A4 Bosim datchiklari va ularning turlari. A5 Namlik datchiklari va ularning turlari

Ishdan maqsad: Haroratni o'lchash datchiklarini oʻrganish.

Xaroratni o‘lchashni suyuqlikli, manometrik termometrlaridan farqli o‘laroq, hozirgi zamon ishlab chiqarish korxonalarida texnologik jarayonlarni uzliksiz nazorat qilish va boshqarish tizimida asosan quyidagi haroratlarni o‘lchash datchiklari qo‘llanilmoqda:

- termoqarshilikli datchiklar;
- termoparalar;
- pirometrlar;
Bu datchiklar o‘zlarini ishlash prinsiplari, haroratni o‘lchash intervali va xatolik darajasi bilan farqlanadi.
Termoqarshilikli datchiklarni termoqarshilikni aylantiruvchi qurilmasi ham deb ataladi. Ularni ishlash prinsipi elektr o‘tkazuvchan materiallarni issiqlikdan elektr qarshiliklarini ortishi fizik hodisasiga asoslangan.



1.13.Rasm. Sanoat termoqarshiliklari

Termoqarshilikni statik qarshiligini o‘zgarishini quyidagi formula bilan yozish mumkin.

R_t = W· R₀ (1.2.1)
Bu yerda
R₀ – termoqarshilikni 0 ⁰ S dagi qarshiligi
W – proporsionallik koeffitsienti bo‘lib moddani t ⁰ C qarshiligini 0 ⁰ S dagi qarshiligiga nisbatiga teng va qiymati maxsus jadvaldan olinadi.

Termoqarshilikni sezgirligi

S = dR/dt (1.2.2)
ifoda bilan aniqlaniladi.
Termoqarshilikli datchiklarni sezuvchi elementi (asosiy haroratdan qarshiligi o‘zgaruvchan qismi) quyidagi materiallardan tayyorlaniladi
- platinali(TSP) – platinadan
- misli(TSM) – misdan
- nikeli(TSN) – nikeldan.
Platinadan tayyorlangan termoqarshiliklarda qarshilikni haroratga bog‘liq ifodasi quyidagicha:
R_t = R₀ (1 + At + Bt²) (1.2.3)
Ushbu ifodadan ko‘rinib turibdiki, qarshilikni haroratga bog‘liqligi chiziqli.
Misdan tayyorlangan termoqarshiliklarda qarshilikni haroratga bog‘liqli ifodasi chiziqli bo‘lib, quyidagicha: