Azərbaycanda ipoteka sistemi : real vəZİYYƏTİn təHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİqaməTLƏRİ
Yüklə 0,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 12 / 91
2005-ci il tarixli fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı nəzdində Azərbaycan İpoteka Fondu (AİF) yaradıldı. Azərbaycan İpoteka Fondunun əsas yaranma məqsədi Azərbaycan Respublikasında aztəminatlı əhalinin mənzil problemini uzunmüddətli ipoteka kreditləşməsi vasitəsilə həll etmək, dövlət büdcəsi vasitəsi ilə sosial ipoteka kreditlərinin verilməsi mexanizmini təkmilləşdirməkdir. Liberal iqtisadiyyatın formalaşması mərhələsi ilk öncə islahatların həyata keçirilməsini tələb edir. Bu baxımdan bank sektorunun ilkin inkişaf mərhələsində dövlət tərəfindən bankların kapitallaşma prosesini sürətləndirmək üçün, daha yumşaq tələblər irəli sürüldü və nəticə olaraq özəl bankların sayı artdı. Lakin, 1996-ci ildən etibarən Mərkəzi Bank tərəfindən banklardan tələb olunan nizamnamə kapitalı mərhələli şəkildə
artırılır, özəl
bank sektorunun möhkəmləndirilməsi və rəqabət qabiliyyətinin artırılması istiqamətində kompleks tədbirlər həyata keçirilir. Mərkəzi Bank 2012-ci ildə qəbul etdiyi bankların nizamnamə kapitalının 2014-cü ilin yanvar ayına qədər minimum 50 milyon manata çatdırılması qərarı da bu qəbildən olan addımlar sırasındadır. Beləliklə, nizamnamə kapitalının həcminin 5 dəfə artırlması bank sektorunun möhkəmləndirilməsinə, maliyyə sabitliyinin qorunmasına və rəqabət qabiliyyətinin artırılmasına müsbət təsir edəcək. Lakin, hazırda fəaliyyət göstərən bankların bəziləri nizamnamə AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 13 / 91
kapitalını tələb edilən minimum həddə qədər artıra bilmədiyi üçün onların fəaliyyətlərinin dayandırılacağı ehtimal edilir. Bununla belə nizamnamə kapitalını 50 milyon manata çatdıra bilməyən banklara muflis olmamaları üçün bank olmayan kredit təşkilatı kimi fəaliyyət göstərmələri təklif olunur. Mərkəzin Bankın rəsmi məlumatlarına əsasən hazırda 43 bank fəaliyyət göstərir bunların 1-i dövlət, 42-si isə özəl banklar təşkil edir, 22 bank isə xarici kapital hesabına formalaşan banklardır. Ümumi bank aktivlərinin strukturuna nəzər salanda 2013-cü il avqust ayı üzrə maliyyə sektoruna verilmiş kredit və depozitlər 681.6 mln manat və ya 3.6 %, müştərilərə verilmiş kreditlər 12,494.4 mln manat və ya 69.3 % təşkil edir. 2012-ci il üzrə müqayisədə həmin rəqəmlər maliyyə sektoru üzrə 736.4 və ya 4.6%, müştərilərə təqdim olunan 10.493,3 mln manat və ya 66.1 % olmuşdur. Bankların təklif etdikləri ümümi kredit qoyuluşlarının 38 %-ni istehlak kreditləri təşkil edir. Ümumiyyətlə son dövrlərdə bank kreditləşməsində istehlak kreditlərinin həcmi daha sürətlə artır. Hazırda istehlak kreditlərindən istifadə edən vətəndaşların sayı 1.6 milyon nəfərə çatır. Təkcə 2013-cü ildə kommersiya bankları tərəfindən 5 milyard manat istehlak krediti verilib. 2013-cü ilin yanvar-avqust ayları ərzində banklar tərəfindən 73.3 milyon manat ipoteka krediti verilib.
AZƏRBAYCANDA İPOTEKA SİSTEMİ REAL VƏZİYYƏTİN TƏHLİLİ VƏ TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ
Rəşad Həsənov, MA, Gülnar İsmayılova, MSc, Fərhad Bayramov
Səhifə 14 / 91
İpoteka kreditlərinin maliyyələşdirilməsi məqsədi ilə dövlət büdcəsindən AİF-ə 40 milyon manat vəsait ayrılıb. Mərkəzin Bank 2013-cü ildə tətbiq etdiyi uçot dərəcəsi 4.75%- dir. Qeyd etmək lazımdır ki, kommersiya banklarının təklif etdikləri faiz dərəcələri çox yüksək olması ilə xarakterizə olunur, təxminən 16- 30 % arasında dəyişir. Bunun nəticəsi olaraq bank kreditlərindən istifadə edən əhalinin maliyyə riski daha da artıb. Bank faizlərinin yüksəkliyinə görə Azərbaycan MDB məkanında öndədir. Buna əsas səbəb kimi ölkədə inflyasiya dərəcəsi, bankların kredit almasında vasitəçilərə üz tutması və eyni zamanda bankların qısa müddət ərzində daha çox gəlir əldə etmək istəyini göstərmək olar. Lakin, digər ölkələrə nəzər saldıqda müvafiq göstərici 5-10 % arası olur. Həmçinin, onu da qeyd etmək lazımdır ki, kredit əldə etmək istəyənlər üçün əlçatanlıq problemi mövcuddur. Banklar daha iri məbləğdə kreditlər verməklə riskə getmək istəmir.
Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|