Dərslik az ərbaycan Milli Konservatoriyasının
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yunan-Roma mədəniyyəti
- Knoss sarayı Q ədim Yunan erkən dövrünün tarixi (b.e.ə. XI-VI əsr) Homer dövrü
- Qarsda akveduk Titın arkası
- ƏRƏB XÜLAFƏTİ DÖVRUNDƏ MEMARLIQ. MƏQRİB MEMARLIĞI.
34 memarlıq abidələri - fironun tanrılaşdıran monumental ehramları və varlıların sərdabələri (mastaba), məbədləri - lotos, palma və papirus, görk əmli sütunları ilə məşhur olmuşdur. Relyef incəsənəti də inkişafda idi. Qizada olan məşhur fironların ehramları - Xeopsun ehramı (memar Xemiun, b.e.ə. XXIII əsr), Xefrenin, Mikerinin ehramları-qorunub saxlanılırdı. Ehramlar Ən böyük olan ehramın uzunluğu 150 metr idi. Ehramın formaları və proporsiyaları işlənilmiş, dəqiq və lakonikdir. Onlar görk əmli və təntənəli fironun sərdabə ideyasını əks etdirirdi. Arxeoloji qazıntılar şəhərin mərkəzini küçələrilə dəqiq təşkilatçılığı il ə göstərirdi. Mərkəzdə saray və müqəddəs yerlər ilə anbarlar, kazarmalar, varlıların evləri, kənarda isə sənətkarların evləri və kasıbların evcikləri yerləşirdi. Sonrakı dövrdə (b.e.ə. XI-IV əsr) Misiri a ssuriyalılar, farslar zəbt etdilər, lakin memarlıq ənənələri h ətta Yunan-Makedon işğalından sonrada dəyişmədi. Antik memarlığının təsirindən məbədlərin ümumi görünüşü təntənəsi azalmağa başladı. Aralıq dənizində Yunan-Roma mədəniyyəti xüsusi yer tutur. Egey (Krit-Miken) m ədəniyyəti arxeoloji tədqiqat materialları 35 əsasında qurulur. XIX əsrin 70-90-cı illərində alman arxeoloqu Q.Şliman (Troya, Peloponnes, Miken, Kikladı adası) və XX əsrin əvvəli İngiltərəli arxeoloq A.Evans (Mikey mədəniyyəti - Krit adası). Akropol - Yu nanıstanın Orta Minoy dövrünün mərkəzi-dini və siyasi meydandır. Knoss sarayı Q ədim Yunan erkən dövrünün tarixi (b.e.ə. XI-VI əsr) Homer dövrü adlandırılırdı, çünki onun əsas mənbəi – Homerin “İlliada” və “Odissey” əsərləridir. Memarlıq tikililərindən yalnız xarabalıqlar qalıb. Bu dövrdə məbədlər tanrılara həsr olunurdu. Məbədlər siyasi, m ədəni, iqtisadi əlaqələrin mərkəzi idi. Belə ki, Olimpiyada oyunları keçiril ən Zevs məbədində b.e.ə.766 ildən başlayaraq, hər 4 ildən bir Olimpiya oyunlar ı təşkil olunurdu. Yunan memarlıq orderinin əsas elementl əri: özül, bazadan ibarət olan sütun və kapiteldən ibarətdir. Yunan memarlığı formalaşma prosesində əvvəlcədən 2 əsas - dorik v ə ionik,bir az gec isə-korinf (Bassda Appolon məbədi) orderləri 36 yaran mışdır. Dorik memarlığı sadəliyi,ionik memarlığı - yüngüllüyü, inc əliyi, korinf memarlığı isə böyük dekorativliyi ilə seçilirdilər. Roma memarlığı yüksək inkişaf etmiş şəhərin planlaşması ilə, akveduklar, arxivl ər, kitabxanalar, arenalar və arkaları ilə zəngindir. 37 Qarsda akveduk Titın arkası 38 Orta əsrlər memarlığı 395-ci ildə Roma imperiyasını 2 yerə: Şərqi Bizans və Qərbi Romanın bölünməsinə gətirdi. Memarlıqda əsas yeri kilsələr tuturdu. Vatikan XÜLASƏ: Q ədim Misir memarlığı (ehramlar) Qədim Yunan və Roma memarlığı. Order sistemi. Orta əsr Avropa memarlığı. 39 ƏRƏB XÜLAFƏTİ DÖVRUNDƏ MEMARLIQ. MƏQRİB MEMARLIĞI. Ərəb-müsəlman mədəniyyəti müxtəlif xalqların qədim m ədəniyyətini və bədii ənənələrini özündə cəmləşdirir. Qurani- K ərim incəsənətin bütün növlərinə, xüsusən memarlığa, böyük təsiri olmuşdur. Bu kitabda dünyanın əsas qanunları öz əksini tapmışdır. Müs əlman incəsənətinin bütün əsərlərində Allahın sözü, Qurani- K ərimin ayələrində izlənilir (memarlıq abidələrində, dekorativ- t ətbiqi incəsənətində və kitab incəsənətində bunu görmək olar). Feodal-dini hökum əti ərəb xülafəti işğalının nəticəsində yaranmışdır. Onun hüdudları çiçəklənən Roma imperiyasından kənar idi. VIII əsrdən bu vahid dövlətdən müstəqil hökümətlər yaranmağa başlandı. Buna baxmayaraq ərəb mədəniyyəti ən yüksək zirvəyə catmışdı. Ərəb dünyasının hər bir bölgəsinin memarlığı - Səudiyyə Ərəbistanın, İraqın, Türkiyənin, İranın, Azərbaycanın, Suriyanın, Fələstinin, Misirin, Məqribin, Cənubi İspaniyanın yerli köklərindən yaranırdı. Hər bir ərəb ölkələrinin özünə məxsus xüsusiyyətləri olmuşdur. Buna görə də Suriyanın abidələri - İraqın və İranın abidələrindən orta əsr Əndəluz-Məqrib reqionundan seçilirdi. Ərəd işğalçıları fəth etdikləri xalqların məbədlərinin (Roma,Yunan və Zərdüştlər məbədlərinin) yerində gözəl məscidlər yaradırdılar. 100 il ərzində Ərəb xülafəti Məhəmmədin bir qolu olan Əməvilər idarə edirdilər. Dəməşq-Ərəb hökumətinin paytaxtı olub (Məkkə isə Ərəb hökümətinin siyasi paytaxtı kimi qalırdı). Dəməşq gözəl sarayları, məscidləri, su kəməri və fontanları ilə məşhur idi. Sonralar Əməvilər İspaniyaya köçərək, burada İspan-Portuqal-Ərəb mədəniyyətini bir neçə əsrlər boyu yaradırlar. Məhz bu dövrdə memarlıqda yeni - məqrib üslubu yaranır. Onun əsas forması – palmanın obrazından götürülmüş: ərəb tikililəri palma meşəsinə bənzədilirdi. Məqrib incəsənəti Şimalı Afrikada və Əndalusda (İspaniyanın Cənubu) XI-XV əsrlərdə çiçəklənir. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|