rkan›za yaslan›p önünüzdeki 4 y›la
bakt›¤›n›zda flirketinize yat›r›m
yaparak, flirketinizi satarak veya bir
flirket alarak (kendi çal›flt›¤›n›z flirket
de olabilir!) çok ciddi de¤er yaratabilece¤inize
inan›yorsan›z, giriflim sermayesi sizin için do¤ru
ortak olabilir.
“Giriflim ssermayesinin m
misyonu iifl bbilen iile
sermayeyi bbuluflturmakt›r.”
Halihaz›rda bir flirketin orta¤› iseniz ve
büyüme planlar›n›z var ise giriflim sermayesi ile
sermaye art›fl› yap›p borçsuz büyüyebilirsiniz.
Fakat bunun d›fl›nda, aktif olmayan
ortaklar›n›z›n hisselerini sat›n al›p flirketin
ortakl›k yap›s›n› sa¤lamlaflt›rmakta da giriflim
sermayesi rol oynayabilir. E¤er profesyonel
yönetici iseniz ve sektörünüzdeki bir flirketi
mevcut hissedarlar›ndan daha iyi
yönetebilece¤inizi düflünüyorsan›z da giriflim
sermayesi ile söz konusu flirketi sat›n
alabilirsiniz.
“Sermaye yyap›n›z› ssa¤lam ttutun, kkredi
yükünüzün eesiri oolmay›n.”
Giriflim sermayesi, flirketlerin h›zl› büyüme
ve de¤er yaratma süreçleri için ideal bir
finansman kayna¤›d›r. Alternatifleri ile
karfl›laflt›rmak gerekirse:
(I) Borçtan farkl› olarak flirketlere iflin
özünü anlay›p, temliksiz, ipoteksiz kaynak
sa¤lar. Yat›r›mc›, her ortak gibi flirketin sermaye
de¤erindeki art›fla paralel olarak kendi
hissesinin de¤er kazanmas›n› hedefler.
(II) Stratejik ortakl›klardan farkl› olarak ise
flirketin günlük yönetimine kar›flmay›p sadece
30 /
2004
G‹R‹fi‹M SSERMAYES‹
ROKET YYAKITI M
MI?
Seymur TARI,
Genel Müdür
seymur@turkven.com
Turkven Private Equity
www.turkven.com
Giriflim sermayesi, flirketlerin h›zl› büyüme ve
de¤er yaratma süreçleri için ideal bir
finansman kayna¤›d›r.
A
dev finans kurumlar› ile ortakl›k kurmufl
olmaktad›r.
Türkiye’de son y›llardaki baflar›l› giriflim
sermayesi yat›r›m› örne¤i olarak Turkven
liderli¤indeki bir konsorsiyum taraf›ndan 2003
y›l›nda gerçeklefltirilen ve ayn› zamanda
Türkiye’nin ilk giriflim sermayeli leveraged buy-
out ifllemi olan, UNO yat›r›m›n› gösterebiliriz.
Yeni ortakl›k yap›s› ile yeniden kurucusu Sn.
Hasip Gençer’in yönetimine geçen UNO,
cirosunu bir y›lda ikiye katlayarak ve ekme¤in
besin de¤erini ön plana ç›kar›p tüketicinin
beslenme kalitesini art›rarak önemli bir baflar›ya
imza atm›flt›r.
“Turkven vve A
Advent öönümüzdeki 44 yy›ll›k
sürede T
Türk flirketlerine 1100 m
milyon ddolarl›k
yat›r›m yyapmay› hhedeflemektedir.”
Giriflim sermayesi, sektöründe lider
konumda olan, büyüme potansiyeli yüksek,
kaliteli yönetim kadrolar›na sahip, 10-100
milyon dolar aras› cirosu olan, operasyonel
olarak kârl› flirketlere yat›r›m yap›p onlar›n
geliflimini h›zland›rmay› hedefler. Minimum
yat›r›m büyüklü¤ü 5 milyon dolard›r.
