Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi



Yüklə 5,12 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/130
tarix30.12.2023
ölçüsü5,12 Kb.
#166247
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   130
Kiberxaxfsizlik asoslari o\'quv uslubiy majmua 1

tashkil etuvchilar, ulanishlar 
va 
dasturiy ta‟minotdan 
iborat bo‗lgan tizim xavfsizligining jihatlariga e‘tibor 
qaratadi. 
– 
Tizim xavfsizligini tushunish uchun nafaqat, uning tarkibiy qismlari va 
ulanishini tushunishni
, balki 
butunlikni 
hisobga olishni talab qiladi. 
• 
Inson xavfsizligi 
bilim sohasi 
kiberxavfsizlik bilan bog„liq inson hatti 
harakatlarini o„rganishdan tashqari, tashkilotlar (masalan, xodim) va shaxsiy 
hayot sharoitida shaxsiy ma‟lumotlarni va shaxsiy hayotni himoya qilishga 
e‟tibor qaratadi

• 
Tashkilot 
xavfsizligi 
bilim 
sohasi 
tashkilotni 
kiberxavfsizlik 
tahdidlaridan himoyalash 
va 
tashkilot vazifasini muvaffaqqiyatli bajarishini 
madadlash uchun risklarni boshqarishga e‘tibor qaratadi. 
• 
Jamoat xavfsizligi 
bilim sohasi u yoki bu darajada jamiyatda ta‘sir 
ko‗rsatuvchi kiberxavfsizlik omillariga e‘tibor qaratadi. 
– 
Kiberjinoyatchilik, qonunlar, axloqiy munosabatlar, siyosat, shaxsiy hayot 
va ularning bir-biri bilan munosabatlari 
ushbu bilim sohasidagi asosiy 
tushunchalar. 
1.4
 
Axborot xavfsizligi va kiberxavfsizlik muammolari. 
 
3-rasm. Xavfsizlik muammolari. 
Zaiflik bu, 
portlaganida tizim xavfsizligini buzuvchi kutilmagan va oshkor 
bo‗lmagan hodisalarga olib keluvchi kamchilik, loyihalashdagi yoki amalga 
oshirishdagi xatolik. Oddiy so‗z bilan aytganda, zaiflik xavfsizlik bo‗shlig‗i bo‗lib, 
turli foydalanuvchilarni autentifikatsiyalash usullarini aylanib o‗tib hujumchiga 
tizimga kirish imkoniyatini taqdim etadi. 
Tahdid bu, 
natijasi tashkilotning amallariga va funksional harakatlariga zarar 
keltiruvchi va ularni uzib qo‗yuvchi oshkor bo‗lmagan hodisalarning potensial paydo 
bo‗lishidir. Tahdidlar tashkilotning butunlik va foydalanuvchanlik faktorlariga ta‘sir 
qilishi mumkin. Tahdidning ta‘siri juda yuqori va u tashkilotdagi fizik AT 
aktivlarining mavjudligiga ta‘sir qila oladi. Tahdidlarning paydo bo‗lishi tasodifiy, 
qasddan yoki boshqa harakatning ta‘sirida bo‗lishi mumkin. Tahdid kimlarningdir 



manfaatiga ziyon yetkazuvchi ro‗y berishi mumkin bo‗lgan voqea, ta‘sir, jarayon 
tushuniladi. Axborotga yoki axborot tizimiga salbiy ta‘sir ko‗rsatuvchi potensial ro‗y 
berishi mumkin bo‗lgan voqea yoki jarayon axborot munosabatlari subyektlari 
manfaatlariga qaratilgan tahdid deb ataladi. 
Hujum bu, 
zaiflik orqali AT tizimi xavfsizligini buzish tomon amalga 
oshirilgan harakat. Bunda shuningdek zararli dasturlarni va buyruqlarni yuborish 
orqali qonuniy dasturiy va apparat vositadan foydalanish imkoniyatini qo‗lga 
kiritishga harakat qilinadi. 
• 
Tarmoq hujumi - Kompyuter tarmoqlari orqali tashkilotning tizimiga ruxsatsiz 
ta‘sir ko‗rsatish 
• 
web-hujumlar - web texnologiyalar orqali tashkilotning tizimiga ruxsatsiz 
ta‘sir ko‗rsatish 
• 
Kiberhujum - Kompyuter tizimlariga ruxsatsiz ta‘sir ko‗rsatish. 

Yüklə 5,12 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   130




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə