“ƏMRAHBANK”
SƏHMDAR BANKI
AÇIQ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
31 DEKABR 2008-
CI İL TARİXİNƏ BİTƏN
İL ÜZRƏ
MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(
Azərbaycan manatı ilə
)
14
Əmlak və avadanlığın köhnəlməsi və qeyri-maddi aktivlərin amortizasiyası onların ilkin dəyərindən
çıxılır və aktivlərin faydalı istismar müddətləri üzrə silinməsi nəzərdə tutulur. Köhnəlmə və
amortizasiya aşağıdakı illik faiz dərəcələrini istifadə etməklə bərabər hissələrə bölünməklə
hesablanır:
Mebel və qurğular
25%
Kompüterlər və avadanlıq
25%
Nəqliyyat vasitələri
25%
Digər
20%
Qeyri-maddi aktivlər
10%
Əmlak, avadanlıq və qeyri-maddi aktivlərin balans dəyərləri onların bərpa dəyərlərindən artıq dəyərlə
uçota alınıb-alınmadığını qiymətləndirmək üçün hər balans hesabatı tarixində nəzərdən keçirilir. Bərpa
dəyəri aktivin satış xərclərini çıxmaqla ədalətli dəyəri və istifadə dəyəri arasındakı ən yüksək
məbləğdir. Balans dəyəri hesablanmış bərpa dəyərindən artıq olduğu halda, aktivlərin dəyəri bərpa
dəyərinədək azaldılır, dəyərsizləşmə zərəri müvafiq dövrdə tanınır və əməliyyat xərclərinə daxil edilir.
Dəyərsizləşmə zərəri qeydə alındıqdan sonra əmlak və avadanlığın köhnəlmə xərclərinə qalıq dəyərini
çıxaraq gələcək dövrlərdə aktivlərin balans dəyərini qalan faydalı istismar müddətlərinə bərabər şəkildə
bölmək üçün (əgər varsa) düzəliş edilir.
Vergi
Mənfəət vergisi xərcləri cari və təxirə salınmış vergi xərclərinin cəmini əks etdirir.
Cari vergi xərcləri il üzrə vergiyə cəlb olunan mənfəətə əsaslanır. Vergiyə cəlb olunan mənfəət
mənfəət və zərər haqqında hesabatda göstərilən vergidən əvvəlki xalis mənfəətdən fərqlənir, çünki
vergiyə cəlb olunan mənfəətə digər illərdə vergiyə cəlb olunan və ya tutulan gəlir və xərc maddələri
daxil deyil, bundan əlavə o, heç vaxt vergiyə cəlb olunmayan və vergi tutulmayan maddələri özündə
birləşdirmir. Bankın cari vergi xərcləri hesabat dövründə qüvvəyə minən vergi dərəcələrini istifadə
etməklə hesablanır.
Təxirə salınmış mənfəət vergisi öhdəlik metodunu istifadə etməklə balans hesabatı tarixində aktiv və
öhdəliklərin vergi bazası ilə maliyyə hesabatı məqsədləri üçün onların balans dəyəri arasındakı
bütün fərqlər üzrə ödənilir və ya təmin edilir. Təxirə salınmış vergi aktivləri tutulan bütün müvəqqəti
fərqlər və istifadə olunmayan vergi zərərinin gələcək dövrlərə keçirilməsi üçün tanınır. Təxirə
salınmış vergi aktivləri tutulmalı müvəqqəti fərqlərə və istifadə olunmayan vergi zərərinin gələcək
dövrlərə keçirilməsinə qarşı yaranması ehtimal edilən vergiyə cəlb olunan mənfəət həcmində tanınır.
Müvəqqəti fərqlər qudvildən və ya digər aktiv və öhdəliklərin ilkin tanınmasından (şirkətlərin
birləşməsindən başqa) vergi və ya maliyyə fəaliyyətinə təsir etməyən əməliyyat üzrə yaranırsa belə
aktiv və öhdəliklər tanınmır.
Təxirə salınmış vergi aktivlərinin balans dəyəri hər balans hesabatı tarixində nəzərdən keçirilir və
aktivlərin bütün hissəsini və ya müəyyən hissəsini bərpa etməsi üçün kifayət qədər vergiyə cəlb
olunan mənfəətin olacağı ehtimalı həcmində azaldılır.
Təxirə salınmış vergi - öhdəliklər üzrə hesablaşmanın aparıldığı və ya aktivlərin satıldığı dövrdə
tətbiq edilməsi gözlənilən vergi dərəcələri ilə hesablanır. Təxirə salınmış vergi mənfəət və zərər
haqqında hesabatda xərc maddəsi kimi göstərilir və ya hesabatın kredit balansına yazılır, lakin
təxirə salınmış verginin birbaşa kapitala və hesabatın kredit balansına yazıldığı hallar istisna təşkil
edir, belə ki, bu halda təxirə salınmış vergi səhmdar kapitalı ilə bağlı olur.
“ƏMRAHBANK”
SƏHMDAR BANKI
AÇIQ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
31 DEKABR 2008-
CI İL TARİXİNƏ BİTƏN
İL ÜZRƏ
MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(
Azərbaycan manatı ilə
)
15
Təxirə salınmış mənfəət vergisi aktivləri və öhdəlikləri aşağıdakı hallarda əvəzləşdirilir və balans
hesabatında əks olunur:
Bank cari mənfəət vergisi aktivlərini cari mənfəət vergisi öhdəliklərinə qarşı əvəzləşdirmək
hüququna malik olduqda: və
Təxirə salınmış vergi aktivləri və təxirə salınmış mənfəət vergisi öhdəlikləri eyni vergi orqanı
tərəfindən eyni təşkilatdan tutulan mənfəət vergisinə aid olduqda.
Azərbaycanda Bankın fəaliyyətinə şamil ediləcək müxtəlif başqa vergi növləri də mövcuddur. Bu
vergilər mənfəət və zərər haqqında hesabata əməliyyat xərclərinin komponentləri kimi daxil edilir.
Banklara və digər kredit təĢkilatlarına ödənilməli vəsaitlər və müĢtəri hesabları
Banklara və digər maliyyə təşkilatlarına ödənilməli vəsaitlər və müştəri hesabları ilk olaraq ədalətli
dəyərlə tanınır. Daha sonra ödənilməli məbləğlər amortizasiya dəyəri ilə göstərilir və
xalis mənfəətlə
geri alınma dəyəri arasındakı hər hansı fərq mənfəət və zərər haqqında hesabatda effektiv faiz
metodunu istifadə etməklə borcların yarandığı dövr üzrə tanınır.
Ehtiyatlar
Ehtiyatlar Bank keçmiş hadisələr nəticəsində cari hüquqi və ya konstruktiv öhdəliyə malik olduqda,
və öhdəliyin yerinə yetirilməsi üçün iqtisadi cəhətdən faydalı ehtiyatların azalması ehtimalı
yarandıqda və öhdəlik düzgün qiymətləndirildikdə uçota alınır.
VerilmiĢ maliyyə zəmanəti müqavilələri və akkreditivlər
Bank tərəfindən verilən maliyyə zəmanəti müqavilələri və akkreditivlər iddiaçının zərərlərini bərpa
etmək üçün ödənilən xüsusi ödənişlərdir. Bu ödənişlər müəyyən edilmiş borcalanın borc aləti üzrə
ilkin və ya düzəliş edilmiş şərtləri üzrə ödəniş etmək imkanına malik olmadığından aparılır. Bu cür
maliyyə zəmanəti müqavilələri və akkreditivlər ilk olaraq ədalətli dəyərlə tanınır. Daha sonra isə
onlar (a) “Ehtiyatlar, şərti öhdəliklər və şərti aktivlər” haqqında 37 saylı MUBS-a müvafiq olaraq
ehtiyat kimi tanınmış məbləğlə və (b) ilk olaraq tanınmış məbləğdən verilmiş maliyyə zəmanəti
müqavilələri və ya akkreditivlər üzrə əldə olunan ilkin mükafat məbləğinin yığılmış amortizasiyasını
(müvafiq olduqda) çıxmaqla alınan məbləğ arasında daha yüksək olan məbləğ götürülməklə ölçülür.
ġərti aktivlər və öhdəliklər
Şərti öhdəliklər onlarla bağlı hesablaşma üçün maliyyə vəsaitlərinin azalması ehtimalı az olduqda
balans hesabatında tanınmır, lakin açıqlanır. Şərti aktivlər balans hesabatında tanınmır, lakin iqtisadi
mənfəətin əldə olunması ehtimalı çox olduqda açıqlanır.
Səhmdar kapitalı və adi səhmlər üzrə ödənilmiĢ mükafat
Səhmdar kapitalı ilkin dəyər ilə tanınır. Adi səhmlər üzrə ödənilmiş mükafat əldə edilmiş vəsaitlərin
buraxılmış səhmlərin nominal dəyərindən artıq olduğu məbləği əks etdirir.
Adi səhmlər üzrə dividendlər kapitalda elan olunduqları dövrdə azalma kimi tanınır. Balans hesabatı
tarixindən sonra elan olunan dividendlər “Balans hesabatı tarixindən sonrakı hadisələr” haqqında 10
saylı MUBS-a uyğun olaraq balans hesabatından sonrakı hadisə kimi tanınır və müvafiq qaydada
açıqlanır.