Əl-maiDƏ (SÜFRƏ)

(7.72) “Beləliklə, onu (Hudu) və onunla birlikdə olanları (iman gətirənləri) Öz mərhəmətimizlə (əzabdan) xilas etdik. Ayələrimizi yalan hesab edib iman gətirmə­yənlərin isə kökünü kəsdik”.
Allah Öz mərhəməti sayəsində Hudu və onunla birgə iman gətirənləri xilas etdi. O, onlara imana gəlməyə yardım göstərdi və onlar iman ilə Onun mərhəmətinə və qurtuluşa nail oldular. Onun ayələrini yalan hesab edən kafirlər isə tamamilə məhv edildilər. Onlar çox sərt cəzaya düçar edildilər və heç kimə ondan canını qurtarmaq müyəssər olmadı. Allah onların üstünə bəhrəsiz külək­lər göndərdi və onlar qarşıya çıxan nə vardısa toz-torpağa çevirir­di. Kafirlər həlak edildilər və səhərə qədər onların yaşayış məskən­lərində bomboş evlərdən başqa heç nə qalmamışdı. Bax gör nəsihət verilənlərin sonu necə oldu! Həqiqəti onlara çatdırdılar, lakin onlar ona itaət etməkdən boyun qaçırdılar. Onlara iman gətirmək hökmü verildi, amma onlar rədd etdilər və buna görə də onların sonu – ölüm, rüsvayçılıq və şərəfsizlik oldu!

Fövqəluca Allah buyurur: “Və, beləliklə, dünyada da, Qiyamət günündə də lənətə uğradılar. Bilin ki, Hud tayfası Rəbbini inkar etmişdi. Xəbəriniz olsun ki, Hudun tayfası Ad (Allahın mərhəmətindən) kənar (uzaq) oldu”⁶³ (Hud, 11/60). Bu surədə Allah həmçinin bildirmişdir ki, Ad xalqı qəti surətdə iman gətirməyi rədd etmiş və inadkar kafirlər və təkəbbürlü şərəfsizlər adına layiq görülmüşlər.



ﯖ ﯗ ﯘ ﯙﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ
(7.73) “Səmud tayfasına da qardaşları Salehi (peyğəmbər göndərdik). O dedi: “Ey camaatım! Allaha ibadət edin. Sizin Ondan başqa heç bir tanrınız yoxdur. Rəbbinizdən sizə açıq-aydın bir dəlil gəldi. Allahın bu dişi (maya) dəvəsi sizin üçün (peyğəmbərliyimi təsdiq edən) bir möcüzədir. Buraxın Allahın torpağında otlasın, ona pislik etməyin, yoxsa çox şiddətli bir əzaba düçar olarsınız!”
Səmud – Hicr adlı yerdə və onun ətrafında yaşamış məşhur bir qəbilə idi⁶⁴. Bu yer Ərəb yarımadasının Hicaz regionunda yerləşirdi. Allah Səmud camaatına onların özlərindən olan Salehi peyğəmbər göndərdi. O (ə), onları Tək olan Allaha iman gətirməyə və ibadət etməyə çağırdı və həm də Ona tay və şərik qoşmağı qadağan etdi. Onun (ə) təbliğatı onun qardaşları-elçilərin təbliğa­tına oxşayırdı. Onların hamısı bir və tək Allaha ibadət etməyə çağırırdılar və izah edirdilər ki, qulların Ondan başqa tanrısı yoxdur.

Saleh demişdi: “Siz heyrətamiz bir hadisənin şahidi oldunuz ki, o, təkcə səma möcüzəsi ola bilərdi, axı insanlar belə xariqüladə bir şey yaratmağa qadir deyillər. Budur əzəmətli dişi dəvə və onu, həqiqətən də, “Allahın dəvəsi” adlandırmaq olar. Bu ad onun şöhrətini və üstünlüyünü xüsusilə vurğulayır. Şübhəsiz ki, o, böyük bir möcüzədir”.

