Byörnstyerne Martinus Byörnson

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
2018 
 
Ağasəlim Pünhanoğlu
 
       
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
 
Cənubi  Amerikanın  Yeni-Orlean  Ģəhərində 
təĢəkkül  tapmıĢ  ənənəvi  cazın  erkən  mərhələsi 
üçün  kollektiv  improvizasiya  əsas  idi.  Erkən 
Yeni-Orlean  cazı  daha  sonra  Çikaqo  cazı  ilə 
birləĢərək  "diksilend"  üslubu  adlandırılır.  20-30-
cu illərdə sonralar "klassik caz" adı almıĢ "svinq" 
üslubu  geniĢ  yayılır.  "Svinq"  üçün  yeni  tip 
orkestrin ("biqbend") yaranması səciyyəvi idi. 
"Biq-bend" 
(ingiliscə 
- 
"böyük-dəstə 
orkestr")  üçbölmədən  ibarət  idi:  I  saksofonlar 
bölməsi  (sonralar  klarnet  də  daxil  edilir),  II  - 
"mis" alətlər bölməsi (trubalar və trombonlar), III 
- ritmik bölmə (fortepiano, gitara, kontrabas, zərb 
alətləri). 
Yarandığı  gündən  indiyədək  caz  musiqisi 
çoxĢaxəli  inkiĢaf  yolu  keçmiĢ,  onun  bir  çox 
cərəyanları  və  məktəbləri  (bi-bop,  proqressiv, 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
2018 
 
Ağasəlim Pünhanoğlu
 
       
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
 
xard-bop, soul-caz. caz-rok, fri-caz, simfo-caz  və 
s.) yaranmıĢdır. 
Caz 
musiqisinin 
mahir 
ifaçıları 
və 
yaradıcıları olan Lui Armstronq, Dyuk Ellinqton, 
Benni Qudmen, Qlen Miller, Ella Fiscerald, Bessi 
Smqet  və  b.  adları  artıq  bütün  dünyada 
məhĢurlaĢmıĢdır. 
Caz  elementlərindən  iri  formalı  musiqi 
əsərlərində  (simfoniya,  opera,  konsert)  istifadə 
edilməsi ("simfo-caz") sayəsində bir sıra görkəmli 
sənət əsərləri yaranmıĢdır: 
C.  GerĢvinin  "Blyuz  üslubunda  rapsodiya", 
"Porqi  və  Bess"  operası;  D.  Miyonun  "Dünyanın 
yaranması"  baleti;  A.  EĢpayın  orkestr  üçün 
Konserti; Q. Qarayevin "Ġldırımlı yollarla" baleti, 
səs və caz orkestr üçün "Üç noktürn" (L. Xyuzun 
sözlərinə) və s. 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
2018 
 
Ağasəlim Pünhanoğlu
 
       
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
 
Caz  musiqisinin  Rusiyaya  gəliĢi  20-ci  illərə 
təsadüf  edir.  Bu  dövrdə  V.  Parnax,  A.  Sfasman, 
L. 
Teplitskinin 
caz-orkestrləri 
yaranır.  L. 
Ğtyosovun  "Tea  caz"  orkestri  xüsusilə  məĢhur 
olmuĢdur. 
1939-cu 
ildə 
Azərbaycanda 
görkəmli 
bəstəkarlar Niyazi və Tofiq Quliyev tərəfindən ilk 
Dövlət  Caz  Orkestri  təĢkil  olunmuĢdur.  Sonralar 
R. 
Behbudovun, 
Rauf  Hacıyevin,  Rafiq 
Babayevin  rəhbərliyi  ilə  caz  orkestrləri  fəaliyyət 
göstərmiĢdir. 
Caz  daha  da  məĢhurlaĢıb  yayıldıqca  böyük 
Ģənliklər-  festivallar  daxilində  ifa  olunmağa 
baĢladı. Ġlk beynəlxalq əhəmiyyətli Cazz festivalı 
25  Fevral  1948-ci  ildən  bəri  Fransanın  Nis 
Ģəhərində  keçirilən  Nis  Caz  Festivalıdır. 
Nyu Orleansda  isə New Orleans Jazz & Heritage 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
2018 
 
Ağasəlim Pünhanoğlu
 
       
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
 
Festival  adlı  Caz  festivalı  1970-ci  ildən  bu  günə 
qədər hər Aprel ayının axırıncı həftə sonu və May 
ayının ilk həftə sonu keçirilir. 
Sevindirici haldır ki, dünyanın ən böyük Caz 
festivalları  siyahısında  Bakı  Beynəlxalq  Caz 
festivalının  da  adını  görmək  olur.  Bakı 
Beynəlxalq Caz festivalı (Baku International Jazz 
Festival)  2005-ci  ildən  bəri  hər  il  dünyanın 
müxtəlif  ölkələrinin,  eləcə  də  Azərbaycanlı  Caz 
ifaçılarının 
iĢtirakı 
ilə 
təĢkil 
olunur. 
Azərbaycanda  milli  cazın,  yeni  caz-muğam 
üslubunun yaranması virtuoz pianoçu və istedadlı 
bəstəkar  Vaqif  Mustafazədənin  adı  ilə  bağlıdır. 
Onun  davamçılarından  Rafiq  Babayev  və  Vaqif 
Sadıxovun adı çəkilə bilər. 
Caz həm də elə bir musiqi növüdür ki, xüsusi 
zövqlü insanlar onu dinləyərkən həzz alır və eyni 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
2018 
 
Ağasəlim Pünhanoğlu
 
       
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
 
zövqlü insanları birləĢdirir.  90-cı illərin sonunda 
caz  faktik  olaraq  yüzillik  yubileyini  qeyd  edir. 
Lakin bu ecazkar musiqi cazibəsini, əhəmiyyətini 
əsla itirmir, Lui Armstronq, Dizzi Gillespi, Mayls 
Devisin Ģanlı ənənələri davam etdirilir… 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 
2018 
 
Ağasəlim Pünhanoğlu
 
       
―Azərbaycan və dünya musiqi sənətindən‖
 
 
“Sevil” - inqilab tufanının təsiri 
 
F.  Əmirov  ―Sevil‖  operasını  görkəmli 
Azərbaycan  dramaturqu  Cəfər  Cabbarlının  eyni 
adlı pyesi əsasında yazmıĢdır. 
Cabbarlının  ―Sevil‖  dramı  1928-ci  ildə 
tamaĢaya  qoyulmuĢ  və  dərhal  geniĢ  Ģöhrət 
qazanmıĢdır.  Əsər  qadının  əsarətdən  azad 
edilməsi  probleminə  həsr  olunmuĢdur.  Bir  vaxt 
ərinə  kölə  kimi  itaət  edən  məzlum  qadın  əzab-
əziyyətlərə,  həqarətlərə  dözməyərək,  köhnə 
adətlərlə  əlaqəsini  kəsib,  inqilab  tufanının  təsiri 
altında  öz  insani  hüquqlarının  təsdiqi  uğrunda 
mübarizəyə  baĢlayır.  Cəmiyyətinin  azad  üzvü 
kimi  qadının  taleyi  haqqında  həyəcanlı  hekayət 
olan ―Sevil‖ pyesi vaxtında yazılmıĢdı və yeni hə-

---