Turkven, ortak oldu¤u flirketlere sermaye ile
birlikte kendi yat›r›mc› konsorsiyumu ile sahip
oldu¤u iliflkiler sayesinde bankalardan uzun
vadeli (5-6 y›l) kredi de sa¤layabilmektedir.
Böylelikle flirketler büyümelerini kendileri için
ideal olan borç/sermaye oran› alt›nda, güçlü bir
kaynak yap›s›yla gerçeklefltirebilirler. Turkven,
ayr›ca beraberinde getirdi¤i prestijli ortaklar
sayesinde, ortak oldu¤u flirketlere büyüme ve
yat›r›m süreci sonunda hisse sat›fl› için önemli
destek sa¤lar.
Olgunlaflan pazarlar ve sertleflen rekabet
ortam›nda flirketlerin sermaye yap›lar›n›n
sa¤laml›¤› ve kurumsal kimlikleri, tedarikçi ve
müflterileri gözünde giderek önem
kazanmaktad›r. Turkven olarak amac›m›z, Türk
firmalar›na uluslararas› rakipleri ile rekabet
ederken onlar ile ayn› sermaye kaynaklar›ndan
faydalanabilme imkan› sa¤lamakt›r. Uluslararas›
deneyimimiz ve toplam sermayeleri milyar
dolarlar ile ölçülen ortaklar›m›zdan ald›¤›m›z
güç ile giriflimlerinize destek vermeye haz›r›z.
yönetim kurulu seviyesindeki stratejik
kararlarda rol al›r.
(III) Halka arz sonucu Semaye Piyasas›
Kurulu’nun yönetmeliklerine ve de borsan›n
genel inifl ve ç›k›fllar›na maruz kalan suni bir
flirket de¤erine tabi olmak zorunda b›rakmaz.
“Giriflim ssermayesi yyat›r›m›, kkurumsal
yat›r›mc›lar›n flirkete ggüvenlerinin eelle ttutulur
göstergesidir vve flirketin dde¤erini ttescil eeder.”
Turkven, ülkemizde de genifl tecrübe ve
portföye sahip olan, IFC (Dünya Bankas›
kuruluflu), DEG (Alman Kalk›nma Bankas›),
FMO (Hollanda Kalk›nma Bankas›), EIB
(Avrupa Yat›r›m Bankas›) ve Türk Teknoloji
Gelifltirme Vakf›’n›n 44 milyon ABD dolar
sermayesini seçti¤i flirketlere yat›rma yetkisine
sahiptir. Ayr›ca dünya çap›nda 6 milyar dolar›n
üzerinde fon yöneten uluslar aras› giriflim
sermayesi flirketi
Advent
International’›n da
Türkiye’deki stratejik
orta¤›d›r. Dolay›s›yla
orta¤›m›z olan
flirketler, uluslararas›
2004
/ 31
Ne anlama geliyor?
Ortakl›klar›n, ödünç para almas› veya lehlerine bir iflin yap›lmas› ya da bir borcun ödenmesi konusunda ilgili finans
kurumlar›ndan taahhüt veya garanti almas›d›r. Krediler, ödenmesi gereken faiz ve komisyonlar›n, ötesinde teminat
zorunlulu¤u ve vade yükümlülükleri tafl›maktad›rlar.
‹hracatç›lar›n, borçlu s›fat›yla düzenleyip Sermaye Piyasas› Kurulu kayd›na almak suretiyle, vadesi 60 günden az
720 günden çok olmamak üzere iskontolu olarak ihraç edilen emre veya hamiline yaz›l› menkul k›ymet niteli¤indeki
k›ymetli evrakt›r.
