Язизхан Танрыверди
206
113. Касимова Т.Х. Антропонимы в Башкирских
шежере. Ономастика Поволжья-3., Уфа, 1973, с.66-71.
114. Кусимова Т.Х. Древнебашкирские антропонимы.
АКД, Уфа, 1975.
а) Махпиров В. Собственные имена в памятнике XI
в. «Дивану лугатит тюрк» Махмуда Kашкарского. АКД,
Алма-Ата, 1980.
115. Məmmədov Y. Orxon-Yenisey abidələrində adlar.
Bakı, 1979.
116. Məmmədov Y. Azərbaycan dilində sözlərin leksik-
semantik inkişafı. Bakı, 1987.
117. Məmmədova X. Mürəkkəb quruluşlu antroponimlə-
rin struktur xüsusiyyətləri. Azərbaycan onomastikası problem-
ləri, II. Bakı, 1988, s.60.
118. Məmmədov Ə. Qarayazı düzündən Xəzər dənizinə
qədər. Bakı, ―Maarif‖, 1980.
119. Məmmədəliyev V. Quranda ümumtürk mənşəli söz-
lər. Azərbaycan filologiyası məsələləri. Bakı, ―Elm‖, 1983,
s.84-94.
a) Məmmədzadə H. ―Tanrı‖ sözünün mənşəyi. Azər-
baycan onomastikası problemləri, V. Bakı, 1995.
120. Mirzəzadə H. Azərbaycan dilinin morfologiyası.
Bakı, 1962.
121. Mirzəzadə H. Azərbaycan dilinin tarixi qramma-
tikası. Bakı, ―Maarif‖, 1990.
122. Mirzəyev O. Adlarımız. Bakı, ―Azərnəşr‖, 1986.
123. Митрошкина А.Г. Из истории развития системы
Бурятских личных имен. Этническая ономастика. М.,
«Наука», 1984, с.93-96.
124. Molla Cümə. Tərtib edəni P.Əfəndiyev və Ş.İdrisov.
Bakı, 1966.
Тцрк мяншяли Азярбайъан шяхс адларынын тарихи-лингвистик тядгиги
207
125. Молчанова Т.О. Мотивирование личные имена у
алтайцев. Личные имена в прошлом, настоящем и бу-
дущем. М., «Наука», 1970, с.184-194.
126. Молчанова Т.О. Морфололгические характерис-
тики тюркских географических имен Горно-Алтайской
Автономной области. Баку, «Советская тюркология», 1983,
№ 2, с.32-34.
127. Молчанова Т.О. Топонимический словарь горно-
го Алтая. Горно-Адтайское отделение Алтайского книж-
ного издательства, 1979.
128. Мустафаева Г. Стилистические особенности лич-
ных имен в Азербайджанской художественной литературе.
АКД, Баку, 1981.
129. Mustafayeva Q. Adların üslubi imkanları. Bakı,
1990.
a) Мухаммедова З. Несколько слов об антропони-
мах в «Огузнаме» из сочинения «Салар Баба». Ономастика
Средней Азии.М., «Наука», 1978, с.169-171.
130. Müasir Azərbaycan dili. I c., Bakı, ―Elm‖, 1978.
131. Müasir Azərbaycan dili. II c., Bakı, ―Elm‖, 1980.
132. Müasir Azərbaycan dili. III c., Bakı, ―Elm‖, 1981.
133. Нафасов Т. Узбекистан топонимларынинг изохли
лүғати. Тошкент, 1988.
134. Никонов В.А. Русская адаптация иноязычных
личных имен. «Ономастика», М., «Наука», 1969, с.54-79.
135. Никонов В.А. Имя и общество. М., «Наука»,
1974.
136. Никонов В.А. Среднеазиатские материалы для
словаря личных имен. «Ономастика Средне Азии», М.,
«Наука», 1978, с.153-164.
137. Nəbiyev N. Coğrafi adların mənşəyi. Bakı, ―Maarif‖,
1969.
Язизхан Танрыверди
208
138. Nuriyev A. Gürcüstan SSR ərazisindəıki bəzi yer
adları haqqında. ―Elm və həyat‖ jurnalı, Bakı, 1975, N 10, s.29.
139. Novruzov M. Asparux adı haqqında. Azərbaycan
onomastikası problemləri, II. Bakı, 1988, s.74.
140. Радлов В.В. Титулы и имена уйгурских ханов.
«Записки» Восточного отделения Русского археологичес-
кого общества, СПБ., 1891, Т 5, с.265-270.
