25
olduğu OECD, sənayeləĢməni hesabına inkiĢaf prosesini müvəffəqiyyətlə
tamamlamıĢ dövlətlərin birləĢdiyi təĢkilat kimi də tanınır. OECD-in məqsədləri:
- Maliyyə sabitliyinin üzv ölkələrdə, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə
xalqın həyat standartının yaxşılaşdırılması, davamlı və balanslı iqtisadi
inkişaf təmin edən siyasətə dəstək və işsizliyin aradan qaldırılması,
-İqtisadiyyatın genişləndirilməsi siyasətinin, həmçinin sosial və iqtisadi
baxımdan koordinasiyalı inkişafın dəstəklənməsi,
- Beynəlxalq öhdəliklərə uyğun olaraq çoxtərəfli və ölkələr arasında ayrı-
seçkiliyə yol verməyən dünya ticarətinin inkişaf etdirilməsinə dəstək
verilməsi,
- OECD üzvləri və ya bu təşkilata üzv olmaq istəyən ölkələrdə siyasi, iqtisadi
və sosial həyatda, aşağıdakı üç dəyərin qorunması tələb olunur: demokratiya,
insan hüquqlarına və vətəndaş azadlığına bağlılıq. . ( Mənbə:17)
Hər bir fərdin yüksək həyat keyfiyətinəmalik olması üçün fiziki və əqli baxımdan
sağlamlığı vacib Ģərtdir. Bu xüsusda isə Ümumdünya Səhiyyə TəĢkilatı tədbirlər
görür.
Ümumdünya Səhiyyə TəĢkilatı
(WHO) 1946-cı il 19-22 iyul tarixində Nyu-York
da təĢkil olunan ölkələr arası Səhiyyə Konfransında BMT-yə üzv olzn 51 ölkənin
təsilçisi ilə yaradılıb.Bu təĢkilatın qarĢısındakı məqsədlər bunlardır. . ( Mənbə:18)
-Səhiyyə sahəsində beynəlxalq tədbirlərdəə və tədqiqatlarda aparıcı rol oynamaq,
idarəedən və koordinator kimi çıxıĢ etmək.
-Dövlətlərə istəklərinə uyğun səhiyyə xidmətinin inkiĢafı üçün yardım.
-Dövlətlərə texniki və təcili yardım sahəsində zəruri köməklik göstərmək
-BMT-nin sifariĢi ilə ehtiyyacı olan ölkələrdə səhiyyə xidmətlərini təçkil etmək,
ilkin təcili tibbi yardımlarla təmin olmasına koməklik göstərmək.
-Yolxucu və baĢqa xəstəlikləri aradan qaldırılması üçün aparılan iĢləri,
tədqiqatları təĢviq etmək və inkiĢaf etdirmək.
26
-Zəruri hallarda digər qurumlarla birgə qəzalar nəticəsində meydana gələn
zərəzlərin
qarĢısını
alınmasına
dairlər
iĢlər
görmək,
qidalanmanın,
məskunlaĢmanın, iĢ Ģəraitinin yaxĢılaĢdırılmasına kömək etmək.
-Səhiyyənin inkiĢafına yardım edən elm və peĢə qrupları arasında müĢtərək iĢləri
asandlaĢdırmaq.
-Beynəlxalq səhiyyə problemlərinə aid saziĢləri, müqavilələri və nizamnamələri
təklif etmək, təĢkilatın məqsəd və vəzifələrinə uyğun tapĢırıqları yerinə yetirmək.
-Ana və uĢaqların sağlamlığınıə rifahını təmin etmək məqsədilə həyata keçirilən
iĢləri inkiĢaf etdirmək
-Psixoloji sağlamlıq sahəsində fəaliyyətləri dəstəkləmək.
-Səhiyyə sahəsindəki tədqiqatları təĢviq etmək.
-Səhiyyə, tibb və köməkçi personalın təhsil normalarının yaxĢılaĢdırılması.
-Səhiyyə sahəsində ölkələri hər tip məlumatlarla təmin etmək, tövsiyyələr vermək,
yardımlar etmək.
-Səhiyyə baxımından maarifləndirilmiĢ bir cəmiyyət yaradılmasına yardım etmək.
-Xəstələrə diaqnozların qoyulmasının vahid beynəlxalq standartlarını haszırlamaq
və bütün ölkələrə yaymaq r.
-Ümumi olaraq təĢkilatın məqsədinə çatması üçün lazımi tədbirləri görmək və sair.
Ümumdünya Səhiyyə TəĢkilatı əhalinin həyat keyfiyətini yüksəltmək üçün
sağlamlığının təmin olmasında mühüm rol oynayır.
BMT-nin Ərzaq Və Kənd Təsərrüfatı TəĢkilatını ( FAO) aclığı yox etmək,
qidalanma Ģərtlərini yaxĢılaĢdırmaq, ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədiylə
1943-cü ildə qurulan bir təĢkilatdır. FAO-ın əsas hədəfi dünya əhalisininin və
gələcək nəsillərin ərzaq ehtiyacını təmin etmək üçün ətrafı çirkləndirməyən,
texniki baxımdan uyğun, iqtisadi baxımdan tətbiq və ictimai baxımdan qəbul edilə
bilən bir inkiĢafı dəstəkləməkdi. FAO- a 152 dövlət üzvdür.(Mənbə:19) Bu
üzvlər, iki ildən bir keçirilən konfranslarda, təĢkilatın büdcəsini və reallaĢdıracağı
proqramları təsdiqləyirr, idarəçilərini seçirlər. FAQ-ın mərkəzi Romadır. TəĢkilatın
dünyada çox sayda büroları mövcuddur. Mərkəzi Ankarada olan FAO-ın Orta
27
Asiya Regionu Ofisi Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Tacikistan,
Türkiyə, Türkmənistan və digər ölkələrdə ərzaq təhüləkəsizliyo sahəsində həyata
keçirilən proqramları dəstəkləyir
28
FƏSIL 2. RESPUBLIKAMIZDA ƏHALİNİN HƏYAT
SƏVİYYƏSİNİN MÜASİR VƏZİYYƏTİ.
Fəsil 2.1. Azərbaycanda əhali gəlirlərinin mövcud vəziyyəti və inkişaf
dinamikası.
Sosial-iqtisadi inkiĢafda gəlirlər, gəlirlərin dinamikası, gəlirlərin quruluĢu əsas
göstəricilərdəndir. Bu göstəricilərin əhəmiyyəti müxtəlif iqtisadçılar tərəfindən
fərqli Ģəkildə izah edilir. Bu fərqlilik əhali gəlirlərinin araĢdırılma səviyyəsi ilə
əlaqələndirilir. Əhali gəlirləri - bəlli bir zaman kəsiyində fərqli qaynaqlardan ayrı-
ayrı fərdlərin yaxud ailələrin əldə etdikləri puldur. Əhali gəlirləri əmtəə və
xidmətlərin istehlakına, vergilərə və fərqli yerlərə xərclənir.
Gəlirləri aĢağıdakı hissələrə ayrılır;
-müəssisənin istehlak fondundan əldə olunan (əmək haqqı, mükafatlar, sosial
ödəniĢlər) gəlirlər;
-dövlət büdcə və qeyri-büdcə fondları (pensiyalar, müavinatlar, təqaüdlər,
güzəĢtlər) hesabına ödənilən gəlirlər;
-vətəndaĢların mülkiyyətindən əldə olunan gəlirlər. Bu mənbədən əldə olunan
gəlirlərə eyni zamanda Ģərti adlanan gəlirlər də aid edilir (dividentlər, faizlər, icarə
haqları və Ģəxsi həyatyani təsərrüfatlardan).(Mənbə:20)
Bu gün dünyada dövlət gəlirlərinin formalaĢması, dinamikası, səmərəli idarə
olunması çox əhəmiyyətlidir. Bu mövzuların uğurla idarəsi ölkənin iqtisadi
bacarıqlarından çox asılıdır. Gəlirlərin bölüĢdürülməsi bu xüsusda önəmli yerdədir.
Gəlirlərin bölgüsündə ən ümdə duran məsələlərdən biri də gəlirlərin ədalətli
bölüĢdürülməsidir. Bu problem xüsusilə Azərbaycan kimi, iqtisadi cəhətdən inkiĢaf
yoluna yenicə qədəm qoymuĢ ölkələrdə özünü qabarıq göstərir. Ġqtisadiyyatın
liberallaĢması və dövlətin imkanlarının geniĢ olmaması əhali qruplarının gəlirləri