Dərs vəSAİTİ Sumqayıt Dövlət Universitetinin
Yüklə 4,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Ekoloji təhlükəsizlik
14 meydana çıxmasını, yeni texnologiyaların inkişafını şərtləndirir. İqtisadi inkişaf bir sıra xarakteristikaları (əmək şəraiti, yoxsulluğun azalması, cəmiyyətin maddi və mənəvi səviyyəsinin yüksəlməsi və s.) yaxşılaşdırsa da, təbii materiyadan, onun bütün ehtiyatlarından istifadəni intensivləşdirir, ətraf mühitin çirklənməsini gücləndirir. Deməli, sürətli iqtisadi inkişaf təbii mühit üçün çoxsaylı problemlər doğurur ki, bunlara da laqeydlik göstərilməsi yolverilməzdir. Ancaq mənfəətə, qüdrətə və nüfuza istiqamətlənmiş istehsal təbiətin müvazinətinin başlıca pozulmalarını şərtləndirən mühüm səbəblərdən biridir. 3. İnsanın, cəmiyyətin fəaliyyəti nəticəsində təbii mühitin çirklənməsi. İntensiv çirklənmə prosesi sənayeləşmə ilə başlanır, lokal hüdudları ötüb keçir və zaman keçdikcə universal problemə çevrilir. Etiraf edilməlidir ki, XX əsrin ikinci yarısına qədər bu problemə xüsusi diqqət yetirilməmişdir. 50 – ci illərdən başlayaraq ətraf mühitin çirklənməsi həyat üçün təhlükəli miqyas almış və onun zərərli təsirinə diqqət güclənmişdir. Buna baxmayaraq, çirkləndiricilərin sayı və növləri artmaqda davam edir. Qeyd edilməlidir ki, havanın, suyun, torpağın çirklənməsi, habelə hədsiz istilik ayrılması və radioaktiv şüalanma mahiyyətcə sərhəd tanımır və müasir cəmiyyətin qlobal problemi kimi çıxış edir. Çirklənmənin müxtəlif təzahürləri bir – birilə sıx bağlıdır. 4. Enerji ilə təminat problemi də ekoloji duruma ciddi təsir göstərən amildir. YUNEP-in məlumatına görə, atmosfer havasının çirklənməsi mənbələrində kömürün payı 60%-i, neftin payı 30%-i, sənaye mənşəli digər qazların payı isə 10% təşkil edir. 1980 – cı illərə doğru artıq 221 atom elektrik stansiyası (AES) fəaliyyət göstərirdi, tikintisi davam edən stansiyaların sayı 286 – ya çatmışdı, 290 AES - nın tikilməsi isə planlaşdırılmışdı. Mötəbər mənbələrdən alınan məlumatlara görə təkcə bir ildə 14 ölkənin AES - lərində radioaktivliyin axını ilə müşaiyət olunan 150 qəza qeydə alınmışdır. Bu stansiyalar təkcə qəza zamanı yox, həm də normal fəaliyyət göstərdikləri zaman da təbii mühit üçün təhlükə mənbələri olaraq qalır. Radioaktiv tullantılar həm insan, həm də ətraf mühit üçün uzun müddət ərzində təhlükədir. Belə tullantılar təkcə AES – lərdə deyil, həm də sənayenin digər sahələrində |