Genel finans ortakl›klar›, bankalar, finansman flirketleri, finansal kiralamaya yetkili kurulufllar ve gayrimenkul
yat›r›m ortakl›klar› taraf›ndan, kendi ticari ifllemlerinden do¤mufl alacaklar› veya temellük edecekleri alacaklar
karfl›l›¤›nda, Sermaye Piyasas› Kurulu kayd›na al›narak ihraç edilen k›ymetli evrakt›r. Yaln›z, bankalar, finansal
kiralamaya yetkili kurulufllar, genel finans ortakl›klar›, gayrimenkul yat›r›m ortakl›klar› ve finasman flirketleri taraf›ndan ç›kart›labilirler
‹hraç s›ras›nda izahname ve sirkülerde belirlenen esaslar dahilinde, ihraçc› ortakl›kça hisse senedi ile de¤ifltirilmek
üzere artt›r›lan sermayeyi temsil eden hisse senetleri ile de¤ifltirme hakk›n› veren menkul k›ymetlerdir. Tahvilin
hisse senedi ile de¤ifltirilmesi, ortakl›k talebine ve tasarruf sahibinin talebine göre farkl›l›k gösterir.
Ortaklar›n esas sözleflmelerinde hüküm bulunmak kayd›yla, Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasas› Kanunu ile
belli edilen s›n›rlar içinde ve vade sonunda anapara ödemeli olarak ç›kart›lan kara ifltirakli tahvillerdir. Her y›l
verilecek kar pay›n›n hesap flekli ve ödeme zaman›n›n izahnamede gösterilmesi ve tahvilin ön yüzünde kara ifltirakli
oldu¤unun yaz›lmas› ayr›ca gereklidir.
Köprü, baraj, elektrik santrali, karayolu, demiryolu, telekomünikasyon sistemleri ile sivil savunmaya yönelik deniz
ve hava limanlar› ile benzerlerinden, kamu kurum ve kurulufllar›na ait olanlar›n gelirlerine, gerçek ve tüzel kiflilerin
ortak olmas› için ç›kar›lan senetlerdir. Hukuki statüsü itibariyle ad›ndaki “ortakl›k” ibaresine ra¤men de¤iflken faizli
tahvil özelli¤ini tafl›maktad›r.
Tafl›n›r ya da tafl›nmaz mallar›n kullan›m hakk›n›n belirlenen süre için, önceden belirlenmifl bir dizi ödeme
karfl›l›¤›nda kirac›ya devredilmesini öngören ve genellikle vergi ve gümrük avantajlar› sa¤layan anlaflmalard›r.
Borçlanma s›n›r›na ulaflm›fl bir iflletme için bilançoya herhangi bir yük getirmeden, yat›r›mlar›n gerçeklefltirilmesi
konusunda sa¤lad›¤› avantaj nedeniyle tercih edilebilmektedir.
Ortakl›klar›n ihraç ettikleri, ortakl›k pay›n› temsil eden k›ymetli evrak niteli¤ine sahip senetlerdir. Kar pay› hakk›,
yeni pay alma hakk›, tasfiye bakiyesine kat›lma hakk›, oy hakk›, bilgi alma hakk›, s›r saklama borcu ve sermaye
borcu gibi hak ve yükümlülükleri içerirler. Bu hisselerin halka sat›fl yoluyla elde edilen gelir ve/veya emisyon
primleri üzerinden kaynak yarat›lmaktad›r.
Ortakl›klar›n, kar veya zarara ortak olmak üzere, ifltigal sahalar›na giren tüm faaliyetlerin getirdi¤i finansman
ihtiyaçlar›n› karfl›lamak için ihraç ettikleri menkul k›ymetlerdir. Kuponlu olarak ç›kar›lamayan bu belgeler zarar
durumunda sahiplerini zarara da ortak etmektedirler.
Ortakl›klar›n, nakit karfl›l›¤› ç›kart›lmak üzere, ortakl›k haklar›na sahip olmaks›z›n kardan pay alma, tasfiye
bakiyesinden yararlanma, yeni pay alma haklar›n› içerdi¤i halde ihraç ettikleri menkul k›ymetlerdir. Belirli bir
sermayeyi temsil etmedikleri için, bu senetlere sahip olan flah›s ya da kurulufllar›n flirket yönetimine kat›lma ve oy
verme haklar› yoktur.
Ortakl›klar›n, sermaye art›r›m› ile ihraç edebilecekleri, oy hakk› hariç, sahibine kar pay›ndan ve istendi¤inde tasfiye
bakiyesinden imtiyazl› bir flekilde yararlanma hakk›n› ve di¤er ortakl›k hakk›n› sa¤layan hisse senetleridir.