141. Радлов В.В. Опыт словаря тюркских наречий, т.I,
ч.I, СПб., 1893; т.II, ч.1, СПБ., 1899; т.II, ч.2, СПб.,1899;
т.III, ч.1 СПб., 1905;
т.III, ч.2, СПб., 1905; т.IV, ч.1, СПб., 1911; т.IV, ч.2,
СПб., 1911.
142. Раянди Е. Имя и право. Личные имена в прош-
дом, настоящем и будущем. М., «Наука», 1970, с.25-30.
а) Rasonyi L. D.Les noms de nombre dans (anthr
pomie torque (AOH. 1961, т.XII (fak.1-3); Lts noms de
personnes imperatifs chez les peuples turqes (AOH. 1962. т.
XV. Fasc. s.3); Sur quelques cateqories de noms de personnes
en turc ( ALH.1953, т. III. Fasc. s.3-4).
143. Русско-Азербайджанский словарь, т.1, Баку,
«Маариф», 1984.
144. Paşayev A. (M.Adilovla birlikdə). Azərbaycan
onomastikası, Bakı, 1987.
145. Paşayev A. İkinci adlar, təxəllüs və ləqəblər. Azər-
baycan onomastikası problemləri, III. Bakı, 1990, s.35-36.
146. Пашаев Айдын. Прозвища в Азербайджанском
языке. АКД, Баку, 1987.
147. Paşayev S. ―Ağqız oğlu Piri‖. Bakı, ―Elm və həyat‖
jurnalı, 1984, N 4, s.23-25.
148. Савина В..И. Этнонимы и топонимы Ирана. Оно-
мастика Востока. М., «Наука», 1980, с.140—155.
Тцрк мяншяли Азярбайъан шяхс адларынын тарихи-лингвистик тядгиги
209
149. Саттаров Г.Ф. Сословные титулы и древнета-
тарские
личные
имена.
Ономастика
Поволжья-1.
Ульяновск, 1969.
150. Саттаров Г.Ф. Отглагольные антропонимы в
татарском языке. Ономастика Поволжья-3. Уфа, 1973, с.41-
49.
151. Саттаров Г.Ф. Татарская антропонимия и этно-
лингвистические связи. Баку, «Советская тюркология»,
1978, Т 3, с.22-23.
152. Sadıqov Z.A. Azərbaycan dilində şəxs adları (nami-
zədlik dissertasiyası). Bakı, 1975.
153. Садыгов З.А. Имя творчество Азербайджанской
антропонимии. «Ономастика Кавказа», Орджоникидзе,
1980, с.48-50.
154. Sadıqov Z.A. Azərbaycan antroponimiyasında cins
kateqoriyası. Azərbaycan onomastikası problemləri, II. Bakı,
1988, s.76.
155. Seyid Əzim Şirvani. əsərləri, I c., tərtib edəni S.Rüs-
təmov, Bakı, 1967; Əsərləri, II c., tərtib edəni Ə.Mirəhmədov,
Bakı, 1969.
156. Севортян Э.В. Аффиксы именного словообразо-
вания в Азербайджанском языке. М., «Наука», 1966.
157. Севортян Э.В. Этимологический словарь тюрк-
ских языков. т.1, М., «Наука», 1974; т.III, М., 1980.
158. Sədiyev Ş. Dil haqqında hekayələr. Bakı, 1959.
a) Sədiyev Ş. Adlar necə yaranmışdır? Bakı, 1969.
159. Sədiyev Ş. Antroponimik kateqoriyalar. Bakı, ―Elm
və həyat‖ jurnalı, 1984, N 3, s.31-32.
160. Структура и история тюркских языков. М., 1971.
161. Суперанская А.В. Структура имени собственно-
го. М., «Наука», 1969.
Язизхан Танрыверди
210
162. Тагирзаде А. Древнетюркский лексико-граммати-
ческий пласт в диалектах и говорах Азербайджанского
языка. АКД, Баку, 1983.
163. Фасмер М. Этимологический словарь русского
языка, т. II, М., «Прогресс», 1967.
164. Ф.Рашид ад-дин. «Огузнаме», Баку, «Эдм», 1987.
165. Rəşidəddin F. ―Oğuznamə‖, Bakı, ―Azərnəşr‖, 1992.
166. Феофилакт Симокатта. История. М., 1957.
167. Xalıqova R. Antroponimlərin tədqiqi sosioloji dil-
çiliyin obyekti kimi. Azərbaycan onomastikası problemləri, II,
Bakı, 1988, s.84.
168. Xalıqova R. Azərbaycan antroponimiyasının inkişafı
yolları (namizədlik dissertasiyası). Bakı, 1992.
a) Xudiyev N. Azərbaycan ədəbi dilinin sovet dövrü,
Bakı, ―Maarif‖, 1989, s.211.
