Case-law guide on Article of Protocole No. Aze
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- C. Yaşayış yeri səsvermə hüquqlarından istifadənin şərti kimi 1. Xaricdə yaşayan vətəndaşların səsvermə hüququ
- 2. Müəyyən ərazilərlə bağlı xüsusi hallar
1 SAYLI
P ROTOKOLUN 3- CÜ MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT –
A ZAD SEÇKI HÜQUQU
norması ilə tətbiq edilib və ona yalnız yeni Konstitusiyanın qəbul vasitəsilə yenidən baxıla bilər, bu isə xüsusilə mürəkkəb bir prosedurun tətbiqini nəzərdə tutur. Bununla belə, o qeyd etdi ki, milli qanunvericiliyi Konvensiyaya uyğun hala gətirmək üçün istifadə ediləcək vasitələri, mahiyyət etibarı ilə, Nazirlər Komitəsinin nəzarəti altında hakimiyyət orqanları seçməlidirlər. Hökumətlər qanunvericiliyin 1 saylı Protokolun 3-cü maddəsinə uyğunluğunu təmin etməyə imkan yaradan bütün mümkün vasitələrin tətbiqini tədqiq etmək imkanına malikdirlər və o cümlədən bunu hər hansı siyasi proses vasitəsilə və ya Konstitusiyanı Konvensiyaya uyğun tərzdə şərh etməklə edə bilərlər ( yenə orada , 111-ci bənd).
27. 1961-ci ildən başlayaraq bir sıra işlərdə Komissiya yaşayış yeri meyarı əsasında səsvermə hüququna qoyulmuş qadağalar barəsindəki şikayətləri açıq-aydın əsassız şikayət elan etdi (Komissiyanın bu işlərdəki qərarlarına bax: X. və başqaları Belçikaya qarşı ;
Birləşmiş Krallığa qarşı (11 dekabr 1976-cı il); X. Birləşmiş Krallığa qarşı (28 fevral 1979-cu il);
(13 may 1982-ci il); Polaçço və Qarofalo İtaliyaya qarşı ;
). 28. Daha sonra Məhkəmə yaşayış yeri meyarının tətbiqinin 1 saylı Protokolun 3-cü maddəsinə uyğun olduğunu təkrarən bildirdi. Belə məhdudiyyəti bir sıra səbəblərlə əsaslandırmaq olar: birincisi, ölkə ərazisində yaşamayan vətəndaşların öz ölkələrinin gündəlik problemləri ilə əlaqələri, bu əlaqələrin mütəmadiliyi və onların bu problemlər barəsində məlumatları daha az olur; ikincisi, parlament seçkisində namizəd qismində iştirak edənlər seçki məsələlərini xaricdə yaşayan vətəndaşlara asanlıqla təqdim edə bilməzlər, həm də sonuncuların namizədlərin seçilməsinə və ya onların seçki platformalarının tərtib olunmasına təsiri az olur; üçüncüsü, şəxsin parlament seçkilərində səsvermə hüququ ilə həmin səsvermə sayəsində seçilən siyasi qurumların aktlarının birbaşa təsirinə məruz qalması arasında sıx əlaqə olur; və dördüncüsü, qanunverici orqanın xaricdə yaşayan vətəndaşların seçkilərə təsirini məhdudlaşdırmaqdan ibarət qanuni marağı elə məsələlərlə əlaqədardır ki, onlar fundamental əhəmiyyət daşısa da, ilk növbədə ölkə ərazisində yaşayanlara təsir göstərir. 29. Hətta müvafiq şəxs öz mənşə ölkəsi ilə bütün əlaqələri kəsməyibsə belə və yuxarıda qeyd edilən amillərin bu şəxsə aidiyyəti olmasa belə, qanunvericilikdə hər bir ayrıca hal həmişə nəzərə alına bilməz və orada yalnız ümumi normalar təsbit olunmalıdır ( Hilbe Lixtenşteynə qarşı (qərardad); Doyl Birləşmiş Krallığa qarşı (qərardad); Şindler Birləşmiş Krallığa qarşı , 105-ci bənd). 30. Buna görə də Məhkəmə öz mənşə ölkəsini tərk etmiş vətəndaşların şikayətlərini əsassız hesab edib ( Hilbe Lixtenşteynə qarşı (qərardad)). O, iki işdə bu faktı xüsusi olaraq nəzərə aldı ki, ölkədə yaşamayanlar mühacirət etdikdən sonra birinci on beş il ərzində milli seçkilərdə səs verə bilərdilər və istənilən halda, onlar yaşamaq üçün öz mənşə ölkələrinə qayıtdıqları təqdirdə hüquqları bərpa olunurdu, buna görə də Məhkəmə qərara aldı ki, bu tədbir qeyri- mütənasib deyil ( Doyl Birləşmiş Krallığa qarşı (qərardad); Şindler Birləşmiş Krallığa qarşı , 108-ci bənd). Yuxarıda qeyd edilən sonuncu işdə Məhkəmə bu faktı da əhəmiyyətli hesab etdi ki, parlament toqquşan maraqları bir neçə dəfə tarazlaşdırmağa çalışmış və ölkədə yaşamayanların səsvermə hüquqları məsələsini ətraflı şəkildə müzakirə etmişdi; parlamentin rəylərindəki təkamül ölkədə yaşamayan vətəndaşların səs vermələrinə ilk dəfə icazə verildiyi dövrdən bəri səsvermənin müddəti barəsindəki müddəalarda sonradan edilmiş dəyişikliklərdə öz əksini tapmışdı. 11
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 1 SAYLI
P ROTOKOLUN 3- CÜ MADDƏSI ÜZRƏ TƏLIMAT –
A ZAD SEÇKI HÜQUQU
31. Şindler Birləşmiş Krallığa qarşı məhkəmə işində Məhkəmə qeyd etdi ki, şəxsin mənşə ölkəsinin və yaşadığı ölkənin siyasi həyatında iştirakı baxımından miqrasiyanın yaratdığı problem barəsində Avropa səviyyəsində məlumatlılıq artmaqdadır. Bununla belə, araşdırılmış materialların heç biri bu qənaətə gəlmək üçün əsas təşkil etmir ki, qanunvericiliyin indiki vəziyyətində dövlətlər ölkədə yaşamayan vətəndaşların səsvermə hüququnun məhdudlaşdırılmamasını təmin etmək öhdəliyini daşıyırlar. Üzv dövlətlərin qanunvericiliyində və praktikasında ölkədə yaşamayan vətəndaşların səsvermə hüququnu məhdudlaşdırmamaq istiqamətində aydın tendensiya mövcud olsa da və dövlətlərin böyük əksəriyyəti bu hüququn məhdudlaşdırılmamasının lehinə olsalar da, bu, ölkədə yaşamayan vətəndaşların səsvermə hüququnun məhdudlaşdırılmaması məsələsində ümumi yanaşmanın və ya konsensusun mövcud olduğu qənaətinə gəlmək üçün yetərli deyil. Buna görə də Məhkəmə bu nəticəyə gəldi ki, bu məsələni nəzarət altında saxlamağa ehtiyac olsa da, bu sahədə dövlətlərə verilən qiymətləndirmə sərbəstliyinin hüdudları geniş olaraq qalır ( yenə orada
, 109-115-ci bəndlər). 2. Müəyyən ərazilərlə bağlı xüsusi hallar 32.