O (ə) dedi: “... Bu, (Allahın möcüzəsi olan) dişi (maya) bir dəvədir. Su içmək növbəsi bir gün onun, bir gün sizindir! (Bir gün çeşmədən o, su içsin, bir gün də siz için. Bir-birinizə mane olmayın!) Ona heç bir pislik etməyin, yoxsa Böyük günün (Qiyamət günün) əzabı sizi yaxalayar!” (Şuəra, 26/155-156)

Səmudluların böyük bir quyusu var idi və o, bu gün də “dişi dəvə quyusu” kimi məşhurdur. Allah bildirmişdi ki, onlar həmin quyudan suyu növbə ilə içsinlər: bir gün onun suyunu dişi dəvə içirdi və həmin gün səmudlular onun südünü içirdilər; o biri gün isə quyunun suyunu səmudlular içirdilər. Dəvəyə isə həmin vaxtda sərbəst hərəkət etməyə icazə verilirdi. Buna görə Saleh (ə) dedi: “Dəvəyə imkan verin Allahın torpağında otlasın, axı o, sizin işinizi onu yemləməklə çətinləşdirmir! Onu kəsməyin və ona pislik etməyin ki, dəhşətli bir cəza sizə düçar olmasın!”
ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ
(7.74) “(Allahın) sizi Ad tayfasından sonra onun yerinə gətirdiyi, düzlərində qəsrlər tikdiyiniz, dağlarını ovub (yonub) evlər düzəltdiyiniz yer üzündə yerləş­dirdiyi vaxtı xatırlayın. Allahın nemətlərini yada salın, yer üzündə dolaşıb fitnə-fəsad törətməyin!”
Unutmayın ki, Allah sizi yerin canişini təyin etmişdir və bunun sayəsində siz dünyəvi nemətlərdən zövq alaraq istədiyinizə nail olursunuz. Siz yeri Allahın həlak etdiyi Ad xalqından irs almışsınız və onların varisisiniz. Allah sizə yer üzündə hakimiyyət vermiş və istədiyiniz hər şeyi əldə etməyi öyrətmişdir. Siz düzənliklərdə və ovalıqlarda saraylar inşa edir və dağları çapıb evlər tikirsiniz. Allahın nemətlərini xatırlayın və Onun sizi ruzi və qüdrətlə təmin etdiyini unutmayın və yer üzündə günah işlər və şərəfsizlik törədərək, fitnə-fəsad yaratmayın. Həqiqətən, günahlar və itaətsizlik insanlarla canlanan evləri ölü səhralara çevirməyə qadirdir.

Məhz buna görə səmudluların yaşayış yerləri boş qalmışdı. Onların evləri və mağaraları bizim günlərimizə qədər saxlanılmışdı və onlar dağlar yerlərində durduqca, mövcud olacaqlar.
ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳﭴﭵﭶﭷ ﭸﭹ ﭺ ﭻ ﭼﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ
(7.75) “Saleh tayfasının (iman gətirməyi) özlərinə sığış­dırmayan təkəbbürlü başçıları içərilərindən iman gətirən əlsiz-ayaqsız yoxsullara üz tutub: “Siz Salehin, doğrudan da, Rəbbi tərəfindən göndərilmiş (bir peyğəmbər) olduğunu bilirsi­nizmi?” – deyə soruşdular. Onlar: “Bəli, biz onunla göndərilən hər bir şeyə (bütün dini hökmlərə) inanırıq!” – deyə cavab verdilər.

(7.76) “(Təkəbbür üzündən iman gətirməyi) özlərinə ar bilənlər: “Sizin inan­dığınıza (Salehin peyğəmbərliyinə) biz inanmırıq!” – dedilər.
Saleh peyğəmbərin (ə) tayfasının iman gətirməyi özlərinə sığışdırmayan təkəb­bürlü başçıları və zadəganları öz aralarından olan zəif və köməksiz möminlərə: “Doğrudanmı Saleh Rəbbi tərəfindən göndərilmişdir? Bəlkə o – yalançıdır?” – dedilər. Saleh peyğəmbərin (ə) əlsiz-ayaqsız kasıblarının heç də hamısı haqq dini qəbul etmə­mişdilər və buna görə tayfa başçıları ancaq onlardan iman gətirənlərə müraciət etmişdilər. Onlar belə cavab vermişdilər: “Biz Vahid Allaha iman gətirmişik və Onun bütün hekayətlərini, hökmlərini və qadağa­larını doğru hesab edirik!” Belə olduqda, təkəbbürlü zadəganlar dedilər: “Biz isə sizin iman gətirdiyinizə inanmağı rədd edirik!” Lovğalıqları onları haqqa boyun əyməməyə sövq etdiyi halda, onların zəif tayfadaşları haqqın qarşısında müti oldular.

ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ
(7.77) “Sonra o dəvəni tutub kəsdilər və (bununla da) Rəbbinin əmrini saymazyana pozub (istehza ilə): “Ey Saleh! Əgər sən (həqiqi) peyğəmbərlər­dən­sən­sə, bizi qorxutduğunu (bizi təhdid etdiyin əzabı) gətir görək!” – dedilər”.
Saleh (ə) öz camaatını xəbərdar etmişdi ki, onlar bəd niyyətlə Allahın dəvəsinə toxunsalar onlara əzablı bir cəza düçar olacaqdır. Bu xəbərdarlığa baxmayaraq, onlar özlərinin Rəbbinin hökmünə təkəbbürlə itaətsizlik göstərərək, dişi dəvəni kəsdilər. Lakin Onun hökmlərinə təşəxxüslə laqeyd yanaşanlar çox sərt intiqamı mütləq dadacaqlar. Allahın çoxsaylı başqa xalqları layiq görmədiyi cəzaya onları məruz qoymasında təəccüblü heç bir şey yoxdur.

Onlar nəinki kobud cinayətə yol vermişdilər, həm də Allahın onları cəzalandıra bilməyəcəyini bildirmişdilər. Onlar öz günahlarına əhəmiyyət vermir və hətta onlara görə fəxr edirdilər. Onlar belə dedilər: “Ey Saleh! Əgər sən doğrudan da Allah tərəfindən göndərilmişsənsə, qoy onda bizi qorxutduğun cəza başımıza gəlsin!” O (ə) buna cavab olaraq dedi: “Daha üç gün yurdunuzda yaşayıb kef çəkin. Bu elə bir vəddir (sözdür) ki, yalan çıxmaz!” (Hud, 11/65).
ﮞﮟﮠ ﮡﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ
(7.78) “Buna görə də onları dəhşətli bir sarsıntı (yerdən zəlzələ, göydən tükürpədici bir səs) bürüdü, onlar öz evlərində diz üstə düşüb qaldılar (bir göz qırpımında həlak oldular)”.

(7.79) “(Saleh) onlardan üz döndərib belə dedi: “Ey cama­atım! Mən sizə Rəbbimin əmrini (mənə lütf etdiyi peyğəmbər­liyi) təbliğ etdim və sizə öyüd-nəsihət verdim. Lakin siz öyüd-nəsihət verənləri sevmirsiniz!”
Zəlzələ günahkarları sarsıtdı və onlar diz çökdülər. Allah onları məhv edərək köklərini kəsdi. Cəza onları haqlayan anda Saleh peyğəmbər (ə) onlardan üz çevirdi. Onlar artıq məhv edil­dikdən sonra isə, o (ə), tənə və qınaqla onlara müraciət etdi: “Ey mənim qəbilədaşlarım! Axı mən Allahın mənim vasitəmlə sizə göndərdiyi bütün xəbərləri sizə çatdırdım. Mən mümkün olan hər şeyi etdim ki, siz doğru yola yönələsiniz və haqq dini qəbul edəsiniz. Lakin siz sizə xeyirxahlıq etmək istəyənləri xoşlamadınız. Siz səmimi qəlbli xeyirxahların sözlərini rədd etdiniz və lənətə gəlmiş şeytana qulaq asdınız”.

