24
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
www.dasdovru.elmisaytlar.com
Cənubi Afrika sahillərindəki Blombos
mağaralarında aparılan qazıntılar nəticəsində
əldə edilən sübutlar insanın
təkamülü ssenarisini bir daha
alt üst etdi. “Daily Telegraph”
qəzeti mövzu ilə bağlı xəbəri
“Daş dövrü adamı o qədər
də sadəlövh deyildi (Stone
Age Man Wasn’t So Dumb)”
başlığı altında verilmişdi.
Məsələn, “BBC News”
məsələni belə şərh etmişdi:
“Alimlər düşünür ki, bu tapıntı
həmin dövr üçün müasir olan
düşüncə metodlarının təxmin
ediləndən çox daha əvvəl
meydana gəlmiş olduğunu
göstərir”.
1
Blombos mağaralarında bundan 80-100 min il
əvvəlinə aid torpaq boya qəlibləri tapılmışdı. Bu
qəliblərin həm bədən, həm də sənət əsərlərinin
rənglənməsində istifadə
edildiyi təxmin edilirdi. Bu
tapıntıdan əvvəl alimlər
insanın düşünmə, qavrama
və istehsal bacarığının
inkişaf etdiyini göstərən
dəllilərin ən tez 35 min il
əvvəl meydana çıxdığını
irəli sürürdülər. Tapılan
bu qəliblər isə sözü gedən
iddianı tamamilə sarsıtdı.
Təkamülçü alimlərin guya
ibtidai, hətta yarı meymun
olaraq adlandırdıqları bu
dövrün insanları sanki
dövrümüzün insanları kimi qavrama və istehsal
etmək qabiliyyətinə malikdir.
BLOMBOS MAĞARASINDA
TAPILAN ƏSƏRLƏR İNSANIN TƏKAMÜLÜ
SSENARİSİNİ BİR DAHA ALT-ÜST EDİR!
“Alimlər düşünür ki, bu tapıntı
həmin dövr üçün müasir olan düşüncə
metodlarının təxmin ediləndən çox daha
əvvəl meydana gəlmiş olduğunu göstərir”
“Daş dövrü adamı o qədər də
sadəlövh deyildi (Stone Age Man Wasn’t
So Dumb)”
25
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
QAYADA QABARTMALAR (RELYEF
TƏSVİRLƏR) VƏ QAYA ÜSTÜ RƏSMLƏR
TƏKAMÜLÇÜLƏRİ HEYRƏTƏ GƏTİRİR
ŞİMALİ AFRİKADA
Təxminən 7 min illik olan bu zürafə formalı
qabartmalar görənlərə sürünün hərəkətdə olduğu
hissini verən mükəmməllikdə canlandırılmışdır. Bu
əsərin düşünmə qabiliyyətinə malik, mühakimə
etməyi bacaran, öz fikirlərini ifadə edə bilən, istehsal
qabiliyyətli, incəsənət haqqında anlayışlı insanlar
tərəfindən ərsəyə gətirildiyi çox açıq görünür.
Daha bir misal, təxminən 7 min illik bu rəsmdə,
musiqi alətində ifa edən bir insan görünür. Yandakı
digər şəkildə isə, Botsvanada yaşayan Dzu adlı yerli
əhalidən bir nəfərin buna bənzər musiqi alətində
ifadə etdiyini görürük. 7 min il əvvəl istifadə edilən
bir musiqi alətinə çox oxşayan alətin bugünkü gündə
də istifadə edilməsi diqqət çəkir. Bu darvinistlərin
iddiasını məhv edən misallardan biridir. Darvinizmin
iddia etdiyi kimi mədəniyyət həmişə inkişaf etmir,
bəzən də minlərlə il eyni qalır. Bu adam 7 min il
ərzində var olan bir musiqi alətini istifadə etməyə
davam edərkən, dünyanın o biri ucunda ən son
musiqi alətləri ilə simfoniyalar bəstələnir və hər
iki mədəniyyət eyni dövrə aiddir.
Mağaranın ilk fotoşəkilləri mütəxəssislər qədər ictimaiyyəti də heyrətləndirdi.
On illər ərzində akademik fəaliyyətdə olanlar incəsənətin ibtidai cızma
qaralardan canlı naturalist rəsmlərə doğru mərhələli şəkildə inkişaf et-
diyini irəli sürürdülər... Daha məşhur mağaralarda olan rəsmlərin yaşının
təxminən iki qatına bərabər yaşlı Şovedəki rəsmlər, sadəcə, tarixdən əvvələ
aid incəsənətin mövcud olduğu ən yüksək nöqtəni deyil, eyni zamanda,
incəsənətin bizə məlum olan ən qədim başlanğıcını təmsil edirdi.
2
26
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
www.dasdovru.elmisaytlar.com
ŞOVE MAĞARASINDAKI
QEYRİ-ADİ RƏSMLƏR
Şove mağarası 1994-cü ildə kəşf edildi və tapılan rəsmlər elm aləmində böyük əks-səda
doğurdu. Bundan əvvəl, Ardeşdəki (Ardeche) sənət əsərləri, Laskodakı (Lascaux) 20 min illik
rəsmlər və yaxud da İspaniyada Altamiradakı 17 min illik əsərlər də marağa səbəb olmuşdu,
lakin Şovedəki (Chauvet) əsərlər çox-çox əvvələ aid idi. Karbon-14 üsulu ilə aparılan yaş
müəyyən etmə testi nəticəsində, bu rəsmlərin təqribən 35 min illik olduğu məlum oldu.
“National Geographic” jurnalında Şovedəki əsərlərlə əlaqədar aşağıdakı şərh verilmişdi:
Şove mağarasındakı şir paneli (36.000 il):
Bu panelə hər biri bütün diqqtəini şikar
üzərində cəmləmiş kimi görünən on şir
başı əks olunub. Lakin müvafiq qaydada
yerləşdirilmi. məşəl və ya lampa işığında
bu on şir flip-kitab və ya multiplikasiya filmi
fraqmenti kimi hərəkət edən bir bəlkədə
iki-üç şir kimi görünür.
(National Geographic
Azərbaycan, Yanvar 2015)
Şove mağarası, 8 ayaqlı Bizon. Fransa, 36.000 il
Şove mağarası, Kərgədan. Fransa, 36.000 il
27
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
28
Münhen Universitetindən tədqiqatçı
dr. Mixael Rappenqlük (Micheal Rap-
penglueck) Lasko mağaralarında
apardığı tədqiqatlar nəticəsində
bu mağaraların divarlarında olan
rəsmlərin astronomik məna daşıya
biləcəklərini müəyyən etmişdir.
Mağaranın divarlarında olan fiqur-
lar fotoqrammetriyadan istifadə
edilib kompyuter vasitəsilə bir daha
təkmilləşdirilmiş və əmələ gələn
həndəsi çertyoj dairələrin, bucaqların
və düz xətlərin hər birinin bir məna
kəsb etdiyini göstərmişdir. Kompy-
uter vasitəsilə həyata keçirilən hesab-
lamalara ekliptik əyrilik, gecə-gündüz
bərabərliyi ilə öz oxu ətrafında dönməsi,
ulduzların nizamlı hərəkətləri, Ayın və
Günəşin diametrinin və radiusunun
ölçüləri, kainatdakı bütün sınma və
sıxılmalarla əlaqədar bütün mənalar
əlavə edilmişdir. Aparılan tədqiqatlar
nəticəsində bu çertyojların bəzi ul-
duz topalarına və Ayın müəyyən
hərəkətlərinə işarə etdiyi aydın
olmuşdur. BBC kanalı elm və texni-
ka bölümünə aid mövzu ilə əlaqədar
aşağıdakı məlumatları vermişdir:
LASKO MAĞARALARINDA
ASTRONOMİYA XƏRİTƏLƏRİ
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
www.dasdovru.elmisaytlar.com
Dostları ilə paylaş: |