Аzərbaycanda iNŞaat və memarliq
№2. 2017 АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 2.
- I mərhələ
- III mərhələ
№2. 2017 АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
3 normativ sənədlə Fransız tikinti norması olan BAEL-83 “Beton armẻ” [5] ilə müqayisələr aparılmış və bu iki sənədin uzlaşmayan cəhətləri meydana çıxarılmışdır. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, hər iki normativ sənəd dəmir-beton elementlərin həddi- hallara görə hesablanma nəzəriyyələrinə əsaslandırılmışdır. Bu tikinti normaları dəmir-beton üzrə Avropa ölkələrinin və Rusiyanın (keçmiş SSRİ) aparıcı alimləri və elmi-tədqiqat institutları tərəfindən uzun müddət ərzində aparılan əsaslı elmi tədqiqatların və praktik təcrübələrin nəticələri kimi meydana çıxmışdırlar və dəmir-beton konstruksiyalarında qəbul edilmiş fərziyyə və metodlar əsasında işlənilmişdir. Baxılan normativ sənədlərin bir-biri ilə uzlaşmayan cəhətlərini aşkar etmək məqsədilə bu iki normativ sənəddə möhkəmliyə görə həddi-halların yaranma mexanizmi dəmir-betonu təşkil edən materialların: betonun və armaturun hal diaqramları ilə əlaqəli olaraq baxılmalıdır. Dəmir-beton elementlərin möhkəmliyə görə həddi-hala hesablanmasında betonun gərginlikli-deformasiya və yaxud hal diaqramı sadələşdirilmiş və hər iki normativ sənəddə qəbul olunmuş variantlar aşağıdakı kimidir:
armaturda gərginliklər sxemi ??????
???????????? - betonun sıxılmada hesablama müqavimətidir, ?????? ??????
-yə bərabər qəbul olunur ( ??????
???????????? = ??????
?????? ).
?????? ??????2
- betonun sıxılmada həddi nisbi deformasiyasıdır, ??????
??????2 = 0,0035, mərkəzi sıxılmada isə ?????? ??????0
= 0,002, axıcılıq meydançasının başlanğıcındakı, yəni elastiklik həddinə uyğun qiyməti isə ??????
??????1 = ??????
?????? ??????
?????? ⁄ və ya ?????? ??????1
= ?????? ??????0
qəbul olunur. Əyilən elementlərdə en kəsiyin sıxılan zonasının hündürlüyü ?????? = 0,8?????? , betonda gərginliyin ??????
?????? olub müntəzəm paylandığı qəbul olunmuşdur. Dartılan zonda betonun işi nəzərə alınmır və gərginliyi armatur qəbul edir.
4 АZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ
Möhkəmliyə görə həddi-hala hesablamalarda armaturun gərginlikli-deformasiya və yaxud hal diaqramı sinfi A240, A300, A400, A500 və B500 olan armaturlar üçün ikixətli qəbul olunmuşdur. Digər yüksəkmöhkəmlikli poladlar üçün isə üçxətli hal diaqramları qəbul olunur və bu işdə həmin poladdan olan armaturlara baxılmır. Aşağıdakı anlayışlardan istifadə olunur: ?????? ???????????? - A nöqtəsinə müvafiq elastiklik həddi sərhəddindən sonra armaturun nisbi deformasiyasıdır və ?????? ???????????? = ??????
?????? ??????
?????? ⁄ kimi təyin olunur. ?????? ??????2
- armaturun nisbi deformasiyasının həddi qiymətidir və normalarda onun qiyməti verilir. BAEL-83-də ?????? ??????2
= 0,01 və AzDTN 2.16-1-də isə ?????? ??????2
= 0,025 qəbul olunmuşdur. ??????
?????? - armaturun hesablama müqavimətidir və ?????? ??????
= ?????? ???????????? ?????? ??????
⁄ kimi hesablanır. ГОСТ 5781-82-də məqalədə baxılan armatur siniflərinin qırılmada nisbi uzanma deformasiyaların qiymətləri aşağıda verilmişdir:
armaturların sinifləri A240 A300
A400 A500
qırılmada nisbi deformasiya, % 25
19-25 14
6
Lakin AzDTN 2.16-1-in 6.2.14 bəndinə görə nisbi deformasiyanın ?????? ??????2
qiymətini əsaslandırmalar olduqda azaldılmasına və ГОСТ 5781-82 əsas götürülərək Avrokodlarla (BAEL-83) uzlaşmış qiymət ??????
??????2 = 0,01 qəbul olunmasına yol verilir. Dəmir-beton elementlərin möhkəmliyə görə hesablamalarında СНиП 52-01-2003, AzDTN 2.16-1 və BAEL-83 normativ sənədlər əsasında qəbul olunmuş həddi-hallar müqayisə olunurlar. Müqayisələri əsaslandırmaq məqsədilə hər iki normativ sənədə görə həddi-hallar nəzərdən keçirilir. Rusiyanın aktuallaşdırılmış tikinti normasının СНиП 52-01-2003 əsasında işlənmiş AzDTN 2.16-1 normativ sənədə görə dəmir-beton elementlərin gərginlikli-deformasiya hallarının üç mərhələsi aşağıdakı kimi nəzərdə tutulmuşdur:
??????
???????????? -yə çatır və dartıcı gərginliyi betonla armatur birgə qəbul edirlər. II mərhələ - kəsiyin dartılan zonasında çatlar əmələ gəlir və gərginlik armatur tərəfindən qəbul olunur, sıxılan zonada betonda gərginlik artır, lakin ?????? ??????
< ?????? ??????
şərti təmin olunur. III mərhələ - dağılma mərhələsi - elementin qısa vaxt ərzindəki işini xarakterizə edir, yəni dartılan armaturda gərginlik axıcılıq və ya şərti axıcılıq həddinə çatır, kəsiyin sıxılan zonasında betonda gərginlik həddi qiymətə - müvəqqəti müqavimətə çatır. Elementin armaturlanmasından asılı olaraq kəsiyin sıxılan və dartılan zonaları üzrə dağılmanın ardıcıllığı dəyişərək inkişaf edir.
Şəkil 3. Əyilən elementlərin gərginlikli hallarının mərhələləri Avropa ölkələrində, o cümlədən Fransanın BAEL-83 [5] tikinti normalarında isə möhkəmliyə görə həddi-hallara hesablamalarda həddi-hallar deformasiya diaqramına əsasən müstəvi kəsiklər fərziyyəsindən istifadə olunaraq seçilir. Deformasiya diaqramlarında materialların hal diaqramından istifadə olunaraq deformasiya diaqramları A, B və C nöqtələrindən keçən düz xətlər kimi qəbul olunurlar. Bu nöqtələr beton və armaturların Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|