Bir çox şərhçilərin rəyinə görə, Salehin (ə) dişi dəvəsi möhkəm və hamar qaya parçasından yaradılmışdı. Səmudlular peyğəmbərdən (ə) möcüzə göstərməsini tələb etdikdə, qayanın bir parçasından, orada toplaşanların gözü qarşısında, sanki doğuş ağrıları çəkirmiş kimi, bir dişi dəvə çıxdı. Kafirlər dəvəni kəsəndə yanında bir bala dəvə də varmış. O, üç dəfə bağırmışdı və bu zaman qarşıdakı dağ aralanmış və bala dəvə oraya girmişdi. O zaman Saleh (ə) öz qəbilədaşlarına dedi: “Sizə cəmi üç gün vaxt verilmişdir. Cəzanın yaxınlaşması əlaməti – birinci gün üzlərinizin saralması, ikinci gün – qızarması, üçüncü gün isə qaralması olacaqdır”. Hər şey onun irəlicədən dediyi kimi baş verdi.

Bu hekayəni İsrail oğulları rəvayət etmişdilər, lakin yəhudi­lərə məxsus belə ifadələri Allahın Kitabını təfsir edərkən xatırlamaq lazım deyil. Quran ayələri onun etibarlılığını təsdiq etmir. Bundan əlavə, əgər o, səhih olsaydı, Fövqəluca Allah onu hökmən xatırladardı, çünki bu hekayə qəribə möcüzələr və ibrətamiz nəsihətlərdən ibarətdir. Fövqəluca Allah ona laqeyd yanaşmaz və o barədə susmazdı, çünki bilirdi ki, əhvalat etibarsız rəvayətçilər vasitəsilə bizə çatdırılacaqdır. Bundan başqa, Quran ayələri bu hekayətlərin bir hissəsini təkzib edir, çünki Saleh peyğəmbər (ə) öz qəbilədaşlarına demişdi ki, onlar hələ üç gün öz mənzillərində kefə baxacaqlar. Onlara üç günlük qısa müddət ərzində kef çəkmək imkanı verilmişdi ki, ondan sonra onlar bir daha həzz almayacaq və kef çəkməyəcəkdilər. Peyğəmbərin (ə) yaxınlaşmaqda olan cəza və onun əlamətləri haqqında öncədən verdiyi xəbəri eşidən və günbəgün onun (ə) peyğəmbərliyinin gerçəkləşməsinə əmin olan insanlar belə bir vaxtda həyatdan necə həzz ala bilərdilər? Onlar necə həzz ala bilərdilər ki, artıq üzlərinin saralması, qızarması və qaralması onların cəzalandırıl­masının tərkib hissəsinə daxil idi? Məgər bunlar Quran mətnlərinə zidd deyil? Həqiqətən, Müqəddəs Quran – elə bir doğru Təlimdir ki, insanların başqa bir şeyə ehtiyac duymaması üçün o, bəs edir.

Sözsüz ki, biz Allahın Elçisinin (ona Allahın salavatı və salamı olsun!) Qurana heç vaxt zidd gəlməyən istənilən səhih hədislərini məmnuniyyətlə qəbul edirik. Bundan başqa, Quran özü bizə səhih hədisləri rəhbər tutmaq üçün hökm verir: “...Peyğəmbər sizə nə verirsə, onu götürün; nəyi qadağan edirsə, ondan əl çəkin...” (Həşr, 59/7).

Bundan əvvəl biz artıq demişdik ki, Quranı yəhudi əfsanə­lərinə əsaslanaraq şərh etmək olmaz. Əlbəttə, əgər onların etibar­sızlığı açıq-aydın deyilsə, onda onları rəvayət etmək olar. Belə olduqda, biz onları nə təsdiq edə, nə də inkar edə bilmərik. Lakin Allahın Kitabı şübhə altına alına bilməz və buna görə yəhudi əfsanələrini onun şərhi ilə birləşdirmək olmaz.
ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ
(7.80) “Lutu da (peyğəmbər göndərdik). Bir zaman o öz tayfasına demişdi: “Sizdən əvvəl bəşər əhlindən heç kəsin etmə­diyi həyasızlığı (kişilər arasında olan cinsi əlaqəni) sizmi edə­cəksiniz?”
Ey Muhəmməd! Qulumuz Lutu (ə) da xatırla! Biz onu (ə) öz xalqı arasında təbliğat aparması üçün göndərdik. O (ə), onlara tək Allaha ibadət etməyi buyurmuş və onlara qədər heç bir xalqın törətmədiyi çirkin cinayətlər törətməyi qadağan etmişdi. O (ə) demişdi: “Sizin əməlləriniz o dərəcədə iyrənc və qorxuncdur ki, qalan bütün çirkin əməlləri ötüb keçmişdir. Əvvəllər heç kim belə etməyə cəsarət göstərməmişdi”.

