Bugungi kunga kelib jahondagi barcha rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotini

Bugungi kunga kelib jahondagi barcha rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotini raqamlashtirdi desak noto’g’ri bo’lmaydi. Tabiiyki XX asrning 60-yillarida g’arb davlatlarida kompyuter texnologiyalarining tarqalishi, raqamli iqtisodiyot bilan birqatorda elektron tijorat sohasi ham rivojlanishining bosh me’zoni bo’ldi. Albattabizning yurtimizda ham soha rivoji uchun keng ko’lamli ishlar amalga oshirilmoqda. So’zimizning isboti sifatida yurtboshimizning: “Tarmoq va hudud rahbarlari raqamlashtirishsiz natija, rivojlanish boʻlmasligini tushunib yetishi shart. Barcha darajadagi rahbarlar buni oʻziga kundalik vazifa sifatida belgilab, raqamlashtirish
sohasini alifbosidan boshlab chuqur oʻrganishi kerak”1 degan fikrlarini keltirishimiz mumkin. Berilayotgan e’tiborga qaramasdan mazkur yo’nalishda o’z faoliyatlarini boshlamoqchi bo’layotgan tadbirkorlar o’zbek segmentida yetarlicha ma’lumotlartopishlarida muammolarga duch kelishmoqda. Raqamli iqtisodiyot hamda, elektrontijorat borasida qilingan nazariy va amaliy ishlarni tahlil qilgan holda yangidan-yangitakliflar va yaratish borasida bir qancha ilmiy izlanishlar qildik. Zero qilingan ilmiy izlanish davomida ko’plab masalalarga yechimlar topishni maqsad qildik. Elektron biznes kelib chiqishiga nazar tashlaydigan bo’lsak, XX asrning
ikkinchi yarmi boshlarida axborot texnologiyalari sohasi taraqqiy eta boshlagani bunga turtki bo’lganini kuzatishimiz mumkin. Tabiiyki, korxonalar o‘rtasida vaularning ichida ma’lumotlar almashuvini soddalashtirish va arzonlashtirishda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining (AKT) roli beqiyos. Yirik korporatsiyalar pulni, vaqtni, binolarni va kuchni tejash maqsadida hujjatli ishlarni qog’ozsiz texnologiyalarda amalga oshira boshladilar. Bu jarayon albatta ma’lumot
almashinuv tezligini ortishiga ham ko’maklashdi. Shuni ta’kidlash kerakki, electrotijorat kontseptsiyasi tushunchasi hali internet globallashmasdan oldin paydo bo‘ldi.

Ammo faqat 2000-yillaga kelibginav lektron biznes bank sektori va elektron
ma’lumotlar almashuvidan tashqariga chiqdi va biznesni yuritishnin samarali vositasi sifatida keng rivojlandi.
Har bir sohaning raqamli iqtisodiyoti davrida yangi infratuzilma zarur – sanoatning raqamli shakli ( 1.2.1-rasm).
Raqamli iqtisodiyotning eng muhim va hal qiluvchi texnologiyasi raqamli platformadir.
Raqamli iqtisodiyot platformasi – iste’molchilar va ishlab
chiqaruvchilarning ehtiyojlarini ta’minlaydigan funktsiyalar va xizmatlar to‘plami bilan raqamli muhit (dasturiy va apparat kompleksi), shuningdek, ular o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot qilish imkoniyatlarini amalga oshirad.
Buyumlar
Raqamli profil
Iqtisodiy sistema
Raqamli platforma
Raqamlashtirilgan biznes
Raqamli model
Raqamlashtirilgan jarayon
Raqamli obyektlar Yurtimizda soha rivojining ilk uchqunlari XX asr oxiri va XXI asr boshlariga to’g’ri keladi. Shunga qaramasdan ushbu qisqa muddat ichida elektron tijorat yo’nalishi ancha rivojlandi. So’ngi besh yillikda O’zbekistonda internet tezligining oshishi hamda, chekka chekka hududlarga ham yetib borishi, soha rivojini jadallashtirdi. Mamlakatimiz prezidenti o’z qaror, farmon va farmoishlari bilan raqamli iqtisodiyot va eketron tijoratga bo’lgan e’tiborni oshirmoqda.
Dasturiy ta’minot mahsuloti sifatida barcha zarur texnologiyalarni to‘playdi, bu ko‘p sonli foydalanuvchilarga ma’lumot olish, yuqori sifatli rejalashtirish, tahlil xizmatlari va eng muhimi, bozorga (mijozlar, ishlab chiqaruvchilar, xizmat ko‘rsatuvchi tashkilotlar va boshqalar) kirish huquqini beradi.
Platformaning qiymati to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot qilish imkoniyatini taqdim etish va ishtirokchilar o‘rtasidagi o‘zaro ta’sir o‘tkazish tartibini osonlashtirishdir. So‘nggi yillarda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini
(AKT) rivojlanishida to‘rtta holat bilan bog‘liq bo‘lgan sifatli