Pi Fransaya qarşı məhkəmə işində Məhkəmə potensial seçici ilə müvafiq ərazi arasında kifayət qədər ciddi əlaqənin olması ideyasına bir daha qayıtdı. Fransanın kontinental ərazisindən olan Fransa vətəndaşının Yeni Kaledoniya Konqresinə seçkilərdə səs vermək hüququ belə bir əsasa görə rədd edilmişdi ki, o, ən azı 10 il həmin ərazidə yaşadığını sübut edə bilməyib. Məhkəmənin rəyi bundan ibarət oldu ki, müvafiq ərazidə müəyyən müddət ərzində yaşaması tələbi belə bir məsələnin həllinə yönəlib ki, seçkilər "müvafiq" əhalinin iradəsini əks etdirməli və əraziyə son dövrlərdə gələn və həmin ərazi ilə ciddi əlaqələri olmayan şəxslərin kütləvi surətdə səs verməsi seçkilərin nəticələrinə təsir göstərməməlidir. Bundan başqa, səsvermə hüququnun məhdudlaşdırılması Yeni Kaledoniya vətəndaşlığının müəyyənləşdirilməsinin birbaşa nəticəsi idi. Ərizəçi Yeni Kaledoniyadakı siyasi qurumların aktlarının təsirinə orada yaşayan vətəndaşlarla eyni dərəcədə məruz qalmırdı. Müvafiq olaraq, ərazidə müəyyən müddət yaşama şərti əsaslı idi və qanuni məqsəd daşıyırdı. Yeni Kaledoniyanın tarixi və statusu (ərazi tam suverenlik əldə etməyə doğru keçid mərhələsində və öz müqəddəratını təyin etmə prosesində idi)on illik yaşayış tələbi kimi məhdudiyyətə haqq qazandıran "yerli tələblərin" əsasını təşkil edən amil sayıla bilərdi, belə ki, bu şərt həm də qanlı münaqişəni yumşaltmağa şərait yaradırdı. 33.
Sevinger Niderlanda qarşı məhkəmə işi müəyyən muxtariyyətə malik olan Aruba adasının sakinlərinin Niderland parlamentinə seçkilərdə iştirak edə bilməməsi ilə əlaqədar idi. Lakin onlar Aruba parlamentinə seçkilərdə səs verə bilərdilər, sonuncu isə Niderland parlamentinə xüsusi nümayəndələr göndərmək səlahiyyətinə malik idi. Məhkəmənin rəyi bundan ibarət oldu ki, bu yolla Arubada yaşayan Niderland vətəndaşları Niderland parlamentinin aşağı palatasının qəbul etdiyi qərarlara təsir göstərə bilərdilər və parlamentin qəbul etdiyi aktlar onlara Niderlandda yaşayan Niderland vətəndaşları ilə eyni dərəcədə təsir göstərmirdi. Məhkəmə həmçinin 1 saylı Protokolun 3-cü maddəsi ilə birgə götürülməklə 14- cü maddə üzrə şikayəti rədd etdi. O, bu qənaətə gəldi ki, Aruba parlamentinin üzvlərinə səs vermək hüququna yalnız Arubada yaşayan Niderland vətəndaşları malik idilər və buna görə də onların durumu digər Niderland vətəndaşlarının durumuna bənzər deyildi. 34. Müvafiq dövlətin ərazisində səsvermənin coğrafi və ərazi meyarı əsasında təşkilinə gəlincə, Məhkəmə qəbul etdi ki, şəxsin adının bir seçici siyahısından çıxarılıb digərinə əlavə edilməsi aşağıdakı qanuni məqsədləri daşıyır: seçici siyahılarının zaman və nəzarət məsələsi baxımından qənaətbəxş şəkildə tərtib olunmasını təmin etmək, səsvermə ilə bağlı əməliyyatların düzgün təşkilinə şərait yaratmaq və saxtakarlıq imkanını aradan qaldırmaq. Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş müddət çərçivəsində bu rəsmiyyətlərin yerinə yetirilməsi 12
Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|