Ortakl›klar›n ç›karabilecekleri itibari toplam de¤er tutar›, ödenmifl veya ç›kar›lm›fl sermayenin _’sini geçmemek
üzere esas sözleflmelerinde gösterilir.
Kurulmufl ve kurulacak olan, geliflme potansiyeli olmas›na karfl›l›k kaynak ihtiyac› olan ortakl›klara, birinci el
piyasada ihraç etti¤i ortakl›k ya da alacakl›k sa¤layan sermaye piyasas› araçlar› üzerinden yap›lan uzun vadeli
yat›r›mlard›r. Ortakl›k sermayesinde yüzde 10’dan fazla pay sahibi olan ortaklar›n, yönetim kurulu üyelerinin ve
genel müdürün ayr› ayr› ya da birlikte sermayelerinin yüzde 10’dan fazlas›na sahip olduklar› flirketlere yat›r›m yap›lmalar› k›s›tlanm›flt›r.
En az bir ortakl›¤›n, aktif ve pasifini bir bütün olarak baflka bir ortakl›¤a devrederek, tasfiyesiz infisah etmesi,
devralan ortakl›¤›n hisselerinden devrolan ortakl›¤›n ortaklar›na verilmesi ve devralan ortakl›¤›n tüzel kiflili¤ini
devam ettirmesi durumudur.
Kazanç elde elden mal sahibi ve/veya uyuyan ortak olarak tan›mlanan “Rabb al-Mal” ile emaneti yöneten ve/veya
iflgücü koyan ortak olarak an›lan “Mudarip” aras›ndaki sözleflmeye verilen genel isimdir. “Mudarip”, anapara art›
önceden anlafl›lm›fl olan kar pay›n› “Rabb al-Mal”a ödeyebilmek amac›yla anlafl›lan mal› iflletmek ve/veya ifllemek
ile yükümlüdür. “Mudarip” elde edilen kar pay›n›n kendisine kalan k›sm›na karfl›l›k bu ifli yapmaktad›r.
Murabaha, orijinal olarak, tacirin, son kullan›c› taraf›ndan ihtiyaç duyulan mallar› sat›n almas› ve ilgili mallar›, ileri
bir vadede, tacirin maliyetleri üzerinden hesaplanarak anlafl›lm›fl bir kar marj› ile son kullan›c›ya satt›¤› bir
de¤ifl-tokufl anlaflmas›d›r. Baz› birimler, Muarabaha ifllemlerini faiz bazl› borçlarla eflitlemifllerdir. Bununla birlikte,
Murabaha ifllemlerini faiz bazl› ifllemlerden ay›ran birçok temel faktör bulunmaktad›r.
Belirli bir projeyi tamamlamak üzere, s›n›rl› bir zaman dilimi için meydana getirilmifl bir ortakl›kt›r. Bat› tarz›
“joint-venture”lara benzedi¤i gibi, riskin ve ç›karlar›n paylafl›m› prensiplerini fazlas›yla kapsad›¤› için islami finansal
entrümanlar aras›nda en kabul görenidir. Karlar önceden belirlenen oranlarda bölüflülürken; zarar paylaflam› ise
sermaye a¤›rl›¤› do¤rultusunda paylafl›lmaktad›r. Bu durumda, banka müflterisiyle sermayeyi ve hatta yönetimi bile
paylaflabildi¤i bir proje ve/veya ifl ortakl›¤›na girmekte ve her iki ortakta kar› ve zarar› sermaye paylar› do¤rultusunda paylaflabilmektedir.
Ijarah, “belirli bir mülkün intifa hakk›n›n bir baflka kifliye kira karfl›l›¤› aktar›ld›¤›” süreç olarak tan›mlanabilir.
Birçok aç›dan günümüzün ticari dünyas›nda uyguland›¤› flekliyle finansal kiralamay› ifade etmektedir. Bu sürecin
belirleyici özelli¤i aktif de¤erlerin, uzun süre at›l kalmamas› ve kira dönemleri sona erdi¤inde kiralanabilmeleri için
‹slami bankan›n mülkü olarak kalmas›d›r.
