Ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsinin məqsədi, vəzifələri və onun tarixi haqqında məlumat verin

Birincisi, bütün iqtisadi layihələr (texniki-iqtisadi əsaslandırma, regional inkişaf planları və s.), müəyyən ekoloji standartlara cavab verən ekoloji və sanitariya norma və qaydalarına uyğun olaraq hazırlanmalı idi;
İkincisi, müəyyən fəaliyyət növlərinin həyata keçirilməsi üçün havanın, suyun, torpağın, habelə sanitariya-epidemioloji xidmətlərin mühafizəsinə cavabdeh olan dövlət orqanlarını təsdiq etməsi lazım idi.
Üçüncüsü, qərar qəbul etmə prosesinin bir hissəsi xüsusi ekspert komitələri tərəfindən planlaşdırılan fəaliyyətlərin (planlar, proqramlar və s. daxil olmaqla) qiymətləndirilməsidir.
İqtisadi və digər təşəbbüslər haqqında qərar qəbul etmək üçün Sovet sistemi (1980-ci illərə qədər) dövründə EQ sistemində bir sıra əsaslı çatışmazlıqlar vardır: Ətraf mühit üzrə mütəxəssislərin yalnız məhdud sayda sistemsiz seçilmiş layihələr olması idi; sənədlərin qiymətləndirilməsi əsasən təklif olunan fəaliyyətin mövcud ekoloji standartlara “uyğunluğunun yoxlanılması” ilə məhdudlaşırdı (nəticədə ətraf mühitə dolayı təsirlərin qiymətləndirilməsinə kifayət qədər diqqət yetirilməmişdir, habelə mövcud olan amillər nəzərə alınmışdır. Ekoloji standartlar yox idi. Yerlərdə layihələrin həyata keçirilməsi şərtlərinin nəzərə alınmasına, həmçinin əhalinin və digər maraqlı tərəflərin fikirlərinin nəzərə alınmasına kifayət qədər diqqət yetirilməmişdir. Təklif olunan fəaliyyətin ekoloji aspektlərinə dair nəticə ilə bu fəaliyyətin həyata keçirilməsinə dair qərar arasındakı praktiki əlaqə aydın deyildi.
Ətraf mühitin qorunmasının profilaktik tənzimlənməsi üçün konsepsiyalar 80-ci illərin ortalarında daha xarakterik olmuşdur.
80-ci illərin ortaları – Ətraf Mühitin Mühafizəsi və Təbii Sərvətlərdən Rasional istifadə Problemləri üzrə İdarələrarası Elmi-Texniki Şura (ETŞ) yaradıldı. (1987-ci ildə Şuranın hesabatında ölkədə “Milli iqtisadi fəaliyyətin ekoloji nəticələrinin hərtərəfli qiymətləndirilməsi sistemi”nin olmadığı vurğulandı və EQ prosedurunun tətbiq edilməsi təklif edildi).
Ətraf mühitin qiymətləndirilməsinin həyata keçirilməsi 80-ci illərin sonunda EQ qanunvericiliyinin hazırlanması, ictimai şüurdakı dəyişikliklərin təsiri altında baş verdi. Belə ki, cəmiyyətdə fərqli maraqları olan qrupların varlığını tanımağa başladı, iqtisadi qərarların qəbulunda şəffaflığın təmin edilməsi və bu prosesdə maraqlı ictimaiyyətin iştirakının təmin edilməsi tələbləri daha güclü səsləndi və ətraf mühit problemləri ilə bağlı ictimai narahatlığın artmasına səbəb oldu.
Ətraf mühitin qiymətləndirilməsinin həyata keçirilməsi (1980-ci illərin sonu) üçün bu dövrdə ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində normativ hüquqi aktlar hazırlanarkən, qərar qəbuletmə prosesini aşağıdakı prinsiplərə uyğun olaraq həyata keçirilməli idi:
-müştəri şöbələrinin yaradılması;
- layihənin mənfi ekoloji təsirlərin proqnozunu, planını və proqramını dayandırmaq üçün kifayət qədər səbəbi olmalıdır;
-ətraf mühit üzrə mütəxəssislər, yerli hakimiyyət orqanları, ekoloji təşkilatlar və geniş ictimaiyyət qərar vermə prosesində müvafiq rol oynamalıdır.
Beləliklə, Ətraf Mühitə Təsirin Qiymətləndirilməsinin mahiyyəti planlaşdırılan iqtisadi və digər fəaliyyətlərin ekoloji tələblərə uyğunluğunu müəyyən etməkdən ibarətdir. Bu fəaliyyətin ətraf mühitə və sosial sahələrə mümkün qədər mənfi təsirlərinin qarşısının alınması, ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsinin obyektin həyata keçirilməsi ilə yanaşı iqtisadi və digər nəticələri ilə əlaqədardır.

4

01

2 (Orta)

10 bal

Ekoloji ekspertizanın məqsədi, vəzifələri və obyektlərinin mahiyyətini izah edin.