Birdən Holvard emalatxana qapısı ağzında göründü və çox yüksək əhvali-ruhiyyə
ilə öz qonaqlarını studiyaya çağırdı. Lord Henri və Dorian bir-birinə baxıb
gülümsədilər.
– Hə, sizi gözləyirəm, – rəssam qışqırdı. – Gəlin bura! Bu saat iş üçün ən münasib
vaxtdır. Otaq işıqlıdır. İçkilərinizi də götürün özünüzlə.
Onlar durub yavaş-yavaş emalatxanaya sarı yeridilər. İki ağ-yaşıl kəpənək
yanlarından uçub getdi; bağın küncündəki armud ağacının üstündə oturan
qaratoyuq oxumağa başladı. Lord Henri dedi:
– Mister Qrey, mənimlə tanışlıqdan məmnunsunuzmu? – və düz Dorianın
gözünün içinə baxdı.
– Əlbəttə, çox şadam buna. Lakin bilmirəm həmişəmi belə məmnun olacağam, ya
yox?!
– “Həmişə!” Bu, nə qədər dəhşətli bir sözdür! Mən bu sözü eşidəndə diksinirəm.
Bu sözü daha çox qadınlar xoşlayır. Onlar hər hansı bir romanı uzatmağa, onu
əbədi etməyə can atdıqları üçün korlayırlar onu! Mənası yoxdur bu sözün!
Şıltaqlıqla əbədi sevgi ehtirası arasındakı yeganə fərq ondadır ki, şıltaqlıq ondan
bir qədər uzunömürlü olur.
Onlar emalatxanaya girdilər. Dorian Qrey əlini lord Henrinin çiyninə qoydu.
– Əgər belədirsə, onda qoy bizim dostluğumuz da şıltaqlıq olsun, – pıçıldadı və öz
cəsarətindən qızardı. Sonra platformaya qalxıb pozada durdu.
Lord Henri hörmə kresloda oturub Dorianı müşahidə etməyə başladı. Otağın
sükutunu yalnız Holvardın tez-tez kətan parçaya toxundurduğu fırçasının yüngül
səsi və arabir molbertdən aralanaraq gah sağa, gah da sola atdığı addım səsləri
pozurdu; bunu ondan ötrü edirdi ki, çəkdiyi əsərinə bir qədər uzaqdan baxsın.
Günəşin zərrin şəfəqləri açıq qalmış qapıdan içəri düşürdü; havada oynaşan qızılı
toz dənəciklərini günəş işığı zolaqlarında görmək olurdu. Otağın içini büsbütün
qızılgüllərin xoş ətri bürümüşdü. Təxminən, bir saatdan sonra Holvard dayandı;
beləcə – səssiz-səmirsiz uzun müddət Dorian Qreyə baxdı, daha sonra yenə şəklə
baxdı; uzun fırçasının ucunu dişləyib qaşlarını çatdı, nəhayət, ucadan dedi:
– Tamam! Hazırdır! – və portretin sol küncünə əyilib uzun, qırmızı hərflərlə öz
imzasını qoydu.
Lord Henri yaxın gəldi, şəkli daha yaxşı görmək istəyirdi; bu, doğurdan da, gözəl
bir sənət əsəri idi və canlıydı; rəsmdəki Dorianla həyatdakı Dorian arasında
heyrətedici oxşarlıq vardı; adam buna lap mat qalırdı.
– Əzizim Bazil, səni ürəkdən təbrik edirəm! – lord Henri sevincək bildirdi. –
Müasir rəssamlıqda mən hələ belə gözəl əsər görməmişəm. Bura gəlin, mister
Qrey, özünüz baxın, özünüz də qiymət verin.
Dorian yuxudan qəflətən oyanan adam kimi səksəndi və platformadan düşərək:
– Doğrudan hazırdır? – soruşdu və yaxına gəldi.
– Əlbəttə, şəkil tamamlanıb, – rəssam cavab verdi, – və bu gün siz çox gözəl
durdunuz. Buna görə sizə sonsuz təşəkkürümü bildirirəm.