Homoseksuallıq özlüyündə ən mənfur cinayətdir və onun daha da çirkinliyi Lut camaatının bu günah hərəkəti ilk dəfə başlaması və başqaları üçün yol açması olmuşdu. Daha sonra Fövqəluca Allah onların cinayətinin mahiyyətini izah edir:
ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ
(7.81) “Siz qadınları atıb şəhvətlə kişilərin üstünə gəlirsi­niz. Siz doğrudan da, həddi aşmış bir tayfasınız!”
Niyə siz Allahın sizin üçün yaratdığı qadınları rədd edir­siniz? Siz onlarla insan təbiətinə uyğun olaraq öz şəhvətinizi qane edə və həzz ala bilərsiniz. Bəs niyə siz kişilərlə üfunətli və iyrənc nəcisin ifraz edildiyi ən çirkin və natəmiz orqanlardan birinin vasitəsilə cinsi əlaqəyə girmək istəyirsiniz? Həqiqətən, insanlar, nəinki ona bu minvalla toxunmaq və ya yaxınlaşmaqdan, hətta onun adını çəkməyə belə utanırlar! Amma siz Allahın qoyduğu hədləri aşırsınız və qaba günahlar törətməyə cəsarət edirsiniz.
ﭑﭒﭓﭔﭕﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ
(7.82) “(Lut) tayfasının (bu sözə) cavabı (istehza ilə): “Onları (Lutu və ona tabe olanları) məmləkətinizdən çıxarın, çünki onlar (həddindən ziyadə) təmiz (bu cür işlərlə məşğul olmayan) adamlardır!” – deməkdən başqa bir şey olmamışdı”.
Lutun kafir tayfadaşları dedilər: “Qovun onları öz şəhəriniz­dən! Onlar təmiz və günahsız olmaq istəyirlər!” Onlar deməyə bundan ağıllı bir söz tapmadılar. “Onlardan (möminlərdən) yalnız yenilməz qüvvət sahibi, (hər cür) şükrə (tərifə) layiq olan Allaha iman gətirdiklərinə görə intiqam alırdılar” (Buruc, 85/8).
ﭠﭡﭢﭣﭤﭥ ﭦﭧ
(7.83) “Biz onu (Lutu) və ailəsini (həmçinin ona iman gətirənləri) xilas etdik. Yalnız arvadı (Vailə öz gizli küfrünə görə) həlak oldu”.
Allah Luta (ə) əmr etdi ki, gecənin qaranlıq pərdəsi altında ailəsini şəhərdən çıxarsın, çünki sübh çağı onun xalqı cəzasını alacaqdır. O (ə), ailəsini şəhərdən çıxartdı, təkcə onun arvadı cəza­landırılanların arasında qaldı.
ﭨ ﭩ ﭪﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ
(7.84) “Onların üstünə yağış (kibrit və atəşlə yoğrulmuş əzab yağışı) yağ­dırdıq. Bir gör (Allaha asi olan, peyğəmbərləri inkar edən) günahkarların axırı necə oldu!”
Allah kafirlərin üstünə bişirilmiş qaynar gil kəsəkləri yağ­dırdı və onların yaşadıqları yerləri alt-üst etdi. Həqiqətən, bu canilərin sonu ölüm və əbədi şərəfsizlik oldu.
ﭲﭳﭴﭵﭶﭷﭸﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ
(7.85) “Mədyən tayfasına da qardaşları Şüeybi (peyğəm­bər) göndərdik. (Şüeyb) onlara belə dedi: “Ey camaatım! Allaha ibadət edin. Sizin Ondan başqa heç bir tanrınız yoxdur. Artıq sizə Rəbbinizdən aşkar bir dəlil (möcüzə) gəldi. Ölçüdə və tərəzidə düz olun. Adamların mallarının dəyərini (və ya onların haqqını) azalt­mayın. Yer üzü (peyğəmbərlərin şəriətləri sayəsin­də) düzələndən sonra orada fitnə-fəsad törətməyin. Əgər siz möminsinizsə, bu (dediklərim) sizin üçün xeyirlidir!”
Mədyən vaxtilə məşhur bir tayfa idi və Allah onların öz qo­hu­mu Şüeybi (ə) onlara göndərmişdi. O (ə), onları tək olan Allaha ibadət etməyə, Ona şərik qoşmamağa, ticarət zamanı insanları çəkidə və ölçüdə aldatmamağa, başqalarının haqqı olan əmlakı vaxtında qaytarmağa və günah işlətməklə və cinayətlər törətməklə yer üzündə fitnə-fəsad yaymamağa dəvət etmişdi.

