|
Davlatova kamola) sof leksik dialektal so‘zlar (enä, surxäk, nāxās, murt
|
səhifə | 6/8 | tarix | 19.12.2023 | ölçüsü | 41,62 Kb. | | #150691 |
| DAVLATOVA KAMOLA Dialektologiya1) sof leksik dialektal so‘zlar (enä, surxäk, nāxās, murt, gäzät – ikki o‘rgajli tuya; кäрčишкä - kartoshka sabzavot turi);
2) leksik-semantik dialektal so‘zlar (äkä so‘zi ayrim shevalarda: “ota” va hatto, “pochcha” ma’nolarida qo‘llanadi);
3) leksik-fonetik dialektal so‘zlar (Masalan, so‘z boshida qo‘llanadigan adabiy tildagi y undoshi o‘rniga qipchoq lahjasiga oid dj-lashgan sheva vakillari, ko‘pincha, jd undoshini talaffuz etadilar: djaman-yomon, djoq-yo‘q; o‘sha shevalarda ayrim unlilar so‘z boshida diftonglashadi; tari(q), sari(q) kabi so‘zlar oxiridagi q undoshi talaffuz etilmaydi. Ёғ сўзи фонетик ўзгаришларга учраб jdav ҳолатига келган. F.
A. Abdullayev “...fonetik o‘zgalik ma’nodagi o‘zgalik bilan bog‘liq bo‘lsa, bunday
so‘zlar lug‘atga kiritilishi kerak” [Абдуллаев Ф. А. 1966.];
4) morfologik-fonetik dialektal so‘zlar (äpängilä- opanglar; ͻtäluv’ // ͻtäluy’- otalari; hämmäliys’ - hammalari singari morfologik dialektal so‘zlar bor.);
5) morfologik-leksik dialektal so‘zlar (māldār – mollar);
6) leksik-derivatsion dialektal so‘zlar (bergi < ber + -gi – qarz; chapqы < chap + -qы – poygaga qatnashadigan ot; džānli - har qanday uy jonzoti; yur + -mel (QQASSR-o‘g‘.) – yurmel - tez yuradigan, yurag‘on; quyash+ + - lama – quyashlama - oftobro‘ya; qavыr + -ыshma – qavыrыshma – ziyofat);
7) frazeologik-dialektal iboralardan iborat dialektal so‘zlar (āyāg‘ini qoliga ālli - shoshdi; uväli-džuväli bоl – baxtli bol; suvдäй sеrāb боl - bola-chaqali bo‘l); 8) atoqli ot (toponim) hamda ular joy nomlari shaklidagi dialektal so‘zlar ham (Borigul, Itālmas, Teshiktāsh, Ālaqarg‘a, Sinabāg‘ // Sinavāg‘, Akulāva); 9) etnografik dialektal so‘zlar (nān sinni, javchi, pāččaburān);
Dostları ilə paylaş: |
|
|