Elektrik piyasasi dengeleme ve uzlaştirma yönetmeliĞİ

Piyasa katılımcılarının gün öncesi piyasasına kayıtları

MADDE 18 – (1) Piyasa katılımcısı olan tüm lisans sahibi tüzel kişiler gün öncesi piyasasına katılabilirler. Bir piyasa katılımcısının gün öncesi piyasasına katılabilmesi için Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunarak kayıt işlemlerini tamamlaması esastır.
Piyasa katılımcılarının gün içi piyasasına kayıtları⁶⁶

MADDE 18/A – (1) Piyasa katılımcısı olan tüm lisans sahibi tüzel kişiler gün içi piyasasına katılabilirler. Bir piyasa katılımcısının gün içi piyasasına katılabilmesi için Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunarak kayıt işlemlerini tamamlaması esastır.
Piyasa katılımcılarının gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına kayıtları

MADDE 19 – (1) Kendi adına kayıtlı, dengeleme birimi olma koşullarını sağlayan en az bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi olan piyasa katılımcılarının gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına katılımları zorunludur. Gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına katılmak zorunda olan piyasa katılımcılarının Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunarak, dengeleme birimlerine ilişkin kayıt işlemlerini tamamlaması esastır. Piyasa katılımcılarının, dengeleme birimlerine ilişkin kayıtlarını tamamlamaları durumunda gün öncesi planlama ve dengeleme güç piyasasına katılımları ile ilgili süreç tamamlanmış olur.
Dengeden sorumlu taraflara ilişkin kayıt kuralları

MADDE 20 – (1) Her bir piyasa katılımcısı, bir dengeden sorumlu gruba katılmadığı sürece dengeden sorumlu taraf olarak kaydedilir.

(2) Kayıtlı bir piyasa katılımcısı ya da ilk kez kayıt yaptıran bir piyasa katılımcısı, bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere Piyasa İşletmecisine başvuruda bulunabilir. Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere Piyasa İşletmecisine yapacağı başvurunun ilgili piyasa katılımcısı ve dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafça ortaklaşa yapılması esastır.

(3) Dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu taraf, denge sorumluluğuna ilişkin hak ve yükümlülüklerini devir veya temlik edemez.
Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri ve kayıt kuralları

MADDE 21 – (1) Piyasa katılımcıları, sisteme verdikleri ve sistemden çektikleri elektrik enerjisinden sorumlu oldukları uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerini belirlemek ve kendi adlarına kayıt ettirmekle yükümlüdür.

(2)⁶⁷ Aşağıdakilerden her biri uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimidir:

a) Lisanslı tüm üretim tesisleri,

b) Dengeleme birimi olma yükümlülüğünü taşıyan tüketim tesisleri,

c) İkili anlaşma yapmak yoluyla elektrik enerjisi alan ya da iletim seviyesinden bağlı olan serbest tüketicilerin tüketim birimleri ile 17 nci maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki tüketim birimleri,

ç)⁶⁸ Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından belirlenecek uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonları çerçevesinde, bölgesinde görevli tedarik şirketinden 17 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında enerji temin eden tüketici kategorileri,

d)⁶⁹

e) Bir dağıtım bölgesi ya da dağıtım bölgesinin bir bölümü,

f) Ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı noktası.

(3)⁷⁰ Belirlenen her bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi, sadece bir piyasa katılımcısının uzlaştırma hesabına kayıt edilir.

(4)⁷¹ Senkron paralel bağlantılar haricinde ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı noktası şeklindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri, bu uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimleri üzerinden birden fazla piyasa katılımcısının enerji alış verişi gerçekleştirmesi durumunda TEİAŞ adına kayıt edilir. TEİAŞ adına kayıt edilen bu tür veriş-çekiş birimlerine ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş miktarının tamamı, ilgili piyasa katılımcılarının uzlaştırma hesaplarına dağıtılır.

(5)⁷² Senkron paralel bağlantılar için ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı noktası şeklindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri TEİAŞ adına kayıt edilir.

(6)⁷³ Ulusal iletim sisteminin komşu ülke iletim sistemi ile bağlantı noktası şeklindeki uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinden yapılacak ithalat ve ihracat faaliyetlerine ilişkin bu Yönetmelik kapsamındaki kurallar ve istisnalar Kurul tarafından onaylanarak yürürlüğe girecek İthalat ve İhracata İlişkin Dengeleme ve Uzlaştırma Usul ve Esaslar’ında belirlenir.
Dengeleme birimleri ve kayıt kuralları

MADDE 22 – (1) Dengeleme mekanizmasına katılacak piyasa katılımcıları, dengeleme birimlerini tanımlamak ve kendi adlarına kayıt ettirmekle yükümlüdür.