Əgər insan Allahın iradəsinə tabe olaraq və Ona yaxınlaş­mağa can ataraq günahlardan çəkinirsə, bu ona olduqca böyük faydalar gətirir. Halbuki insanın günahlar törətməsi, Qüdrətli Rəbbin quluna qəzəblənməsinə və onu Cəhənnəm odunda cəzalan­dırılmağa məhkum etməyə səbəb olur.
ﮜﮝﮞﮟﮠﮡﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ
(7.86) “Hər yolun başında əyləşib Allaha iman gətirənləri qorxudaraq Onun yolundan döndərməyin, onu (Allah yolunu) əymək istəməyin. (Ey Mədyən tayfası!) Xatırlayın ki, bir zaman siz çox az idiniz, amma (Allah) sizi çoxaltdı. Bir görün fitnə-fəsad törədənlərin axırı necə oldu!”
Yollarda pusqu quraraq yolçuları hürküdüb, təhdid etməyin. Düz yolla getmək istəyənlərə mane olmayın və öz istəklərinizə uyğun olaraq Allahın yolu haqqında yanlış təsəvvür yaratmağa cəhd göstərməyin. Siz də başqa insanlar kimi Allahın Öz qullarına göstərdiyi yola hörmətlə yanaşmalısınız ki, Onun lütfkarlığını qazanasınız və Onun rəhmət məskəninə düşə biləsiniz.

Allah düzgün yolu göstərərək, sizə böyük lütfkarlıq etmişdir və siz onunla getməlisiniz, insanları o yola dəvət etməlisiniz və onu qorumalısınız. Sizə o yolu kəsmək və adamları ondan çıxart­maq yaraşmaz, çünki belə hərəkət Allahın mərhəməti əvəzində nankorluğun təzahürü və Ona qarşı düşmənçilik olardı. Sizə bu doğru və ədalətli yolu təhrif etmək və onunla gedən şəxsləri pis­ləmək olmaz.

Allahın xalqınızın sayını artırmaqla və sizə zövcələr, nəvə-nəticələr, sağlamlıq bəxş etməklə sizə göstərdiyi lütfkarlığını xatırlayın. O, sizi nə taun, nə də digər xəstəliklərlə sınağa çəkmədi ki, sıralarınız seyrəlməsin. O, üstünüzə sizi məhv edə bilən düşmənlər də göndərmədi və sizi yer üzünə səpələyib pərən-pərən salmadı. Əksinə, Öz mərhəməti sayəsində O, sizi vahid bir xalq etdi və sizə saysız-hesabsız nemətlər və çoxsaylı nəsillər bəxş etdi.

