Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniKİ kolleci

quruluşa malik
idi. Yəni , məsələn indiki forum kimi forum scripti o zaman yox 
idi, istifadəçi qeydiyyatı, mövzu açıb, mövzuya cavab vermək və s... kimi funksiyalar o zaman yox idi. PHP 
yaranandan sonra isə artıq saytlar canlanmağa başladı. Artıq saytlar hər bir istifadəçinin istəyinə uyğun görünüş 
ala bilər,istifadəçi məlumatlarını saytda saxlaya bilər,digərləri ilə fikir mübadiləsi edə bilər və s... Saymaqla 
bitməz. PHP- Server Side Script sayılır. Server Side dedikdə,məlumatların istifadəçinin veb səyyahında yox ( 
veb səyyah - web browser ) , serverdə analiz - sintez olunması nəzərdə tutulur. Gəlin aydınlıq gətirək. Yəqin ki, 
elə saytara rast gəlmisiniz ki,qeydiyyat zamanı yaddan çıxardıb bəzi lazımı bölmələri doldurmamısınız. Bu 
zaman qeydiyyat düyməsini klik edən kimi veb səyyahda balaca pəncərə açılır və təqribən belə bir yazı çıxır: 
"Bütün lazımi bölmələri doldurun!". Bu zaman açdığınız veb səhifə yenilənmir. Bax bu JAVA 
SCRİPT dilinin köməkliyi ilə baş verir. Client Side Language demək olar. Yəni ki, analız elə istifadəçinin öz 
veb səyyahında baş verir. Bu zaman hətta,internetdən ayrılsaq da, həmin səhifədəki Java Script işləyəcək. 
Yəni,həmin bölmələri boş qoyun və Qeydiyyat düyməsini basın,interenetə qoşulu olmadığınıza baxmayaraq, 
siz həmin səhv haqqında məlumat alacaqsınız.Amma sız bütün bu proseslərin analızını həmin Java scriptin 
kodlarına baxmaqla da bilə bilərsiniz. Amma PHP nin analızı aparması üçün veb server lazımdır. Və bu 
haldakı,veb serverdə analiz gedir və istifadəçi yalnız nəticəni görür və hər istifadəçi uyğun olaraq məlumatlar 
alır.Bununla yanaşı istifadəçilər,php nin kod hissəsini görmürlər , bu isə təhlükəsizliyin başlanğıc 
addımlarından biridir. 
22.Php dilin
d
ə
teqlər
 
Məlumat tipləri
.
 
PHP məlumat tiplərinə daxildir. PHP'dəki kod quruluşuna görə hər cür məlumatı yalnız bir dəfə təyin etmək ilə 
kodun hər yerində istifadə edə bilərsiniz. Məlumat tipləri əsas olaraq 8 dənədir: 
1.
Boolean: Ən sadə növdür. Bir məntiqi ifadənin nəticəsi TRUE və ya FALSE olan bir düzgünlük 
dəyəridir. Məsələn 0, "FALSE", 0.0, "Xidmətçisiz Dize", "Boş", "NULL" FALSE (səhv) verər. 
2.
Integer (int): Tam ədədlərdir. – Sonsuzluqdan, + sonsuzluğa qədər olan hər tam ədəd yəni onalıksız 
sayı bir integer. Sayı olduqları üçün "", 
, 
içərisinə konulmaları lazım deyil. Məsələn -312, -1, 0, 4511, 
2, 636626213 kimi ... 
3.
Float: Bütün Real ədədlər yəni Gerçək Ədədlər Float növünə mənsubdur. – Sonsuzluqdan + sonsuzluğa 
qədər olan onluq ədədlər, rasional ədədlər, irrasyonel ədədləri daxildir. Sayı olduqları üçün "", 
, 
içinə 
yazılmaları lazım deyil. Məsələn -54233.3, -523.13125415, 0.0, 31.1, 4242.442, 2.222 kimidir. 
4.
String (küç): Bütün yazı cinslərindən daxildir. PHPdə string təyin mütləq amma mütləq 
"", 
, 
işarələrindən hər hansı birinin içinə qoymaq lazımdır. Nümunə olaraq "Salam", "Necəsən?", 'PHP 
yazısıdır', 'Bu bir string' kimidir. 

---

5.
Array: Bölümləri. Yəni birdən çox dəyər. PHPdə dəyərləri ifadə $ ad ifadəsini istifadə edilir. Buna görə 
$ ad [1], $ ad [2] kimi ifadələr ola bilər. 
6.
Object (obj): obyektlərdir. Class yəni sinif yazarkən obyekt əsaslı istifadə edilir. 
7.
Resource: Qaynaq tipidir. Məlumat bazasından gələn məlumatların dəyişən olmasından qaynaqlı bu tip 
ilə saxlanılır. 
8.
NULL: Undefined, elan edilməmiş, Yox, Naməlum, Hökmsüz ifadələrdir. Əgər bir dəyişən "", 
, 
ya da 
empty isə NULL deyil, çünki boş bir string olar. NULL isə heç təyin olunmamış şeylərdir.