– Buna görə mənə təşəkkür eləmək lazımdır, – lord Henri müdaxilə etdi. – Düz
demirəm, mister Qrey?
Dorian cavab vermədi; molbertin yanından sakitcə ötüb, boylanıb geridəki şəklə
baxdı. O, şəkli görəndə qeyri-ixtiyari olaraq dala çəkildi, məmnunluqdan alışıb-
yandı. Onun gözləri bəxtəvərcəsinə gülür, işıq saçırdı; elə bil, o, ilk dəfə idi özünü
görür və tanıyırdı. Dorian, sanki, donmuşdu, düşüncələrə qərq olmuşdu və
dumanlı şəkildə dərk edirdi ki, Holvard ona nəsə deyir, lakin o, rəssamın
sözlərinin mənasına varmırdı; öz möhtəşəm gözəlliyinin duyğusu, sanki, ona bir
kəşf kimi gəlirdi, elə bil, indicə öz gözəlliyini dərk elədi. Əvvəllər heç vaxt bunu
hiss etməmişdi. Bazil Holvardın komplimentləri ona dostluğun ecazkar
qüdrətindən doğan məstlik kimi görünürdü. O, bu sözlərə qulaq asırdı, gülürdü,
onları unudurdu. Bu sözlər ona təsir etmirdi. Sonra lord Henri Votton peyda oldu
və onun gənclik haqqındakı qəribə, təntənəli himnini dinlədi; gəncliyin su kimi
axıb tezliklə gedəcəyi barədə amansız xəbərdarlıqlarını eşitdi. Bu, əlbəttə, onu
həyəcanlandırdı, yatmış duyğularını oyatdı və indi, bax burada o, öz şəklinə
baxanda, öz gözəlliyinin sevimli əksini görəndə onun qarşısında, sanki,
heyrətedici bir gələcək bütün çılpaqlığı ilə canlandı; o, lord Henrinin dediyi
gələcək barədə düşündü. Bəli, gün gələcək, onun sifəti qırışlanıb sallanacaq,
gözlərinə duman çökəcək, onların rəngi də solacaq, mütənasib bədən quruluşu
itəcək, korlanıb əcaib bir görünüş alacaq. İllər onun dodaqlarının al rəngini və
saçlarının qızılı rənglərini də sovurub aparacaq. Onun qəlbini və ruhunu
formalaşdıran həyat... bədənini məhv edəcək. O, eybəcər hala düşəcək, hamı
ondan qaçacaq; o, qorxunc və miskin bir varlığa dönəcək.
Bütün bunları düşündükcə, elə bil, kimsə qəflətən onun ürəyinə xəncər soxdu;
Dorian qəlbində dəhşətli bir ağrı hiss etdi və içindəki bütün tellər, sanki, birdən-
birə əsməyə başladı; gözləri qaraldı, göz yaşları baxışlarını dumanlatdı. Ona elə
gəldi ki, kiminsə buz əli düz onun ürəyinin başına qoyuldu.
– Nədir, bəyənmədiniz? – Holvard Dorianın başa düşülməyən sükutunu görüb
soruşdu.
– Əlbəttə, bəyənir, – lord Henri onun əvəzinə cavab verdi. – Onu kim bəyənməz
ki? Müasir incəsənətdə bu portret ən gözəl əsərlərdən biridir. Nə qədər desən, bu
əsərə verərəm. Bu portreti mən almalıyam.
– Henri, bunu sənə verə bilmərəm, o, mənimki deyil...
– Kiminkidir bəs?
– Dorianındır...
– Xoşbəxt adamdır, vallah...
– Necə kədərlidir! – gözlərini hələ də öz portretindən çəkməyən Dorian Qrey ah
çəkdi. – Necə böyük bir kədərdir, aman Allah! Mən qocalacağam, qorxunc bir
məxluq olacağam, amma mənim portretim əbədi cavan qalacaq! Bu portret hətta
bu yay günündən də cavan qalacaq, həmişəlik cavan olacaq! Ah, necə böyük bir
dərddir! Kaş əksinə olaydı hər şey! Kaş bu portret qocalaydı, mənsə əbədi cavan
qalaydım! Bundan ötrü mən hər şeyimi verərdim, hər şeyimi! Heç nəyimi
əsirgəməzdim! Qəlbimi də verərdim bundan ötrü!
– Bazil, əlbəttə, belə bir şeyin baş verməsi sənin ürəyincə olmaz! – lord Henri
ürəkdən güldü. – Onda rəssamın işləri zor olardı!
– Əlbəttə, mən bunun qəti əleyhinə olardım! – Holvard cavab verdi.
Dorian Qrey dönüb düz onun gözlərinin içinə baxdı.
– Hə, Bazil, mənə də elə gəlir ki, siz bunun əleyhinə olarsınız! Çünki siz öz
sənətinizi dostlarınızdan çox istəyirsiniz. Mən sizin üçün yaşıl bürünc
heykəlcikdən başqa bir şey deyiləm! Yox, yox, məncə, siz o heykəlciyi də
məndən çox sevirsiniz! Mən bunu cəsarət edib sizə deyirəm!
Rəssam təəccüblə Doriana baxdı; sanki, o, əvvəlki adam deyildi, gözlərinə inana
bilmirdi. Ona nə olmuşdu belə? Dorian hirsli görünürdü, sifəti alışıb-yanırdı,
yanaqları qıpqırmızı qızarmışdı.
– Əlbəttə, əlbəttə, mən heç də sizin üçün dəyərli deyiləm, – Dorian davam etdi, –
bax siz fil sümüyündən olan Hermesi1, ya da elə Favnı2 məndən daha çox
sevirsiniz. Siz onları həmişəlik sevəcəksiniz. Bəs məni? Siz məni nə vaxta kimi
sevəcəksiniz, hə? Çox güman ki, üzümdə peyda olan ilk qırışığı görənədək... Bəli,
mən indi başa düşürəm ki, insan öz gözəlliyini itirən zaman hər şeyini itirir, hər
şeyini! Lord Henri tamamilə doğru deyir – bizim ömrümüzün yeganə qiymətli
dəyəri gənclikdir. Görsəm ki qocalıram, özümü öldürəcəyəm!
Holvardın rəngi ağardı və o, Dorianın qolundan tutdu.
– Dorian, özünüzə gəlin! – qışqırdı. – Siz nə danışırsınız! Belə şeyləri dilinizə
gətirməyin! Mənim sizdən başqa əziz dostum olmayıb və olmayacaq! Bu nədir,
birdən-birə o cansız əşyalara qısqanırsınız? Siz onlardan da qiymətlisiniz,
eşidirsinizmi!?
– Gözəlliyi əbədi olan hər şeyə paxıllığım tutur! Hətta bax bu portretə, sizin
çəkdiyiniz bu rəsm əsərinə də paxıllığım tutur, onu qısqanıram özümə! Axı nə
üçün bu cansız şəkil itirməyə məhkum olduğum gözəlliyimi özündə əbədi
saxlamalıdır, nə üçün? Hər ötən an mənim ömrümdən nəyisə alır və aparıb verir
bax bu şəklə! Ah, bu nədir belə?! Kaş əksinə olaydı, Allah! Kaş mən şəkil
olaydım, biz onunla yerimizi dəyişə biləydik! Mən əbədi cavan olmaq istəyirəm
axı! Siz onu nə üçün çəkmisiniz? Vaxt gələcək, o, mənə güləcək, məni ələ
salacaq!
Dorianın yanaqlarından isti göz yaşları axırdı; o, Holvardın əlini itələdi, divana
sərələndi və üzünü balışın altında gizlətdi.
– Harri, bax, bu, sənin işindir! Sən elədin! – rəssam hirslə çımxırdı. Lord Henri
çiyinlərini çəkib dedi:
Dostları ilə paylaş: |