Şüeyb (ə) onlara bu sözlərlə öyüd-nəsihət verirdi, lakin bax gör o yaramaz canilərin sonu necə oldu! Onlar vəhdəti – parçalanmalarla, çoxsaylılığı – tənhalıqla əvəz olundu! Onlar şan-şöhrətə layiq görülmədilər. Bu dünyada nəsibləri – lənətlənmə, Qiyamət günü isə şərəfsizlik və rüsvayçılıq olacaqdır.
ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ
(7.87) “Əgər sizin bir qisminiz mənimlə göndərilən (dini hökmlərə) inanmış, bir qisminiz isə inanmamışsa, Allah ara­mızda öz hökmünü verincəyə qədər səbr edin. Axı O, hökm verənlərin ən yaxşısıdır!”
Sizdən bəziləriniz mənimlə göndərilənə iman gətirdilər, lakin əksəriy­yətiniz imandan boyun qaçırdılar. Buna görə, Allah aramızda hökm çıxarana qədər hələlik səbir edin. Həqiqətən, O – hakimlərin Ən Yaxşısıdır. O, haqlı olanlara hökmən kömək edər və azğınları cəzalandırar.
ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ
(7.88) “(Şüeyb) tayfasının (iman gətirməyi) özlərinə sığış­dır­mayan təkəbbürlü əyanları: “Ey Şüeyb! Ya səni və səninlə birlikdə iman gətirənləri məmləkətimizdən mütləq qovacağıq, ya da siz bizim dinimizə dönəcəksiniz!” – dedilər. (Şüeyb) belə cavab verdi: “(Dininizə) nifrət etdiyim halda beləmi (bizi bu işə məcbur edəcək­siniz)?”
Öz istədiklərini yerinə yetirən və həyatdan ləzzət alan varlı adamlar və tayfa başçıları peyğəmbərin (ə) təbliğ etdiyi haqqın onların arzuları ilə üst-üstə düşmədiyini gördükdə onu təkəbbürlə rədd etdilər və Şüeybə (ə) və ona iman gətirmiş öz zəif saydıqları həmtayfalarına dedilər: “Ey Şüeyb! Əgər siz dininizdən əl çəkmə­səniz, biz səni və sənin ardınca gedənləri şəhərdən qovacağıq!”

Onlar özlərinin qeyri-adi gücündən istifadə edərək haqqın əleyhinə çıxdılar. Onlar dinin hökmlərini, əhd və vəzifələrini qəbul etmək istəmədilər. Onlar təkcə öz istəklərini yerinə yetirir və öz uzağı görməyən və onları bu naqis qərarı qəbul etməyə təkan vermiş ağıllarına istinad edirdilər. Buna görə onlar peyğəmbəri (ə) təhdid edərək, möminləri bütpərəst dininə qayıtmadıqları halda, şəhərdən qovacaqları ilə hədələmişdilər.

Şüeyb, onların iman gətirəcəyinə ümidini itirməyərək, onları doğru yola gəlməyə çağırırdı. Amma iş belə gətirdi ki, onlar onu, özlərinə tabe olmadığı halda, doğma torpağından qovmaqla hədələdilər. Axı o (ə), möminlərlə birlikdə bu torpaqda yaşamağa daha çox haqlıydılar. Fasiqlərin sözləri onu (ə) o dərəcədə heyrət­lən­dirdi ki, onlara belə dedi: “Doğrudanmı siz istəyirsiniz ki, biz sizin yalançı dininizə nifrət bəsləməyimizə baxmayaraq, onu qəbul edək? Ona nifrətimizin səbəbi onun yalançı və yanlışlığının bizə məlum olmasıdır. Sizin dininizi ancaq ona meyl edənlərin arasında təbliğ etmək olar. Lakin dininizə etiqad etməyi insanlara qadağan edən və ona etiqad edənləri ifşa edənlərə siz necə belə bir dinə gəlməyi təklif edə bilərsiniz?!!”
ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈﮉ ﮊ ﮋ ﮌﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔﮕﮖﮗ
(7.89) “Allah bizi sizin (batil) dininizdən xilas etdikdən sonra biz sizin dini­nizə dönsək, (sizin bütpərəst dininizin haqq olduğunu etiraf etməklə) Allaha qarşı yalan uydurmuş olarıq. Rəbbimiz Allah istəməsə, biz əsla sizin dininizə dönə bilmərik. Rəbbimiz elm ilə (Öz əzəli elmi ilə) hər şeyi ehtiva etmişdir. Biz yalnız Allaha təvəkkül etmişik. Ey Rəbbimiz! Bizimlə tayfamız arasında ədalətlə hökm ver. Axı Sən hökm verənlərin ən yaxşısısan!”
Əgər biz Allah tərəfindən sizin batil dininizdən və onun dəhşətli nəticələrindən xilas edildikdən sonra, yenidən sizin dininizi təbliğ etsək, siz bizim əleyhimizə şahidlik edin! Əgər biz belə etsək, Allaha qarşı iftira etmiş olarıq, çünki biz çox yaxşı bilirik ki, Allaha – Vahid, Əbədi və Özükafi Rəbbə şərik qoşanlar ən böyük yalan uyduranlardır. Onun nə zövcəsi, nə oğlu yoxdur və O, hakimiyyətini həmkarları və şərikləri ilə bölüşdürmür. Biz heç vaxt müşriklərin dininə qayıtmağa razılaşmarıq. Belə bir şey mümkün deyil!

