Dərs vəSAİTİ Sumqayıt Dövlət Universitetinin

 
 

---

             
     Ekoloji təhlükəsizlik 
 
6 
 
 
 
 
 
1.1. Ekoloji təhlükəsizlik anlayışının formalaşması 
Xalq  təsərrüfatının  bütün  sahələrinin  intensiv  inkişafı 
dövründə  ətraf  mühitin  mühafizəsi  mühüm  əhəmiyyət  kəsb  edir. 
Maddi nemətlər istehsalı prosesində təbii mühitin müxtəlif zərərli 
və zəhərli maddələrlə çirklənməsi baş verir. Bu isə öz növbəsində 
insanların 
sağlamlığının 
qorunması 
tədbirlərinin 
həyata 
keçirilməsini, 
tələb 
olunan 
sanitar-gigiyena 
şəraitinin 
yaradılmasını və ətraf mühitin qorunmasını tələb edir.  
Elm  və  texnikanın  inkişafı  ilə  bağlı  olaraq  XX  əsrdə 
cəmiyyətin  təlabatı  ilə  təbiətin  imkanları  arasında  təzadlar  daha 
güclü xarakter almışdır. Elm və texnikanın sürətli inkişafı, sənaye 
istehsalatının güclənməsi, avtomobil nəqliyyatının sayının artması, 
əhalinin 
şəhərlərdə 
cəmləşməsi 
və 
kənd 
təsərrüfatının 
kimyalaşdırılması  təbii  sərvətlərin  istismarını  artırmaqla  təbii 
mühitə  mənfi  təsirlər  göstərir.  Nəticədə  elmi-texniki  tərəqqi 
dövründə  insanın  təbiətə  təsiri  qlobal  miqyas  alır  və  bütünlükdə 
cəmiyyət  üçün  təhlükə  yaradır.  İnsan  fəaliyyətinin  ətraf  mühitə 
mənfi  təsirlərini  təsəvvürümüzdə  canlandırmaq  üçün  bəzi 
misallara  müraciət  edək.  Məsələn,  sututarların  çirkab  suları  ilə 
çirklənməsi  suyun  sənayenin  müxtəlif  sahələrində  istifadəsinin 
artması ilə sıx bağlıdır. Texnoloji proseslərdə istifadə olunmuş su 
müxtəlif  zərərli  maddələrlə  (neft  məhsulları,  turşular,  fenollar, 
sintetik  yuyucu  maddələr,  yağlar,  üzvi  birləşmələr  və  s.) 
çirklənərək,  sonradan  sututarlara  daxil  olur.  Orta  gücə  (növbədə 
50t süd) malik süd emalı zavodunun çirkləndirdiyi suyun miqdarı 
əhalisi  15min  nəfər  olan  qəsəbənin  çirkləndirdiyi  suya 
ekvivalentdir.