169. Hacıyev Ç., Vəliyev S. Yeni doğulmuş uşaqlara veri-
lən şəxs adlarının statistik-struktur sisteminə dair. Azərbaycan
onomastikası problemləri, II, Bakı, 1988, s.86-87.
170. Hacıyev T. Azərbaycan dilinin Cəbrayıl şivəsi
(namizədlik dissertasiyası), Bakı, 1961.
171. Hacıyev T. Azərbaycan dilinin yazıya qədərki izləri
haqqında. Azərbaycan filologiyası məsələləri, Bakı, ―Elm‖,
1983, s.25-34.
172. Hacıyev T. Azərbaycanın qədim onomastikasına
dair. Azərbaycan filologiyası məsələləri (II buraxılış), Bakı,
―Elm‖, 1984, s.125-136.
173.
Hacıyev T. Onomastik vahidlər dilin unudulmuş
vahidlərinin qoruyucuları kimi.Azərbaycan onomastikası prob-
lemləri, I,Bakı,1986,s.278-279.
a) Hacıyeva Ə. Fars dilində türk köklü onomastika.
Azərbaycan onomastikası problemləri, V, Bakı, 1995.
174. Həsənov H. Söz və ad. Bakı, ―Maarif‖, 1984.
Тцрк мяншяли Азярбайъан шяхс адларынын тарихи-лингвистик тядгиги
211
175. Həsənov H. Təxəllüslər və ləqəblər. ―Elm və həyat‖
jurnalı, N 1, 1980.
176. Həsənov H. Azərbaycan antroponimləri Qafqaz xalq-
larının adlar sistemində.Azərbaycan onomastikası problemləri,
II, Bakı, 1988, s.21-22.
177. Həsənov H. Familiya sosial-ictimai hadisə kimi.
Azərbaycan onomastikası problemləri, III, Bakı, 1990, s.9-12.
178. Hüseynzadə M. Müasir Azərbaycan dili (morfologi-
ya), Bakı, ―Maarif‖, 1988.
179. Hüseynov A. Azərbaycan dialektologiyası. Bakı,
1979.
180. Çobanov M. Azərbaycan antroponimiyasının əsasları.
Tbilisi, ―Qanatleba‖, 1983.
181. Çobanov M. Təxəllüs, familiya. Tbilisi, 1987.
182. Çobanov M. Azərbaycan dilində antroponimik hadi-
sələr. Azərbaycan onomastikası problemləri, II, Bakı, 198, s.
96.
a) Çağatay S. Türk lehçeleri örnekleri. Ankara, 1972,
s.215-223.
183. Cavadov Ə. Qız qalası toponimi haqqında. Azərbay-
can onomastikası problemləri, I, Bakı, 1986, s. 108.
184. Cavadov Ə. Qız, quz, qur sözlərinin oğuz etnonimi
ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Azərbaycan onomastikası problem-
ləri, IV, Bakı, 1993, s. 108.
185. Cəlil Məmmədquluzadə. ―Danabaş kəndinin əhvalat-
ları‖. Bakı, 1953.
186. Cəlilov F. Azərbaycan dilinin morfonologiyası.
Bakı, ―Maarif‖, 1988.
187. Cəlilov F. Praazərbaycan teonimləri. Azərbaycan ta-
rixi üzrə qaynaqların öyrənilmə problemləri. Bakı, 1988, s.93-
101.
188. Cəmşidov Ş. ―Kitabi-Dədə Qorqud‖un tekstoloji təd-
qiqi (doktorluq dissertasiyası), Bakı, 1985.
Язизхан Танрыверди
212
189. Cəmşidov Ş. ―Kitabi-Dədə Qorqud‖da şəxs adları.
Azərbaycan onomastikası problemləri, I, Bakı, 1986, s. 260.
190. Cəfərov İ. Azərbaycanın türk mənşəli etnohidronim-
ləri (namizədlik dissertasiyası), Bakı, 1988.
191. Cəfərov S. Müasir Azərbaycan dili. Bakı, ―Maarif‖,
1992.
192. Cəfərzadə M., Murasaquliyev V. Əski antroponimlə-
rimizə bir nəzər. Azərbaycan onomastikası problemləri, II,
Bakı, 1988, s. 23.
193. Шайхулов А. Лексико-семантический общност
башкирский и казахский антропонимии. «Личные имена в
прошлом, настоящем и будущем». М., «Наука», 1970, с.81-
86.
194. Шайхулов А. Татарские и башкирские личные
имена тюркского происхождения. Уфа, 1983.