(2) Bağımsız olarak yük alabilen, yük atabilen ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda tesis edilmiş sayaçlar vasıtasıyla uzlaştırma dönemi bazında bağımsız olarak ölçülebilen üretim ya da tüketim tesislerinden ya da ünitelerden aşağıdakilerden her biri bir dengeleme birimidir:

a) Lisanslı üretim tesisleri veya bu üretim tesislerine ait üniteler,

b)⁷⁴ Tüketimi Sistem İşletmecisi tarafından verilecek talimatlarla değiştirilebilecek ya da devreden çıkarılabilecek nitelikteki, adına kayıtlı bulunduğu piyasa katılımcısı tarafından talep edilen ve katılımı Sistem İşletmecisi tarafından uygun bulunan tüketim tesisleri veya tüketim tesisleri topluluğu.

(3) Kombine çevrim santrallerinin aynı blokta yer alan türbinleri hariç olmak üzere, aynı üretim tesisi içinde yer alan ve sisteme farklı gerilim seviyelerinden bağlı olan üniteler aynı dengeleme birimi altında yer alamazlar.

(4) Aşağıdaki üretim tesisleri dengeleme birimi olma yükümlülüğünden muaf olup, ilgili piyasa katılımcısı tarafından talep edilmesi ve Sistem İşletmecisi tarafından uygun bulunması halinde dengeleme birimi olabilirler;

a) Kanal veya nehir tipi hidroelektrik üretim tesisleri,

b) Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisleri,

c) Güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri,

ç) Dalga enerjisine dayalı üretim tesisleri,

d) Gel-git enerjisine dayalı üretim tesisleri,

e) Kojenerasyon tesisleri,

f) Jeotermal üretim tesisleri,

g)⁷⁵ Biyokütleye dayalı üretim tesisleri.

(5) Dengeleme birimi, uzlaştırmaya esas bir veriş-çekiş birimidir ve uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıt kuralları dengeleme birimi için de geçerlidir.

(6) Üretim tesislerinin dengeleme birimi olarak kaydedilebilmeleri için, aynı baraya bağlı üretim ve tüketim tesislerinin ayrı ayrı ölçülebilmesini sağlayan sayaçların tesis edilmesi esastır.

(7) Sistem İşletmecisi tarafından, ünite bazında dengeleme birimi olarak kaydedilmesi gerekli bulunan ünitelerin sayaçlarının ünite bazında ölçüm yapılabilmesini sağlayacak şekilde tesis edilmesi esastır. Gerekli olması durumunda, sayaç yeri değişikliği, dengeleme birimi kayıt değişiklik ihtiyacının Sistem İşletmecisi tarafından belirlenip Piyasa İşletmecisi tarafından ilgili piyasa katılımcısına bildirilmesinden itibaren 3 ay içerisinde tamamlanır.

(8) Dengeleme birimi olma talebi uygun bulunan bir tüketim tesisinin dengeleme birimi olarak kaydedilebilmesi için Sistem İşletmecisi tarafından talep edilmesi halinde gerekli izleme ve veri iletişim sistemlerinin Sistem İşletmecisinin koordinasyonunda kurulması ilgili piyasa katılımcısının sorumluluğundadır.

Sayaçlara ilişkin kayıt kuralları

MADDE 23 – (1) Piyasa katılımcılarının kayıt edilmesi sürecinde, uzlaştırmaya esas her bir veriş-çekiş birimine ilişkin veriş-çekiş miktarının ölçülmesini veya hesaplanmasını sağlayacak sayaçlar kayıt altına alınır. Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin aşağıda belirtilen elektrik enerjisi akışlarının ölçülmesini sağlayacak sayaçların kayıt altına alınması esastır:

a) İletim sistemine verilen ya da iletim sisteminden çekilen elektrik enerjisi,

b)⁷⁶ İkili anlaşma yapmak yoluyla elektrik enerjisi alımı yapan serbest tüketici tarafından dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi,

c)⁷⁷ Üretim veya OSB üretim⁷⁸ lisansına sahip piyasa katılımcıları tarafından dağıtım sistemine verilen veya dağıtım sisteminden çekilen elektrik enerjisi,

ç)⁷⁹

d) İki dağıtım sistemi arasındaki alış-verişe esas elektrik enerjisi,

e) Dengeleme birimlerinin sisteme bağlantı noktalarındaki elektrik enerjisi.