ARTI YÖNLER‹
Kolay temin edilir olmas›, rekabetçi ortamlarda
uygun faiz rakamlar›n›n oluflmas›, vergi kalkan›
sa¤lamas›, köprü krediler…
Ortakl›k yap›s›nda de¤ifliklik gerektirmemesi ve
vergi kalkan› sa¤lamas›.
Ortakl›k bilançolar›n›n pasifine ba¤l› olarak
de¤il, menkul k›ymetlefltirme ile bilanço
aktiflerine ba¤l› olarak ç›kart›lmas›.
Yat›r›mc› ve ihraçc›ya göre farkl›l›k göstermekle
birlikte, anapara ödemesi/ortakl›k konusunda
opsiyon tan›mas›.
Faiz ve kar pay› opsiyonlar›n› bir arada
bar›nd›rmas›, ortakl›k haklar›nda bir de¤iflikli¤e
neden olmamas›.
Teminat olarak kullan›labilinmesi ve
enflasyonist ortamlarda Hazine’nin faiz
yükünün hafifletilmesi önemli bir yönüdür.
Mal›n sahipli¤inin leasing flirketinde olmas›
nedeniyle, teminat aranmamas› ve kira
taksitlerinin vergiden muaf olmas› nedeniyle
avantaj sa¤lar.
Vadesiz ve faizsiz finansman yöntemi olmas›
aç›s›ndan ilk etapta en ucuz finansman
araçlar›ndan biridir.
Kurumsal yap› gereklili¤i de sunar.
Yat›r›mc›lar›n kar kadar zarara da ortak
olmalar›, flirkete karl›l›k do¤rultusunda
yükümlülük getirir.
Finansman olana¤›yla birlikte ortakl›k yap›s›
korunur. En ucuz ve risksiz finansman
araçlar›ndan biridir.
Karl›l›k sürdü¤ü sürece ortakl›k yap›s› korunur.
En ucuz ve risksiz finansman araçlar› aras›nda
yer al›r.
Sermaye benzeri kredi ve opsiyonel kredi
alternatifleri ile melek yat›r›mc› tan›m›na
en yak›n finansman arac›d›r.
Çok ucuz maliyeti vard›r ve flirketin sermayesini
güçlendirici etki yapar. Artan aktif büyüklü¤ü,
flirketin kredibilitesini de yukar› çeker.
Bireysel giriflimciler ve küçük ve orta ölçekli
iflletmeler için kar ortal›kl› maliyet olana¤›
sunar.
‹flletme sermayesi ihtiyac›n›n karfl›lanmas›
aç›s›ndanolumlu etki yapar.
Giriflim sermayesinin yerini tutan ‹slami
enstrüman olarak kabul edilebilir, ortakl›¤›n
sona ermesi konusunda s›n›rlama yoktur.
Finansal kiralaman›n yerini tutan ‹slami
enstrüman olarak kabul edilebilir.
Türkiye’deki “alternatif finasman araçlar›n›n” profili
Yat›r›m enstrüman›
KRED‹LER
F‹NANSMAN BONOLARI
VARLI⁄A DAYALI
MENKUL KIYMET
H‹SSE SENED‹ ‹LE
DE⁄‹fiT‹R‹LEB‹L‹R TAHV‹L
KARA ‹fiT‹RAKL‹
TAHV‹LLER
GEL‹R ORTAKLI⁄I
SENETLER‹
F‹NANSAL K‹RALAMA
H‹SSE SENED‹
‹HRAÇLARI
KAR& ZARAR
ORTAKLI⁄I SENETLER‹
KATILMA ‹NT‹FA
SENETELR‹
OYDAN YOKSUN
H‹SSE SENETLER‹
G‹R‹fi‹M SERMAYELER‹
B‹RLEfiME&
DEVRALMALAR
MUDARABAH
MURABAHA
MUSHARAKA
IJARAH
32 /
2004