Şüeyb müşrikləri onların dinini qəbul edəcəyi ümidindən məhrum etdi və öz sözlərini təsdiq edən bir sıra dəlillər gətirdi. Birincisi, o (ə) müşrikliyə nifrət edirdi. İkincisi, o (ə), müşrik dinini yalançı din elan etmişdi və öz həmtayfalarına təklif etmişdi ki, əgər o (ə) digər möminlərlə birlikdə həmin dini qəbul etsə, yalançı olacağına şahidlik etsinlər. Üçüncüsü, o (ə) etiraf etmişdi ki, Allah onları müşriklikdən xilas edərkən onlara böyük lütfkarlıq göstərmişdi. Dördüncüsü, o (ə) bəyan etmişdi ki, Allah onları doğru yola yönəltdikdən sonra, yenidən müşrikliyin ağuşuna qayıtmaq mümkün deyil. Onun (ə) rəyinin əsasını – möminlərin öz qəlblərində Allahı səmimiyyətlə ucaltmaları və özlərini Onun qulları saymaları təşkil edirdi. Onlar iman gətirmişdilər ki, O – ibadətə layiq və şəriki olmayan Vahid Allahdır və müşriklərin “ilahları” faydasızdırlar və ibadətə layiq deyillər.

O (ə) anlayırdı ki, Allah onlara ağıl vermiş və bunun sayəsində həqiqəti yalandan, doğru yolu isə azğınlıqdan fərqlən­dirə bilirlər. O (ə) bilirdi ki, Allahın iradəsi hökmən icra edilir və heç kim Onun qədərindən qaça bilməz və hətta bu məqsədlə bütün mümkün olanları etsə və nəhəng bir qüvvə toplasa da belə. Bax buna görə, Şüeyb (ə) demədi ki, möminlər heç vaxt müşriklərin istədikləri kimi hərəkət etməzlər, sadəcə qeyd etdi ki: “Biz, əgər Allah istəməsə, sizin dininizə heç vaxt qayıtmayacağıq! Nə biz, nə də qalan məxluqlar Onun elminə və müdrikliyinə tabe olan iradəsinin əleyhinə çıxmağa qadir deyillər. O, elmi ilə bütün varlığı qapsayır və qullarının nəyə ehtiyacı olması və onları necə idarə etmək Ona çox yaxşı məlumdur. Biz ümid edirik ki, O, bizim ürəklərimizi doğru yol üçün təsbit edəcək və Cəhənnəmə aparacaq bütün yollardan bizi qoruyacaqdır. Əgər insan Ona təvəkkül edirsə, onda O, onu ehtiyacdan xilas edir və onun istənilən mənəvi və dünyəvi işlərini asanlaşdırır”.

Sonra möminlər Allaha dua edirlər: “Ey Rəbbimiz! Bizlə xalqımız arasında ədalətlə hökm ver! Məzlum və incidilmiş haqq tərəfdarlarına, haqdan inadla boyun qaçıran zalım günahkarlara üstün gəlməyə kömək et! Həqiqətən, Sən – hakimlərin Ən Yaxşısı­san!”

Allahın qərarları iki növ olur. Birinci növə aid olan bilikdir ki, onun sayəsində həqiqət yalandan, doğru yol – azğınlıqdan, möminlər isə yolunu azmışlardan fərqlənirlər. İkinci növə aid olan isə Allahın hökmləridir ki, onların əsasında cəza zalım günahkar­ları haqlayır, möminlər isə xilasa və şərəfə nail olurlar.
ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