İKİNCİ BÖLÜM

Kayıt Süreci
Kayıt işlemlerinin kapsamı

MADDE 24 – (1) Kayıt süreci kapsamında;

a) Piyasa katılımcılarının tüzel kişiliklerine,

b) Piyasa katılımcılarının kendi uzlaştırma hesaplarına kayıt ettirmek istedikleri uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine,

c) Piyasa katılımcılarının dengeden sorumlu gruba dahil olmalarına,

ç) Kayıt altına alınan her bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimine ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçlara,

d) Piyasa katılımcılarının dengeleme güç piyasasına katılımlarına ve kendi uzlaştırma hesaplarına kayıt ettirmekle yükümlü oldukları dengeleme birimlerine,

e) Piyasa katılımcılarının gün öncesi piyasasına ve gün içi piyasasına⁸⁰ katılımlarına,

f)⁸¹ Piyasa katılımcılarının merkezi uzlaştırma bankasına üyeliklerine

ilişkin kayıt işlemleri gerçekleştirilir.
Piyasa katılım anlaşması, gün öncesi piyasası katılım anlaşması ve gün içi piyasası katılım anlaşması⁸²

MADDE 25 – (1) Katılımcının kayıt dosyasında yer alan tüm bilgi ve belgelerin doğruluğunu teyit ettiğini, dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliği kapsamındaki yükümlülüklerini kabul ve taahhüt ettiğini bildiren ve denge sorumluluğuna ilişkin piyasa katılımcılarının yükümlülüklerini içeren maddelerden oluşan Piyasa Katılım Anlaşması ve gün öncesi piyasasına katılıma ilişkin yükümlülüklerini içeren Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşması ve gün içi piyasasına katılıma ilişkin yükümlülüklerini içeren Gün İçi Piyasası Katılım Anlaşması Piyasa İşletmecisi tarafından hazırlanarak Başkan onayına sunulur.

(2) Tüm piyasa katılımcıları, Piyasa Katılım Anlaşmasını, gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcıları ayrıca Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşmasını ve gün içi piyasası katılımcıları ayrıca Gün İçi Piyasası Katılım Anlaşmasını imzalayarak Piyasa İşletmecisine sunar.

Piyasa katılımcılarının tüzel kişilik kayıt başvurusu

MADDE 26 – (1)⁸³ Üretim veya OSB üretim⁸⁴, lisansı alan piyasa katılımcıları üretim tesislerinin tesis geçici kabulleri yapılarak tesislerinin enerjilendirilmesinden önceki 15 iş günü içerisinde tüzel kişilik kayıtlarını tamamlayacak şekilde, Piyasa İşletmecisine tüzel kişilik kayıt başvurusunda bulunur.

(2)⁸⁵ Tedarik lisansı alan piyasa katılımcıları lisans yürürlük tarihlerini takip eden 15 iş günü içerisinde Piyasa İşletmecisine tüzel kişilik kayıt başvurusunda bulunur.

(3) Piyasa katılımcıları; tüzel kişiliklerine ait bilgileri onaylanmak üzere Piyasa Yönetim Sistemine (PYS) girdikten sonra;

a)⁸⁶

b) Lisanslarının temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce şirket kaşesi üzerine imzalanmış suretini,

c) Tüzel kişilik kayıt formunu,

ç) Belgelerde imzası bulunan kişilerin yetki belgeleri ve imza sirkülerlerinin aslı ya da noter onaylı suretini,

d) Ticaret sicil gazetesi fotokopisini,

e)⁸⁷ Merkezi uzlaştırma bankası-katılımcı anlaşması imzaladıklarına dair belgeyi

bir ön yazı ile Piyasa İşletmecisine elden teslim ederek tüzel kişilik kaydı başvurusunda bulunur.

(4) Piyasa katılımcılarının, onaylanmak üzere tüzel kişilik bilgilerini PYS’ye girmeleri zorunludur. PYS’de onaylanmak üzere tüzel kişilik bilgileri bulunmayan piyasa katılımcılarının kayıt müracaatları işleme konmaz ve bu durum ilgili piyasa katılımcısına yazılı olarak bildirilir. Kayıt süreci, piyasa katılımcılarının PYS’ye onaylanmak üzere tüzel kişilik bilgilerinin girilmesini müteakip başlar.

(5)⁸⁸ Piyasa katılımcıları, tüzel kişilik kayıt sürecinin tamamlanması için başlangıç teminatlarını sunar. Başlangıç teminatını sunmayan piyasa katılımcısının kayıt başvurusu işleme konmaz.

Piyasa katılımcılarının tüzel kişilik başvurularının inceleme ve değerlendirilmesi

MADDE 27 – (1) Piyasa İşletmecisi, başvuru dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere ilişkin inceleme ve değerlendirme ile söz konusu bilgi ve belgelerin PYS’ye girilmiş bilgilerle uygunluğuna ilişkin incelemeleri başvuru tarihini izleyen 10 iş günü içerisinde tamamlar.

