Bekimov Sarvarbekning Iqtisodiyot nazariyasi fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

Albatta har bir korxona o’z foydasini oshirishni ko’zlaydi va buning uchun esa o’sha korxona o’z xarajatlarini maksimal darajada qisqartirib daromadini esa maksimal darajagacha olib chiqa olsa erishadi. Bunday mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun esa korxona qancha miqdorda mahsulotni ishlab chiqarishi ya’ni talabni o’rganib chiqishi talab etiladi.

Albatta har bir korxona o’z foydasini oshirishni ko’zlaydi va buning uchun esa o’sha korxona o’z xarajatlarini maksimal darajada qisqartirib daromadini esa maksimal darajagacha olib chiqa olsa erishadi. Bunday mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun esa korxona qancha miqdorda mahsulotni ishlab chiqarishi ya’ni talabni o’rganib chiqishi talab etiladi.

Ayniqsa, bugungi kunda hukm surayotgan raqobatlashuv sharoitida iste’molchilar talabining o’zgarishi, real sektorda yaratilayotgan Tovar va xizmatlar narxining shakllanishi, foydani maksimallashtirish, noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish, shuningdek, narxga va boshqa omillarga bog’liq talab va taklif elastikligining mazmun mohiyati, davlatning bozorga aralashuvi, ya’ni tovarlarga minimal va maksimal narxlarni o’rnatish ham va hattoki uning oqibatlari bilan bog’liq tushunchalar, qarashlarni sababiy bog’liqlikda tizimli tahlil etishda elastiklik alohida o’rin tutadi.

Koplab mashhur iqtisodchi olimlar shuni takidlab otishadiki, tovarning elastikligi prujinaga oxshaydi va tovaring elastikliligini togri baholash va uni tahlil qilish yuzaga kelgan muammolarni hal qilishda va yuqori tavakkalchilik muammolarini hal qilishda muhim ahamiyat kasb etadi. Biz shuni bilamizki tovarlarga bolgan talab faqat uning narxiga bogliq bolmay balki yana biz istemolchilar daromadiga va boshqa tovarlarning narxiga bogliq. Ammo taklif esa har ikkalasiga bogliq yani narxga ham ishlab chiqarish xarajatlarining ozgarishiga bogliq ravishda ozgarib turadi. Kopgina hollarda biz qancha miqdordatovar xarid qilishni bilmay qolamiz va bunday hollarda faraz qilaylik narx 10% ga oshgan bolsin shunda unga talab qanday ozgaradi yoki bolmasa daromadimiz 5% ga oshganda u qanchaga ozggarishinihisoblashimizda biz elastiklik tushunchasidan foydalanamiz. Ammo bunga faqat istemolchilar daromadi emas, yana boshqa tovarlarning narxi ham tasir qilmasdan qolmaydi. Bunday holatlarda ornini bosuvchi tovarlar, bir-birini ornini toldiruvhi tovarlar ham elastiklikning qanday ozgarishiga tasir qiladi.

• Koplab mashhur iqtisodchi olimlar shuni takidlab otishadiki, tovarning elastikligi prujinaga oxshaydi va tovaring elastikliligini togri baholash va uni tahlil qilish yuzaga kelgan muammolarni hal qilishda va yuqori tavakkalchilik muammolarini hal qilishda muhim ahamiyat kasb etadi. Biz shuni bilamizki tovarlarga bolgan talab faqat uning narxiga bogliq bolmay balki yana biz istemolchilar daromadiga va boshqa tovarlarning narxiga bogliq. Ammo taklif esa har ikkalasiga bogliq yani narxga ham ishlab chiqarish xarajatlarining ozgarishiga bogliq ravishda ozgarib turadi. Kopgina hollarda biz qancha miqdordatovar xarid qilishni bilmay qolamiz va bunday hollarda faraz qilaylik narx 10% ga oshgan bolsin shunda unga talab qanday ozgaradi yoki bolmasa daromadimiz 5% ga oshganda u qanchaga ozggarishinihisoblashimizda biz elastiklik tushunchasidan foydalanamiz. Ammo bunga faqat istemolchilar daromadi emas, yana boshqa tovarlarning narxi ham tasir qilmasdan qolmaydi. Bunday holatlarda ornini bosuvchi tovarlar, bir-birini ornini toldiruvhi tovarlar ham elastiklikning qanday ozgarishiga tasir qiladi.