Dars rejasi

MAVZU: ITNING ICHKI TUZILISHI
‘
‘
BIOLOGIYA
7-sinf

DARS REJASI

• Qon aylanish sistemasi
• Nafas olish sistemasi
• Ovqat hazm qilish sistemasi
• Ayirish sistemasi
• Nerv sistemasi
• Sezgi organlari

TOPSHIRIQNI TEKSHIRISH

• Nima uchun it og‘zini ochib tez-tez nafas oladi?
• Sutemizuvchilarning shoxi qanday moddadan iborat?
• Itlarda qaysi kamar suyagi yaxshi rivojlanmagan?
• Tullash nima?
• Qushlarda uchishga qanday moslanishlar paydo bo‘lgan?
• Migratsiya nima?
• Qushlar nima maqsadda halqalanadi?
• Qaysi qushlar ko‘chmanchi qushlar hisoblanadi?

TOPSHIRIQNI TEKSHIRISH

TOVUQ ZOTLARI
TUXUM
TUXUM-GO‘SHT
GO‘SHT
?
rus oq tovug‘i
???
Nyugempshir
Pervomaysk
Kornuel
??
LEKGORN
PLIMUTROK
ZAGORSK

QON AYLANISH SISTEMASI

Sutemizuvchilar yuragi to‘rt bo‘lmali bo‘lib, ikkita qorincha va ikkita bo‘lmadan tuzilgan. Qon aylanish sistemasi katta va kichik qon aylanish doiralaridan iborat.
Sutemizuvchilar – qushlar singari issiqqonli hayvonlar. Ularning arteriya qoni vena qonidan batamom ajralgan.

QON AYLANISH SISTEMASI

Katta qon aylanish doirasi chap qorinchadan boshlanib, butun tanani kislorod bilan ta’minlab, o‘ng bo‘lmachada tugaydi.
Kichik qon aylanish doirasi o‘ng qorincha-dan boshlanib, o‘pkada kislorodga to‘yinib, chap bo‘lmachada tugaydi.

NAFAS OLISH SISTEMASI

Havo burun bo‘shlig‘i, hiqildoq, kekirdak va bronxlar orqali ko‘krak qafasida joylashgan o‘pkaga kiradi.
Ko‘krak qafasi diafragma parda orqali qorin bo‘shlig‘idan ajralgan. Nafas olganda qovurg‘alar ko‘tarilib, diafragma qorin bo‘shlig‘iga suriladi.

NAFAS OLISH SISTEMASI

Buning natijasida ko‘krak qafasining hajmi oshadi, atmosfera bosimi ta’sirida havo o‘pkaga otilib kiradi. Nafas chiqarishda qovurg‘alar pasayib, diafragma gumbaz shaklida ko‘krak bo‘shlig‘iga ko‘tarilishi tufayli ko‘krak qafasi torayadi va havo o‘pkadan chiqib ketadi.