Do‘stlik-oltindan qimmat Reja

{Gaz)
87-
topshiriq. Mahallangizda yoki shaharda, biror korxonada
ro‘y bergan voqea-hodisa to'g'risida xabar yozing.
f Bilib oling. A n n otatsiy a — n ash r q ilin ad ig an bi-
• ro r ilm iy, b ad iiy , falsafiy va b o sh q a asarlarn in g
asosiy m azm u n i va foydalanish sohasini ifodalovchi m a ’lu-
m o tn o m a .
N a m u n a : „Hozirgi o‘zbek adabiy tilining ilmiy uslubi“
monografiyasiga (Toshkent, „Fan“ nashriyoti, 1984) quyida-
gicha annotatsiya yozilgan.
M azkur monografiya o'zbek tilshunosligida kam o ‘rganiigan
stilistika muammosiga bag'ishlangan. Ishda ilmiy uslubning eks-
tralingvistik belgilari, leksik-semantik, morfologik va sintaktik
xususiyatlari yoritilgan. Adabiy til birliklarining ilmiy uslubda
q o ‘ilanish xususiyatlari, ularning boshqa funksional uslublardan
farqli belgilari tahlil qilingan.
Monografiya tilshunos-turkologlar, aspirantlar, oliy o ‘quv
yurtlari filologiya fakultetlarining o'qituvchi va talabalari hamda
tahririyat, nashriyot xodimlariga m o‘ljallangan.
88- 
topshiriq. Biror darslik, monografiya, risola to ‘g‘risida an­
notatsiya yozing.
f Bilib oling. K onspekt — katta hajm dagi o ‘quv m ate-
• riallarini qisq a qilib, m azm u n in i yozish. K onspekt
ANNOTATSIYA
KONSPEKT
tu zish d a m asalan in g asosiy to m o n la rig in a q a y d etiladi.

N atijad a kichik hajm dagi m aterial pay d o b o ‘ladi.

M asalan, tarix fan in in g
„Amir Temurning harbiy san ’a-
//"m avzusidagi katta hajm dagi m aterialni q u y id ag ich a kons-
pekt qilib yozish m u m k in :
...D u n y o n in g 27 m am lakatini zabt e tish d a A m ir T em u r-
ning harbiy s a n ’ati b o sh om il b o ‘ldi. T e m u r q o ‘shinlari
piyoda va otliq a sk a rla rd a n tuzilgan edi. Q o ‘s h in la r o ‘nlik,
yuzlik, m inglik, o ‘n m inglik qism larga b o ‘lin ib , h a r b in ­
ning bosh ida b ir b o sh liq turardi. 100 m in g lik lashkarga 12
a m ir boshliq edi. J a n g paytida h ar b ir q is m n in g o ‘z jan g
qilish usuli b o lg a n , m a ’lum qism lar zaxirada tu rg a n . Jangda
ikki safda o ‘ng q a n o t (b aro n g ‘o r) va c h a p q a n o tla r jo y lash-
g a n , o ld in d a k u c h li ikki safli ilg‘o r ( a v o n g ‘o r) turgan.
U nin g oldida ayg‘o q c h i q o ‘shin lar (ra z v e d k a) b o l i b , jan g -
ni boshlab berg an. Z a x ira zaruratga q a ra b ja n g n in g oxirida
jangga tashlangan.
89- topshiriq. Quyidagi mavzular bo‘yicha konspekt tuzing.
1. V atan im iz h u d u d id a m ark azlash g an d a v la tla m in g
tashkil top ish (IX —X III asrlar).
2. A lisher N av o iy n in g „X am sa“ d o s to n i.
3. XIX afrn in g ik k in ch i y arm ida T u rk is to n n in g zabt
etilishi oqibatiari.
4. XX asr bo sh id ag i xalq ozodlik h a ra k a tla ri.
5. 0 ‘zbekiston — m ustaqil davlat.
RASMIY 1SH Q O G 'O ZLA Rl
| f Bilib oling. R asm iy ish q o g 'o z la ri (q a ro r, q o n u n ,
'• ariza, b a y o n n o m a , sh a rtn o m a , is h o n c h n o m a va
boshq alar) yozish h a m m atn tu zilish in in g b i r tu rid ir.
TAQRIZ
II Bilib oling. T a q riz m a’lum b ir a d a b iy a sa r, m aqo -
I ; la, ilm iy m aq o la , dissertatsiya to ^ g 'risid a yozilgan
salbiy yoki ijobiy fikrdir. A lb atta, ta q r iz c h i asarga
b a h o berishda o ‘z fikrini asoslashi, o ‘q u v c h in i ish o n tiri-
shi lozim.
M E ’YORNI UN UTM A NG , MUALLIF! 

Yaqinda Mahmud Rahmatulloning „Namangan“ nashriyotida

n a sh retilg an „Kimligimni e! bilsin“ sarlavhali badiiy-publitsis-
tik qissasini o ‘qib chiqdim. Ochig‘ini aytsam, „qissa“ deb atala-
digan bu asardan ko‘nglim mutlaqo tolm adi. Negaki, unda badiiy
saviya o ‘rnini tahrirbop gkaliz jumlalar, m e’yoridan ortiq
ham d-u sanolar, balandparvoz o ‘xshatishlar toklib-toshib yotib-
di. M uallif „qissa“ qahramoni — q o ‘shiqchi hofiz yigitni chuno-
nan oshirib ta ’riflaydiki, asti qo‘yaverasiz.
Asar muallifimng „Bugungi yosh xonandalardan kimlarni
yoqtirasiz?“ degan savoliga
hofiz: „Nasiba Sattorova, Maryam Sat-
torova, G ulbahor Erqulova, M ahmudjon Yo‘ldoshevlarni“ deb,
„Estradaga munosabatingiz?" degan savolga esa: „Botir Zokirovdan
keyin estradani ko‘rmayapman‘\ deb javob qaytaradi.
K itobda m e’yor sarhadlaridan oshib ketgan ajabtovur ta’rif-
tavsiflar shunaqa ko‘pki, ba’zilarini o ‘qib hayratga tushmaslik aslo
m um kin emas. Emishki, TavakkaJ Qodirovday ustoz san’atkor
M uhiddin hofizga tan berib: „Men ovozni senga berib bo‘lganman,
endi m e n in g o ‘ynaydigan davrim keldi...“ , degan em ish.
,,D og‘m a n “ q o ‘shig‘ini Muhiddin hofiz ustozidan ham o ltkazib
kuylar emish...
N ahotki, shunday bo‘lsa?..
Q o kqonlik Muhiddin hofizni yaxshi taniyman. Q o‘shiqJarini
ko‘p bor tinglaganman. Darhaqiqat, ovozi shirali, o'ziga yarasha
iste'dodi bor. Mumtoz qo‘shlqlami maromiga yetkazib kuylaydi.
A m m o „Kimligimni el bilsin“ qissasini o'qigan kishida M uhid­
din hofizning oldida Jo'raxon Sultonov, Komiljon Otaniyozov,
M a'm urjon Uzoqov, Tavakkal Qodirov hech nima emas ekan-
da, degan fikr paydo bo‘ladi. Yuqorida tilga olingan san’atkorJar
tokgkrisida qanchadan qancha maqolalar yozilgan. Ammo ular juda
kam tarinlik bilan, odob doirasida yozilgan.
„Kim ligim ni el bilsin“ni nashr etishda muallif, noshir d o kst-
larimiz m e’yor degan tushuncha ham borligini unutib qokyganga
o kxshaydilar.