(2) İnceleme ve değerlendirme neticesinde tespit edilen eksiklikler ve söz konusu eksikliklerin giderilmemesi halinde tüzel kişilik kaydı işleminin yapılamayacağı hususu başvuru yapan piyasa katılımcısına bildirilerek, eksiklerin giderilmesi için 10 iş günü süre verilir.

(3) Başvuru dosyaları uygun bulunan veya tespit edilen eksikliklerini 10 iş günü içerisinde tamamlayan piyasa katılımcısının başvurusunun kabul edildiği ilgili piyasa katılımcısına bildirilir ve PYS üzerinden yaptığı kayıt başvurusu da onaylanır. Tüzel kişilik kayıt başvurusu kabul edilen piyasa katılımcısına Piyasa İşletmecisi tarafından ENTSO-E⁸⁹ tarafından belirlenen standartlara uygun EIC kodu verilir.

(4) Eksiklerini zamanında tamamlamayan piyasa katılımcılarının tüzel kişilik kayıt işlemi yapılmaz ve PYS üzerinden yaptıkları kayıt başvurusu da onaylanmaz. Başvuru dosyası piyasa katılımcısına elden iade edilerek durum Kuruma bildirilir.

(5) Başvuru dosyasının inceleme ve değerlendirmesi sırasında ihtiyaç duyulan her türlü ek bilgi ve belge lisans sahibi tüzel kişilerden istenebilir ve tüzel kişiyi temsile yetkili şahıslar doğrudan görüşme yapmak üzere çağrılabilir.

(6)⁹⁰ Piyasa katılımcıları, ancak tüzel kişilik kayıt işlemlerinin tamamlanmasından sonra, kayıt sürecinin diğer aşamalarına geçebilir. Piyasa Katılım Anlaşmasını imzalamış ve tüzel kişilik kayıt sürecini tamamlamış olan bir tedarik lisansı sahibi tüzel kişi niteliğindeki piyasa katılımcısı, dengeden sorumlu taraf olarak kaydedilir. Piyasa Katılım Anlaşmasını imzalamış ve tüzel kişilik kayıt sürecini tamamlamış diğer tüm piyasa katılımcılarının dengeden sorumlu taraf olarak kaydedilebilmeleri için sorumlu oldukları tüm uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıtları tamamlamış olmaları esastır.

Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinin kayıt işlemi

MADDE 28⁹¹ – (1)⁹² Piyasa katılımcıları, sorumlu oldukları uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerini Piyasa İşletmecisine kayıt ettirirken;

a) Kayıt edilecek uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ait ölçüm ve bağlantı noktalarını gösteren ve ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi ya da TEİAŞ tarafından onaylı tek hat şeması,

b) Bağlantı anlaşmasının birer kopyası,

c) Tüzel kişilik kaydı sırasında teslim edilmiş olanlar hariç olmak üzere, üretim tesislerine ait lisanslarının temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce şirket kaşesi üzerine imzalanmış sureti,

ç) Üretim tesislerine ait geçici kabul tutanağı,

d) 17 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri uyarınca oluşturulacak kategoriler için dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerce belirlenmiş uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonları

e)⁹³

Piyasa İşletmecisine elden teslim edilir.

(2) Bir piyasa katılımcısının yeni bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi için kayıt başvurusu yaptığı sırada bir dengeden sorumlu gruba dahil olması durumunda, kayıt başvurusu ilgili piyasa katılımcısı ile dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafça ortaklaşa yapılır.

(3) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinin kayıt edilmesi sırasında, söz konusu birime ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu tanımlanır ve kayıt altına alınır. Ölçüm sistemlerine uygulanacak kayıp katsayıları, ölçüm sistemlerinin kayıt edilmesi aşamasında belirlenir.

(4) Kayda alınan her bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimine Piyasa İşletmecisi tarafından ENTSO-E standartlarında uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kodu verilir.

(5) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş biriminin kaydının tamamlanabilmesi için;

a) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçların kaydının tamamlanmış olması,

b) Piyasa katılımcısının Piyasa İşletmecisine vermiş olduğu teminatların toplam miktarının, kaydı yapılmakta olan uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi dahil olmak üzere piyasa katılımcısının sunması gereken toplam teminat tutarını karşılayacak seviyede olması,

gereklidir.

(6) Sisteme ilk kez enerji verecek bir üretim tesisinin Piyasa İşletmecisine uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydının yapılmasından sonra dengeleme mekanizması ve uzlaştırma uygulamalarına katılması, söz konusu üretim tesisinin veya üretim tesisinin ünite veya ünitelerinin Bakanlık geçici kabul heyeti ve ilgili TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkililerinin hazır bulunacağı geçici kabul işlemleri esnasında tutulan sayaç tespit tutanağına müteakip gerçekleşir. Bakanlık tarafından geçici kabulü yapılmış bir üretim tesisinin veya üretim tesisinin ünite veya ünitelerinin Piyasa İşletmecisine uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydı yaptırmak üzere başvurmamış olması durumunda söz konusu üretim tesisinin dengeleme mekanizması ve uzlaştırma uygulamalarına katılması; Piyasa İşletmecisine uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydının yapılması ve söz konusu uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçların kayıt altına alınmasından sonra gerçekleşir.

(7)⁹⁴ Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen devir işlemlerine ilişkin olarak uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi Özelleştirme İdaresi Başkanlığının belirtmiş olduğu devir tarihi esas alınarak ön kayıt yapılır. Ön kaydı yapılan uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimine ilişkin lisans veya lisansa ilişkin Kurum yazısı ve bağlantı anlaşmasına ilişkin TEİAŞ veya dağıtım şirketi yazısı bir ay içerisinde Piyasa İşletmecisine sunulur.
Piyasa katılımcılarının dengeden sorumlu gruba katılmaları

MADDE 29 – (1) Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere başvurabilmesi için;

a) Tüzel kişilik kaydını tamamlamış olması,

b) Başvuru yaptığı an itibariyle kendisi ile ilişkili tüm uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin kayıtlarını tamamlamış olması

esastır.

(2) Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılmak üzere Piyasa İşletmecisine yapacağı başvuru, ilgili piyasa katılımcısı ve dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafça ortaklaşa yapılır. Piyasa katılımcısının dengeden sorumlu gruba katılması sürecinin tamamlanması için, dengeden sorumlu grup adına denge sorumluluğunu üstlenmiş olan dengeden sorumlu tarafın Piyasa İşletmecisine vermiş olduğu teminatların toplam miktarının, dengeden sorumlu gruba dahil olan piyasa katılımcısı adına kayıtlı uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimleri dahil olmak üzere dengeden sorumlu tarafa ilişkin toplam teminat gereksinimini⁹⁵ karşılayacak seviyede olması gerekmektedir. Bir piyasa katılımcısının bir dengeden sorumlu gruba katılımının işlerlik kazanması, gruba katılım ile ilgili işlemlerin tamamlandığı fatura dönemini takip eden ilk fatura dönemi itibariyle başlar.

(3)^96,97 Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, sadece bölgesindeki görevli tedarik şirketi ile 17 nci maddenin ikinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında oluşturulan kategoriler için dengeden sorumlu bir grup oluşturabilirler.

(4)^98,99 Görevli tedarik Şirketleri, 17 nci maddenin ikinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında oluşturulan kategoriler için sadece bölgesindeki dağıtım şirketiyle dengeden sorumlu grup oluşturabilir.

Sayaçların kayıt işlemi

MADDE 30^100,101 – (1) Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerinin kayıt edilmesi sırasında, söz konusu birime ilişkin uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçlar kayıt altına alınır.

(2) Piyasa İşletmecisi, serbest tüketici sayaçları hariç olmak üzere, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde yer alan sayaçların karşılıklı kayıt altına alınması için piyasa katılımcısına ve TEİAŞ’ın ilgili diğer birimleri ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye bildirimde bulunur.

(3) Bildirimde yer alan tarihe kadar TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkilisi ve hazır bulunması halinde piyasa katılımcısının yetkilisi tarafından, ilk endeks tespit protokolleri düzenlenir.

(4) Düzenlenen ölçüm sistemlerinin ilk endeks tespit protokolü hazır bulunması halinde piyasa katılımcısı yetkilisi ve TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkilisi tarafından imza altına alınır. Taraflarca ilk endeks tespit protokolünün imzalanması ile sayaçlar kayıt altına alınmış olur

(5) İlgili mevzuata uygun olmayan sayaçlar TEİAŞ veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından ilgili ay içerisinde mevzuata uygun hale getirilir. Sayaçların mevzuata uygun olmaması serbest tüketicilerin tedarikçi seçme hakkını kullanmasına engel teşkil etmez.

(6) TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, kayıp katsayıları hesaplama metodolojisine ilişkin usul ve esasları ve 80 inci maddede belirtilen kriterleri dikkate alarak transformatör kaybı ve/veya hat kaybı uygulanıp uygulanmayacağını tespit eder.¹⁰² Transformatör ve/veya hat kaybı uygulanması gereken durumlarda transformatöre ve/veya hatta ait ilgili Kurul kararı ile belirlenen transformatör ve hat kayıp katsayısı formülüne ilişkin karakteristik bilgiler TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından tek hat şemasına işlenir.

