  vurması  və  qəvvas  kimi  bu  dəryalardan  keçərək 

üzüağ  çıxması  onu  göstərir  ki,  ozan  dədəmizin  sinəsi  sözlə  doludur.  Həm 

edebiyyatda  imzası  olan  tanınmış  saz-söz  xiridarlarından  mükəmməl  bilgilərə 

malikdir, həm də özünün yaratdığı kamil ədəbi nümunələri xalq ədəbiyyatımızda 

özünəməxsus yer tutacaqdır. 

Aşıq Məhəmməd Sadaxlı’nın şeir yaradıcılığında eyni bir hərflə başlayan 

sözlərdən  ibarət  şeir  nümunəsi  yaratması  bu  günün demək  olar  ki  heç  istifade 

edilməyən janırı kimi sözə olan məhbbəti və sözlərdən ibarət olan məharətinin 

göstəricisidir. Bu janrda barmaqla sayılacaq edebi numunələrimiz var: 

 

“ Dostunu Dindirdim: Dedi, Danışdı 

Dağ DöşündəD dayan, Düzmü Deyirəm? 

Dolandım Dağları Düzdə Dayandım 

Dərdimin Dərmanı Duzmu Deyirem. 

 

Durnalar Dağlardan Dönməsin Dala 

Düzülübdü Dəhanında Dal-Dala 

Dərdi Demə Dərdbilməzə Daldala 

Dözəmməzsən Daldan, Düzmü Deyirəm. 

 

Divlərin Damına Dar Daxma Dedim 

Dostunla Duranda Darıxma Dedim 

Daha Dolaylarda Duruxma Dedim 

Demədim Dözməyən Dizimi Deyirem.” (Qarapapaqlar, 2010, 16) 

 

Bugün  ustadın  itib-batmaqda  olan  bu  şeir  formasına  müraciət  etməsi 

klassik  ənənelərə  sadiqliyinin  bariz  təzahürüdür.  Onun  yaradıcılığının  bundan 

sonra da araşdırılaraq oxuculara teqdim edilməsində düşünürəm ki elm ocaqları 

əməli fəaliyyətə keçəcək və ustadın külliyatının mükəmməl formada Türk divan 

ədəbiyyatına bir töhvə olaraq hediyyə edəcəklər.  

Onun  Gürcüstan’ın,  Azərbaycan’ın,  Türkiyə’nin  və  İran’ın  televiziya  və 

radio  kanallarında  qorunan  səs  və  görüntülü ifaları  artıq  qızıl  fondda  qorunur. 

Əldə etdiyim məlumata görə onun öz ifasında 100’ə yaxın saz havası və 4 dastan 

hekayənin tamam söylənmiş formada lent yazısı var. 

 

Sayfa 20 / 847

---

Akif XANSULTANLI 

U L U S L A R A R A S I   S E M P O Z Y U M  

“AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” 

(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih) 

 

ƏDƏBİYYAT: 

Qarapapaqlar  -Aylıq  Elmi  Dərgi,  2010,  Aşıq  Məhəmməd  Sadaxlı  -80.Xüsusi 

Yubiley Buraxılışı, Tiflis. 

Qasımlı, Məhərrəm, 2003, Ozan - Aşıq Sənəti, Uğur Nəşriyyatı, Bakı. 

Öməroğlu,İsmayıl  Vəli,  2009,  Aşıq  Sənətində  İnsan,  Zaman  və  Sosial  Həyat 

Problemləri  -  Azərbaycan  Şifahi  Xalq  Edəbiyyatına    Dair  Tədqiqlər    XXX    Kitab, 

Nurlan Neşriyyatı, Bakı. 

Sadaxlı,  Aşıq  Məhəmməd,  1997,  Elə  Bağlıyam  -  Şeirlər,  Azərbaycan 

Ensiklopediyası Nəşriyyatı, Bakı. 

Sadaxlı,  Aşıq  Məhəmməd,1999,  Qoşmalar  -Müxəmməslər  –  Dastanlar,  Günəş 

Nəşriyyatı, Bakı. 

Sadaxlı, Aşıq Məhəmməd,2007, Şeirlər vəDastanlar, Nurlan  Nəşriyyatı, Bakı. 

Sadaxlı,  Mehemmed,  2005,  Aşıq  Məhəmməd  Sadaxlı’nın  Şeir  və  Dastanları, 

Qeyret Neşriyyatı, Bakı. 

Sayfa 21 / 847

---

 

U L U S L A R A R A S I   S E M P O Z Y U M  

“AZERBAYCANŞINASLIK: GEÇMIŞI, BUGÜNÜ VE GELECEĞI” 

(Dil, Folklor, Edebiyat, Sanat, Tarih) 

 

 

MEVLÜT SÜLEYMANLININ “GÖÇ” ROMANINDA ESKİ  İNANÇ 

SİSTEMLERİ 

 

The Ancient Faith Systems In Mevlut Suleymanli’s Work “Göç” 

 

 

Asef ORUCOV

* 

 

Özet 

 

Romanda eski Türk tayfalarından Karakelle, Goşgarlı, Kanıkoğullarının 

meişet merasimleri, onların yaşam tarzı, inanç sistemlerinden bahsedilmektedir. 

Mevlüt Süleymanlının bu romanında eski türk kavimlerinin inanç sistemlerinin 

izlerini  görmek  mümkündür.  Eserde  bahsi  geçen  bu  inanç  sistemleri  halk 

arasında günümüzde de devam etmektedir. Romanda “Hal  anası”, “Su l kültü”, 

“Dağdağan”  ağacı  s.  inançlarla  bağlı  meseleler  araştırılmıştır.  Çok  önemli  bir 

hususa  dikkat  çekmek  gerekirse,  eserde  yaşanmış  olaylar,  onların  bir  kısmı 

Nahçıvan  bölgesinde  halen  mevcuttur  ve  buradaki  bölge  isimleri  eserde 

gösterilmektedir.  

Anahtar kelimeler: inanç, göç, su, roman, gelenek 

 

Summary 

In  this  work  have  been  given  information  about  life  ceremonies,  life 

manner,  faith  systems  of  ancient  Turkish  kins  –  Karakelle,  Koshkarly, 

Kanıkogullari. It is possible to see faith systems of ancient Turkish kins in the 

Mevlut Suleymanli’s work. These faith systems has continuing at present. In this 

work was researched some questions connected with “Hal  anası”, “Su l kültü”, 

“Dağdağan” and etc faiths. And I want to note that, happened events in this work 

and their some part are available at present and has showen their names in this 

work. 

Key words: faith, migration, water, novel, habit 

 

                                                 

*

Doç.Dr.  Azerbaycan  Milli  Bilimler  Akademisi  Nahçıvan  Şubesi,  e-mail: 

[e-mail]  

Sayfa 22 / 847

---