Avtomobil va shahar yo'llaridagi ko'prik inshoatlari va quvirlar

Avtomobil va shahar yo'llaridagi ko'prik inshoatlari va quvirlar haqida umumiy tushuncha

Tonnel- avtomobil yo’lini tog’ ichidan, (3-rasm) katta daryolar, ko’llar, tagidan dengiz ko’rfazlari, bo’g’ozlar tagidan o’tkazadigan sun’iy inshoot. Shaharlarda piyodalar va avtomobil yo’lini shahar qurilishi, ko’chalari va avtomagistrallarni tagidan o’tkazish uchun quriladi.
Tog’li yo’llarda viaduk va tonnellardan tashqari galereya (4-rasm), balkon (4b-rasm) va ximoya devorlari (4v-rasm) qo’llaniladi,
Ko’prikli inshootlarning turlari:
a-ko’prik; b-yo’l o’tkazgich; v-viaduk; g-estakada; 1-oraliq qurilma; 2-oraliq tayanch; 3-ko’prikka bardosh yo’li

• Tog’ yo’lidagi inshootlar:

a-ayvon yo’l; b-balkon; v-ximoya devori

Ko'priklar va quvirlar ko'prik kechuvi elementlari

Ko’prikli o’tish joyi(5rasm)-bu murakkab muxandislik inshootlari bo’lib u avtomobil yo’llarini suvli to’siqlariga quriladi. Uning tarkibiga ko’prik ko’tarmasi, suvni izga soluvchi inshootlar, qirg’oqni mustaxkamlovchi inshootlar va muz kesuvchi moslamalar kiradi. Ko’prik o’zining konstruksiyalari bilan oqimni va daryoning bir chekka qismini yopadi. (5a-rasm) Ko’prikka bardosh yo’li ko’prikni yo’l bilan birlashtiradi. Ko’prikka bardosh yo’li uchun yo’l ko’tarmasi yoki estakadalar quriladi. Suvni izga soluvchi inshootlarga oqimga yo’naltiruvchi to’g’onlar va ko’tarma g’ov(travers), daryo qirg’oqlarini suv yuvib ketishidan ximoya qiladigan qirg’oqni mustaxkamlovchi moslamalar kiradi.

• Ko’prikli o’tish joyi(5rasm)-bu murakkab muxandislik inshootlari bo’lib u avtomobil yo’llarini suvli to’siqlariga quriladi. Uning tarkibiga ko’prik ko’tarmasi, suvni izga soluvchi inshootlar, qirg’oqni mustaxkamlovchi inshootlar va muz kesuvchi moslamalar kiradi. Ko’prik o’zining konstruksiyalari bilan oqimni va daryoning bir chekka qismini yopadi. (5a-rasm) Ko’prikka bardosh yo’li ko’prikni yo’l bilan birlashtiradi. Ko’prikka bardosh yo’li uchun yo’l ko’tarmasi yoki estakadalar quriladi. Suvni izga soluvchi inshootlarga oqimga yo’naltiruvchi to’g’onlar va ko’tarma g’ov(travers), daryo qirg’oqlarini suv yuvib ketishidan ximoya qiladigan qirg’oqni mustaxkamlovchi moslamalar kiradi.

Oqimga yo’naltiruvchi to’g’onlar chekka tayanchlarga rejada ko’ndalang qirqimi trapetsiya shaklida ko’tarma bo’lib, daryo oqimining yuqori qismini bir maromda ko’prikning suv o’tkazish qismiga suvni yo’naltirishga xizmat qiladi. (5b-rasm). Ko’prikli o’tishning yuqori tomoniga bazi bir xollarda qisqa ko’rinishdagi to’g’onlarga o’xshagan ko’tarma g’ov(travers)lar qo’llaniladi, ular daryo oqimiga perpendikulyar yoki qirg’oqqa burchak ostida ko’prikka ulangan ko’tarmalar yoniga quriladi. Traverslar qayirdagi suvlarning bo’ylama oqimining tezligini pasaytiradi ko’tarmani faol himoya qiladi va suvni ko’prik tomonga yo’naltiradi.
Ko’prikli o’tishning fasadi (a) va rejasi (b): 1-ko’prikka ulanish ko’tarmasi; 2-oqimga yo’naltiruvchi to’g’on; 3-ko’prik; 4-suvli maydon chegarasi; 5-Qirg’oqni mustahkamlovchi inshootlar; 6- ko’tarma g’ov(travers)