Buxoro davlat universiteti filologiya fakulteti

IV. Amaliy mashg`ulotlarni tashkil etish bo`yicha ko`rsatma va tavsiyalar. Amaliy mashg`ulotlarini tashkil etish bo`yicha kafedra professor- o`qituvchilari tomonidan ko`rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Talabalar darslarni, alohida mashg`ulotlami tashkil qilishda foydalaniladigan didaktik materiallarni tayyorlash, ularni rejalashtirish hamda bevosita amaliyotda qo`llash bo`yicha amaliy topshiriqlarni bajarishadi. Amaliy mashg`ulotlar uchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:
I modul. Mutolaa madaniyati
1. Alpomish dostoni mutolaasi va tahlili.
2. Imom al Buxoriy hadislarini o`qish va talqin qilish.
3. “Masnaviyi ma’naviy”da botiniy ma’no talqini.
4. “Qutadg`u bilig” asari mutolaasi va tahlili.
5. Atoiy, Lutfiy, Sakkokiy g`azallaridan yod olish.
6. Alisher Navoiyning “Xamsa” dostonlaridan yod olish.
7. Z.M.Bobuming “Boburnoma” asarini mutolaa qilish.
8. Abdulla Qodiriy “O`tkan kunlar” asari tahlili
9. Erkin Vohidov she’rlaridan yod olish
10. Abdulla Oripov she’rlaridan yod olish
11.0‘tkir Hoshimov “Tushda kechgan umrlar” asari mutolaasi va tahlili
12. Alibek Rustamovning “So`z xususida so`z” asari tahlili.

II modul. Ifodali o`qish
13. Erkin vazndagi she’rlarni ifodali o`qish.
14. Aruz vaznidagi she’rlarni ifodali o`qish.
15. Hikoyalarni ifodali o`qish.
16. Qissalami ifodali o`qish.
17. Ertaklarni ifodali o`qish.
18. Nutqdagi tipik xatolar ustida ishlash.
19. Nutq so`zlash jarayonida improvizatsiya.
20. Nutqda badiiylik unsurlari va notiqning so`z qo`llash mahorati.
21. Nutq jarayonida qo`l, bosh harakatlari; imo-ishoralar. Ulaming me’yorlariga e’tibor berish.
22.0mmaviy ma’ruzalarda nutq madaniyatiga e’tibor

Izoh: Mazkur ro`yxatdagi mavzulardan amaliy mashg`ulotlar uchun ajratilgan soatlar hajmiga mos holda foydalanish tavsiya etiladi.
V. Mustaqil ta’Iim.
Talabaga mustaqil ishni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini hisobgaolgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:
• Darslik va o`quv qo`llanmalar bo`yicha fan boblari va mavzularini o`rganish.
• Tarqatma materialar bo`yicha ma’ruzalar qismini o`zlashtirish.
• Maxsus adabiyotlar bo`yicha fanlar bo`limlari yoki mavzulari ustida ishlash.
• Yangi ilmiy adabiyotlarni, adabiy jarayon tendentsiyalarini va estetik tamoyillarni o`rganish.
• Talabaning o`quv-ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog`liq bo`lgan fanlar bo`limlari va mavzulami chuqur o`rganish.
• Faol va muammoli o`qitish uslubidan foydalaniladigan o`quv mashg`ulotlari.
• Masofaviy (distansion) ta’lim. Mustaqil ta’lim uchun tavsiya etilayotgan mavzulari:
Sofistlar, ularning notiqlik san’ati rivojidagi xizmatlari.
Alisher Navoiy ijodida nutq madaniyati va notiqlik san'ati masalalari talqini. Navoiyning “Hayrat ul-abror” dostonida so`z, nutq madaniyati haqidagi fikrlar.
Navoiyning “Layli va Majnun” dostonida so`zning ulug`lanishi.
“Mahbub ul-qulub” asarida sharqona muomala madaniyati.
Navoiyning “Mahbub ul-qulub” asarida voizlar tavsifi. Navoiyga zamondosh voizlar.
Koshifiyning so`z odobi va notiqlik haqidagi qarashlari.
Navoiyning “Majolus un-nafois”asarida voizlar haqidagi ma’lumotlar.
O`zbek xalq maqollarida nutq odobining aks etishi.
Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf - diniy notiqlik vakili sifatida. Tursunoy Sodiqovaning nutqida sharqona odob masalalarining aks etishi. Protagor, uning notiqlik sohasidagi xizmatlari.
Platon asarlarida notiqlikka oid qarashlaming aks etishi.
Gorgiy, uning notiqlik san’ati oldidagi xizmatlari.
Plutarx, uning notiqlik san’ati namoyandalari haqidagi ma’lumotlari.
Suqrot, uning notiqlik san’ati oldidagi xizmatlari.
Irshod notiqligi. Qozi O`shiy notiqligi.
Aristotelning notiqlik san’ati ta’limoti.
Platonning notiqlik san’ati haqidagi qarashlari.
Demosfen - buyuk notiq.
Sitseronning notiqlik nazariyasi.
A.Qahhor asarlarida nutq va notiqlik masalalari.
Hadislarda nutq odobi masalalari.
A.Qodiriyning “0 ‘tkan kunlar” romanida o`zbekona nutq odobining aks etilishi.
Ijtimoiy-siyosiy notiqlik. Akademik notiqlik.
Sud notiqligi. Diniy notiqlik. Harbiy vatanparvarlik notiqligi.
Barak Obamaning siyosiy liderligida notiqlik mahorati.
Husayn Voiz Koshifiyning voizlik mahorati.
O`rta asrlarda Markaziy Osiyoda voizlik san’ati rivoji.
Stev Jobsning notiqlik mahorati.
Erkin Vohidovning asarlarida nutq madaniyati masalalari.
Abdulla Oripovning so`z qo`llash mahorati.
Bobuming nutq madaniyati to`g`risida qarashlari.
Arastuning ritorika haqidagi ta'limoti.
Notiq nutqi samarasida nutq texnikasi.
Nutq madaniyati va nutq boyligi. Nutqning kommunikativ sifatlari.
Ijodkor mahorati va nutq qisqaligi. Nutq sofligi va uning ma'naviy jihatlari. Muloqot madaniyati, nutqiy etiket.
O`zbekcha nutq odobi.
Deyl Kamegi va uning notiqlik san’ati haqidagi qarashlari.
Said Ahmadning so`z qo`llash mahorati.
Abdulla Qahhoming notiqlik, til va nutq borasidagi fikrlari.
G`arb mutafakkirlarining notiqlik san’atiga doir o`gitlari.
Konfutsiy ta’limotida nitq madaniyati masalasi.
Demosfen - ulkan notiq.
Isokrat - notiq va pedagog ritor sifatida.
Improvizatsiyaning notiqlik mahoratidagi o`rni. Nutq turlari va shakllari. Adabiy til va nutq madaniyati uyg`unligi. Adabiy til me'yorlari va nutq madaniyati.
Cherchelning notiqlik mahorati.
Ozod Sharafiddinovning til madaniyati va notiqlik mahorati.
Izoh: Tavsiya qilingan mazkur mavzulardan mustaqil ta’lim uchun ajratilgan soatlar hajmiga mos holda foydalanish mumkin.

1.