Amaliy mashgulot mavzu. Iqtisodiy davrlar va tebranishlar. Ishsizlik
Yüklə 342,59 Kb. Pdf görüntüsü
|
| AMALIY MASHGULOT 3.MAVZU . IQTISODIY DAVRLAR VA TEBRANISHLAR . ISHSIZLIK Iqtisodiy davr milliy xo‘jaliklar notekis rivojlanishi va umuman iqtisodiy jarayonni ifoda etuvchi iqtisodiy faollikni qator bir-biri bilan ketma-ket almashadigan bosqichlarini o‘z ichiga oladi. Oxir oqibatda davriylik orqali iqtisodiy o‘sish namoyon bo‘ladi, yoki harakat doiraviy emas, vaziyatning uzoq muddatli kabi, o‘rta muddatli tebranishlarini aks ettirib , spiral bo‘yicha bo‘ladi. Davriylik – tizimning davrlar yordamida o‘z harakatini amalga oshirish xususiyati. Davriylik muvozanatli kabi muvozanat bo‘lmagan tizimlarga ham xos, bunda faqat shakl jihatdan farq qiladi – doiraga yaqin shakldagi, to‘lqin shaklidagi , spiral shaklidagi yoki zina shaklidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi. Iqtisodiy davrning harakatida ketma- ket bo‘ladigan to‘rtta bosqich kuzatiladi: 1. Inqiroz – bu ishlab chiqarishni pasayishi va to‘xtab qolishini yuzaga keltiruvchi iqtisodiyotdagi muvozanatning buzilishi. Bozor iqtisodiyoti uchun ortiqcha ishlab chiqarishning inqirozi xos bo‘lib, uning oqibatida narxning qat’iy tushishi yuz beradi (1929-1933 yillar AQShda narxlar 54 foizga pasaydi. Keyin ishlab chiqarish hajmi pasayadi, bu ishsizlikni o‘sishiga, demak, aholi daromadlari pasayishiga, o‘z navbatida to‘lov qobiliyatli talabni qisqarishiga olib keladi. Bunda ishlab chiqarish va bandlik darajalari kamayadi , ammo narxning o‘sish darajasi pasaymaydi. Bu bosqich faol va uzoq davom etsagina narxning o‘sish darajasi sustlashishi mumkin. Pasayishning quyi nuqtasida ishlab chiqarish va bandlik eng quyi darajaga tushadi va tanazzul davri boshlanadi. 2. Tanazzul – tovarlar ortiqchaligi muayyan vaqt davomida asta-sekin sarflanadigan davr (bir qismi past narxlarda, bir qismi buziladi). Tovarlarni sotish qayta tiklanadi, narxlarni pasayishi to‘xtaydi. Ishlab chiqarish hajmi bir muncha ko‘payadi, biroq savdo sust bo‘ladi. Shuning uchun kapital sanoat va savdoda o‘z qo‘llanilishini topmaydi , bankda saqlanadi va pul taklifini ko‘paytiradi hamda ssuda foizini me’yorini pasaytiradi. 3. Yüklə 342,59 Kb. Dostları ilə paylaş:
|