(7) Devreye alınacak yeni üretim tesislerinin ve/veya yeni ünitelerin iletim sistemine bağlantısının gerçekleştirilip ilk kez enerjilendirilmesi öncesinde gerçekleştirilen tesis geçici kabulü sonucunda geçici kabul heyeti tarafından hazırlanan sayaç tespit tutanağı, ilk endeks tespit protokolü olarak kabul edilir.

(8)¹⁰³ Başka bir uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonu içerisinde de yer alan ve önceden kayıt altına alınmış sayaçlar bilgilerinde gerekli güncellemelerin yapılması suretiyle yeniden kayıt altına alınır.

(9)¹⁰⁴ Bu madde kapsamında kaydı gerçekleştirilen ölçüm noktalarında yer alan ve ilk defa enerji kullanacak tüketicilerin tedarikçisi olmak isteyen ilgili piyasa katılımcıları en geç ilk endeks tespit tutanağının düzenlenmesinden önceki iş günü saat 17:00’a kadar PYS aracılığı ile başvuruda bulunur ve Enerji Alım-Satım Bildirim Formunu imzalamış olduğunu PYS üzerinden beyan eder. İlgili sayaçlar söz konusu tedarikçi adına ilk endeks tespit tutanağı tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kaydedilir.
Serbest tüketicilere ilişkin uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ait tedarikçi değiştirme süreçleri

MADDE 30/A^105,106 – (1)¹⁰⁷ Kurulca onaylanmış perakende satış tarifeleri kapsamında perakende satış sözleşmesi ile görevli tedarik şirketinden enerji alan bir serbest tüketiciye ait çekiş birimine perakende satış anlaşması kapsamında kurulca onaylanmış perakende satış tarifeleri dışında ikili anlaşma ile elektrik enerjisi tedarik etmek isteyen bir piyasa katılımcısının, enerji alacak söz konusu tüketiciye ait uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ilişkin sayaç kaydı, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi kaydı ve portföylerine ekleme ile ilgili talepte bulunması durumunda;

a) Yeni tedarikçi olmak isteyen piyasa katılımcısı ve/veya bölgesinde bulunan serbest tüketiciye perakende satış anlaşması kapsamında kurulca onaylanmış perakende satış tarifeleri dışında, ikili anlaşma ile enerji satmak isteyen görevli tedarik şirketi, içinde bulunulan ayın en geç altıncı gününden önceki son iş günü saat 24:00’a kadar uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi ve sayaçlara ilişkin bilgi girişlerini PYS üzerinden yaparak, ilgili serbest tüketici ile serbest tüketicilere satışlar için Enerji Alım-Satım Bildirim Formunu imzalamış olduğunu PYS üzerinden beyan eder. Yeni tedarikçi tarafından yapılan bilgi girişleri, serbest tüketicinin mevcut tedarikçisine ve ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiye, PYS aracılığıyla başvuru süresinin dolmasını takiben duyurulur.

b) İçinde bulunulan ayın en geç yirmidördüncü gününden önceki son iş günü saat 24:00’a kadar kayıt edilecek uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerine ait ölçüm ve bağlantı noktalarını gösteren ve PYS üzerinde elektronik olarak yer alan ve ilgili uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi için uygun olan tek hat şemasına göre kayıp değerleri ile diğer parametreler, ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi veya TEİAŞ tarafından PYS aracılığıyla girilir ve bu durum yeni tedarikçi olmak isteyen piyasa katılımcısına PYS aracılığıyla bildirilir.

(2) İkili anlaşmalar kapsamında bir tedarikçiden enerji temin etmekte olan bir serbest tüketicinin tedarikçi değiştirmesi durumunda;

a) Serbest tüketicinin yeni tedarikçisi olmak isteyen ilgili piyasa katılımcısı, portföy değişikliği ile ilgili talebini, içinde bulunulan ayın en geç onuncu gününden önceki son iş günü saat 24:00’a kadar bilgi girişlerini PYS üzerinden yaparak, ilgili serbest tüketici ile serbest tüketicilere satışlar için Enerji Alım-Satım Bildirim Formunu imzalamış olduğunu PYS üzerinden beyan eder. Yeni tedarikçi tarafından yapılan bilgi girişleri, serbest tüketicinin mevcut tedarikçisine, PYS aracılığıyla başvuru süresinin dolmasını takiben duyurulur.

(3)¹⁰⁸ Bir piyasa katılımcısının, bir serbest tüketiciye ait çekiş birimini portföyünden çıkartmasını talep etmesi durumunda serbest tüketicinin mevcut tedarikçisi niteliğinde olan piyasa katılımcısı, içinde bulunulan ayın en geç altıncı gününden önceki son iş günü saat 17:00’a kadar, Piyasa İşletmecisine PYS aracılığıyla başvuruda bulunur ve serbest tüketicinin mevcut tedarikçisi olan piyasa katılımcısının portföyünden, serbest tüketiciyi çıkarma işlemi gerçekleşir. Piyasa katılımcısı, Piyasa İşletmecisine yapacağı bu başvurudan önce ilgili tüketiciyi yazılı olarak bilgilendirir.

(4) Piyasa katılımcısının temerrüde düşmesi veya bu Yönetmelikte belirtilen süre içerisinde toplam teminat değişim oranına ilişkin yükümlülüklerini karşılamaması nedeni ile portföyünden çıkarılan serbest tüketicinin yeni tedarikçisi olmak isteyen bir piyasa katılımcısının, ilgili serbest tüketiciye enerji tedariği yapacağını, serbest tüketicilere portföyden çıkarılma bildiriminin yapıldığı ayın yirmidördüncü gününden önceki son iş günü saat 24:00’a kadar, serbest tüketicilere satışlar için Enerji Alım-Satım Bildirim Formu ile Piyasa İşletmecisine bildirmesi durumunda, ilgili kayıt güncelleme işlemleri Piyasa İşletmecisi tarafından PYS aracılığıyla gerçekleştirilir.

(5)¹⁰⁹ Piyasa İşletmecisi, portföyden çıkarılan, portföyü değiştirilen ve yeni kaydedilen kesinleşmemiş sayaçlar listesini PYS aracılığıyla ilgili dağıtım şirketi, TEİAŞ ve ilgili piyasa katılımcısına duyurur.

(6)¹¹⁰ Yayınlanan sayaç listesine ilişkin itiraz başvuruları, duyurunun yayınlanmasını takip eden iki iş günü içerisinde yapılır. İtiraz başvuruları, serbest tüketicinin mevcut tedarikçisi niteliğindeki piyasa katılımcısına, ilgili dağıtım şirketine, görevli tedarik şirketine veya TEİAŞ’a yapılır ve itiraz başvurularına ilişkin değerlendirme ilgili tarafça, itirazın yapılmasını takip eden iki iş günü içerisinde sonuçlandırılarak, Piyasa İşletmecisine PYS aracılığıyla bildirilir. Piyasa İşletmecisi, yapılan itiraz başvuruları neticesinde kesinleşen sayaç listesini PYS aracılığıyla ilgili dağıtım şirketi, TEİAŞ ve ilgili piyasa katılımcısına duyurur.

(7) İçinde bulunulan ayın son günü saat 24:00’a ilişkin sayaç değerlerinin okunması ile sayaçların kayıt altına alınması için piyasa katılımcısının yetkilisi ve TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkilisi tarafından ilk endeks tespit protokolleri düzenlenir.

(8) İçinde bulunulan ayın son günü saat 24:00’a ilişkin yapılan sayaç okumaları mevcut tedarikçi için son okuma, yeni tedarikçi için ilk okuma olarak kabul edilir ve söz konusu uzlaştırmaya esas veriş çekiş birimleri mevcut tedarikçinin portföyünden çıkarılır.

(9) Serbest tüketicinin kullanım yerinin devredilmesi, tahliye edilmesi veya taşınması durumunda, serbest tüketicinin mevcut tedarikçinin portföyünden çıkarılması işlemi mevcut tedarikçinin talebi üzerine Piyasa İşletmecisi tarafından gerçekleştirilir ve PYS aracılığı ile bilgilendirilen TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından devir, taşınma veya tahliye tarihinde sayaç okuması yapılır. Yapılan sayaç okumaları, son okuma olarak kabul edilir. Devir, taşınma veya tahliye işleminin mevcut tedarikçi tarafından Piyasa İşletmecisine bildirilmemesi ancak TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi yetkilisi tarafından tespit edilmesi halinde tespitin yapıldığı tarihte sayaç okuması yapılır ve bu okuma, son okuma olarak kabul edilir. Serbest tüketicinin mevcut tedarikçisinin portföyünden çıkarılması işlemi TEİAŞ veya ilgili dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından PYS üzerinden başlatılır ve mevcut tedarikçi tarafından PYS aracılığıyla beş iş günü içerisinde reddedilmediği takdirde onaylanmış sayılır. Mevcut tedarikçi ilgili işlemi sadece devir, taşınma veya tahliye işleminin gerçekleşmediği veya tüketim noktasını devralan yeni kişi ile ikili anlaşması olduğu gerekçesi ile reddedebilir.

