67
3. Döngələri nəzərə almaqla boru-kəmər xəttinin ümumi uzunluğu
l(m) (dönmə
dairəsinin radiusunun borunun diametrinə olan nisbəti yerli müqavimətlərdə itkilər nəzərə
alınmazsa, altıdan çox olmalıdır.
II.
Seçilən parametrlər.
Məhsulun boru xətti ilə hərəkət sürəti w
0
, m/s, (məhsulun özlülüyü nə qədər çoxdursa,
sürət bir oqədər azdır).
III.
Hesablanan parametrlər.
1. Həcm sərfi V
С
, m
3
/s:
С
С
M
V
.
(5.2)
2. Boru xəttinin diametri d
0
, m:
0
0
С
4
w
V
d
.
(5.3)
Diametrin qiymətinə görə QOST üzrə ən yaxın kəmiyyəti
d, м seçirlər. Həqiqi orta sürət
w ( m/s) aşağıdakı düsturla hesablanır:
2
С
4
d
V
w
.
(5.4)
3. Konsistensiya dəyişənini (sürət qradienti)
, 1/s, bu düsturla hesablanır:
d
w
8
.
(5.5)
Qeyri-müntəzəm konsistensiya dəyişəni belə hesablanır:
d
w
1
8
*
,
(5.6)
burada:
1
= 1, sürət qradienti olub, onun ölçü vahidinə bərabərdir.
4. Konsistensiya dəyişəni (deformasiya gərginliyi) τ, Pа, bu düsturla müəyyən edilir:
n
n
d
w
A
A
1
1
*
8
1
,
(5.7)
və ya
l
pd
4
,
(5.8)
burada: А
1
–sürət qradientinin vahid qiymətində deformasiya gərginliyi, Pа;
68
n – axın indeksi;
р – təzyiq itkisi və ya nasosun çıxışındakı təzyiqdir, Pа.
А
1
и n –nin qiymətlərini cədvəldən seçib götürür və ya düsturlar üzrə hesablayırlar:
n
n
В
A
n
4
1
3
1
*
0
1
,
(5.9)
n = 1 –
m,
(5.10)
burada: sürət qradientinin vahid qiymətində
*
0
B
– effektiv özlülükdür, Pа·s;
m – uyğun olaraq strukturun dağılması sürətidir.
Təzyiq itkisi р, Pа – məhsulun nasosun çıxışındakı təzyiqi olub, aşağıdakı düsturla
hesablanır:
d
l
p
4
.
(5.11)
Nasosun faydalı gücü
N, кVt:
N =
pV
С
·10
–3
.
(5.12)
IV.
Avadanlığın seçilməsi.
1. Nasosu boru kəmərinin tələb olunan məhsuldarlığı М
С
və ya М
Ч
= 3600 М
С
görə
seçirlər, buzaman nəzərə alırlar ki, həcmi
к.п.д.
вляет 0,5 ÷ 0,6 təşkil edir.
2. Elektrik mühərrikinin gücü N
EM
, кVt:
Кş
Nş
Кn
N
К
N
ö
EM
,
(5.13)
burada,
α – güc ehtiyatı əmsalı (qısa boru kəməri üçün 5 м,
α = 1,2; uzun boru üçün
α = 1,5);
К
Ö
, К
N
, К
Ş
–elektrik mühərrikindən, nasos və şneklərdən nasosa olan elektrik ötürmələrinin
к.п.д.
;
N ,N
Ş
– nasos və şnekə uyğun yaranan faydalı gücdür, kVt.
Elektrik mühərrikini kataloq üzrə seçirlər.
Dozalaşdırma proseslərinin hesablanması
Dozalaşdırma prosesləri təyinatına görə olduqca müxtəlifdir. Dozalaşdırmanın vacib
məsələlərindən biri eyni zamanda dəqiqliyin təmin olunması və resepturaya əməl edilməsi şərti
ilə, istehlak proseslərinin mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması üçün bazanın
yaradılmasıdır. Dozalaşdırmanın ən səciyyəvi funksiyaları məhsulun verilmiş həcmə, kütləyə,
uzunluğa və verilmiş həcm və ya kütlə sərfinin saxlanmasına görə ölçülməsidir.