195. Шайхулов А. Топонимия Урала и Северо-Евро-
пейской части СССР. Свердловск, 1985, с.155.
196. Шапшал С.М. К вопросу о тарханных ярлыках.
Сборник статей к 75-летию акад.В.А.Гордлевского. М.,
1953, с.302-316.
197. Şahbazov İ. Coğrafi adların xəritəsi. Bakı, ―Elm və
həyat‖ jurnalı, 1979, s.36-37.
198. Щербак. Очерк по сравнительной морфологии
тюркских языков. Л., 1981.
199. Şirəliyev M. Azərbaycan dialektologiyasının əsasları.
Bakı, ―Azərtədrisnəşr‖, 1962.
200. Şükürov Ə., Məhərrəmov A. Qədim türk yazılı
abidələrinin dili. Bakı, 1976.
Тцрк мяншяли Азярбайъан шяхс адларынын тарихи-лингвистик тядгиги
213
MÜNDƏRİCAT
Ön söz ....................................................................................... 3
I fəsil: Türk mənşəli antroponimlərin tədqiqi tarixi........... 5
a) Türkologiyada şəxs adlarının tədqiqi
tarixi ..................................................................... 5
b) Azərbaycan dilçiliyində şəxs adlarının
tədqiqi tarixi ....................................................... 22
II fəsil. Türk mənşəli Azərbaycan antroponimlərinin
leksik-semantik xüsusiyyətləri .......................... 38
―Ağ‖ və ―qara‖ sözlü antroponimlər ...................... 38
―Dəftəri-müfəssəli-əyaləti-Tiflis‖də
antroponimlər ........................................................ 50
―Dəftəri-müfəssəli-əyaləti-Tiflis‖dəki antropo-
nimlərin XIX əsrə qədərki Azərbaycan ədə-
biyatında işlənən antroponimlərlə bağlılığı.......... 56
―Buğa‖ leksemli antroponimlər ............................. 58
Yazılı mənbələrdəki türk mənşəli antroponimlərə
dair ........................................................................ 59
Arxaik antroponimlər ........................................... 73
Apelyativi arxaikləşən antroponimlər ................... 86
Apelyativi arxaikləşən kişi adları .......................... 87
Apelyativi arxaikləşən qadın adları....................... 97
Apelyativi müasir ədəbi dildə işlənən
antroponimlər ........................................................ 99
Türk mənşəli antroponimlərin leksik-semantik qrupları ..... 111
a) Türk mənşəli kişi adlarının leksik-semantik
qrupları .......................................................... 114
Язизхан Танрыверди
214
b) Türk mənşəli qadın adlarının leksik-semantik
qrupları .......................................................... 123
Titullar ......................................................................... 133
Təxəllüslər ................................................................... 143
Ləqəb və ayamalar ...................................................... 148
III fəsil.Türk mənşəli Azərbaycan antroponimlərinin
qrammatik xüsusiyyətləri ............................... 159
Sadə quruluşlu antroponimlər .................................... 160
Düzəltmə quruluşlu antroponimlər ............................. 162
a) Leksik şəkilçili antroponimlər ........................ 162
b) Qrammatik-leksik şəkilçili antroponimlər ..... 165
c) Qrammatik şəkilçili antroponimlər ................. 166
Mürəkkəb quruluşlu antroponimlər ........................... 168
Türk mənşəli Azərbaycan antroponimlərinin siyahısı .... 177
Nəticə .................................................................................... 193
İstifadə olunmuş ədəbiyyat ................................................. 198
Тцрк мяншяли Азярбайъан шяхс адларынын тарихи-лингвистик тядгиги
215
Filologiya elmləri doktoru, professor Əzizxan Vəli oğlu
Tanrıverdinin 17 kitabı, 160-dan artıq məqaləsi çap olunmuşdur.
Əsas əsərlərindən:
―Türk mənşəli Azərbaycan antroponimləri‖ (1996), ―Ki-
tabi-Dədə Qorqud‖da şəxs adları‖ (1999), ―XVI əsr qıpçaq (po-
loves) dilinin qrammatikası‖ (2000), ―Kitabi-Dədə Qorqud və
qərb ləhcəsi‖ (2002), ―Kitabi-Dədə Qorqud‖un obrazlı dili‖
(2006), ―Kitabi-Dədə Qorqud‖un söz dünyası‖ (2007), ―Dədə-
Qorqud kitabı‖nın dil möcüzəsi‖ (2008), ―Dilimiz, mənəviyya-
tımız‖ (2008), ―Qədim türk mənbələrində yaşayan şəxs adları‖
(2009), ―Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası‖ (2010).
Dostları ilə paylaş: |