(10) Serbest tüketicinin tüzel kişiliğinde değişiklik olması ve ilgili serbest tüketicinin mevcut tedarikçisi niteliğindeki piyasa katılımcısının, söz konusu serbest tüketiciye enerji tedariğine devam edeceğini Piyasa İşletmecisine resmi yazı, tüzel kişilik değişikliğine ilişkin ticaret sicil gazetesi fotokopisi ve serbest tüketicilere satışlar için Enerji Alım-Satım Bildirim Formu ile, bildirmesi durumunda, mevcut tedarikçisi niteliğindeki piyasa katılımcısı tarafından ilgili serbest tüketiciye enerji tedariğine devam edilir ve ilgili kayıt güncelleme işlemleri Piyasa İşletmecisi tarafından PYS aracılığıyla gerçekleştirilir.

(11) Bir serbest tüketiciye ait çekiş birimlerine elektrik enerjisi tedarik eden bir piyasa katılımcısının, uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimlerini ve/veya ilgili serbest tüketici sayaçlarını portföylerine ekleme ve portföyden çıkarmaya ilişkin taleplerinden vazgeçmesi durumunda, ilgili piyasa katılımcısı içinde bulunulan ayın en geç yirmidördüncü gününden önceki son iş günü saat 17.00’a kadar, bu talebini Piyasa İşletmecisine ilgili serbest tüketici ile mutabakat sağlandığını belgeleyen İkili Anlaşma İptal Bildirim Formu ile bildirir. Bu durum, serbest tüketicinin mevcut tedarikçisine aynı gün içerisinde PYS aracılığıyla bildirilir.

(12) Gerekmesi halinde, Piyasa İşletmecisi, serbest tüketicinin yeni tedarikçisi olmak isteyen ilgili piyasa katılımcısından ikili anlaşmasını ve/veya serbest tüketicilere satışlar için Enerji Alım-Satım Bildirim Formunu, kendisine elden teslim etmesini talep edebilir.

(13) Piyasa katılımcılarının bu madde kapsamında belirtilen kayıt süreçleri esnasında;

a) Serbest tüketicinin portföylerinden çıkışını ve yeni tedarikçisinin portföyüne geçişini mevzuat hükümlerine aykırı olarak engellediğinin tespiti halinde PYS üzerinden gerekli düzeltme yapılır ve ilgili piyasa katılımcısına Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca yaptırım uygulanır.

b) Serbest tüketiciyle ikili anlaşma yapmadan veya Enerji Alım-Satım Bildirim Formu imzalanmadan serbest tüketici sayaç kaydı için başvurduğunun tespiti halinde tespitin yapıldığı tarihi takip eden ayın ilk gününden geçerli olmak üzere ilgili serbest tüketicinin kaydı piyasa katılımcısının portföyünden çıkarılır ve bir önceki tedarikçisinin talebi varsa onun, yoksa görevli tedarik şirketinin portföyüne kaydedilir. İhlali tespit edilen piyasa katılımcısı Piyasa İşletmecisi tarafından Kuruma raporlanır. Söz konusu piyasa katılımcısı Kurul Kararı ile üç ay süreyle ikili anlaşmalar kapsamında yeni tüketici kaydedemez ve bu piyasa katılımcısına Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca yaptırım uygulanır. Bu serbest tüketici ile ilgili olarak geçmişe dönük düzeltme yapılmaz.

(14)¹¹¹ Bir tedarikçinin teminata ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi sebebiyle, portföyünde yer alan serbest tüketicilerin ilgili katılımcının portföyünden çıkarılması durumunda, portföyden çıkarılan serbest tüketicilerin listesi PYS’de yayımlanır ve ilgili görevli tedarik şirketine bilgi verilir.

(15) Bir serbest tüketicinin birden fazla tedarikçi tarafından PYS üzerinden talep edilmesi halinde, Piyasa İşletmecisi tarafından gerekli kontroller yapılarak geçerli ikili anlaşma veya Enerji Alım-Satım Bildirim Formu sunan tedarikçinin portföyüne geçiş sağlanır. Bu belgeyi ibraz edemeyen tedarikçiler için ondördüncü fıkra hükümleri uygulanır. Her iki tedarikçinin de geçerli ikili anlaşma sunması halinde kayıtlar onaylanmaz ve serbest tüketici mevcut tedarikçisinden enerji almaya devam eder. Ancak mevcut tedarikçisinin de söz konusu serbest tüketiciye ilişkin portföyden çıkarma talebi olması halinde tüketici görevli tedarik şirketinin portföyüne kaydedilir.