6-mashq. YAKKA VA TAKROR BOG‘LOVCHILAR qatnashtirib gaplar tuzing.
Bog‘lovchilar qo‘llanilishiga ko‘ra yakka va takror bog‘lovchilarga bo‘linadi. Va, ammo, lekin, biroq, chunki, yo kabi bog‘lovchilar yakka, yo..., yo...; dam..., dam...; goh..., goh..., bir..., bir..., ba’zan..., ba’zan... bog‘lovchilari esa takror bog‘lovchilar sanaladi.
SO‘Z BIRIKMASI SINTAKSISI NYUZASIDAN TOPSHIRIQLAR.
1-topshiriq.
Aqliy hujum orqali savollarga javob bering.
So‘z birikmasi tasnifi.
So‘z birikmasining birikish usullari.
Gapning tasnifi.
Gapning mazmuniga ko‘ra turlari.
2-topshiriq. Tushunchalar tahlili orqali atamalarga tasnif bering.
Tushunchalar
|
tahlili
|
So‘z
|
|
So‘z birikmasi
|
|
Sintaksis
|
|
Gap
|
|
Sintaktik alоqa
|
|
Sintaktik kоnstruksiya
|
|
Sintaktik hоdisa
|
|
Morfologiya
|
|
Tushunchalar
|
tahlili
|
So‘z
|
|
So‘z birikmasi
|
Ikki yoki undan ortiq so‘zlarning bir-biriga tobe va hokim yo‘li bilan bog‘lanishiga aytiladi.
|
Sintaksis
|
grekcha syuntaxis so’zidan olingan bo’lib, tuzish, qurish, yopishtirmoq, birlashtirmoq ma’nоlarini anglatadi.
|
Gap
|
|
Sintaktik alоqa
|
sintaktik kоnstruksiya (soʻz birikmasi va gap)ni tashkil etgan elеmеntlarning bogʻlanishi.
|
Sintaktik kоnstruksiya
|
so’zlarning ma’nо va grammatik jihatdan birikishidan hоsil bo’lgan qurilma: saхiy kuz, go’zal bahоr.
|
Sintaktik hоdisa
|
sintaktik birliklarning o’zarо birikish jarayoni.
|
Morfologiya
|
|
GAP BO‘LAKLARI. BOSH BO‘LAKLAR. EGA VA UNING IFODALANISHI. KESIM, UNING TURLARI, IFODALANISHI.
1-TOPSHIRIQ.
1-mashq. Quyidagi “Toifalash” jadval asosida gaplarning maqsadiga ko‘ra turlarga ajrating.
TOIFALASH JADVALI
|
gaplarning maqsadiga ko‘ra turlarga
|
tasnifi
|
So‘rog‘i
|
Misollar
|
darak gap
|
|
|
|
so’roq gap.
|
|
|
|
buyruq gap
|
|
|
|
2-mashq. Gap bo‘laklari bo‘yicha tahlil qiling.
1. Bolalar maktabga ketdilar. 2. Ko‘rganlarini qoyillatib aytib berdi. Bu masalani telefonda hal qilib bo‘lmaydi. 4. Bu gullar senga atalgan. O‘tmish voqealaridan so‘z ketdi. 6. U laqillab o‘tirishga emas, ishlashga kelgan. 7. Kasalligidan darsga kelmadi. 8. Xat yashil qalamda yozilgan edi. 9. Suvda oy nuri aks etardi. 10. U har kuni ishga mashinada kelardi.
Dostları ilə paylaş: |