liyinin m üəyyenləşdirilm əsi arterial hipertenziyalann m üxtəlif
növlərinin diferensial diaqnostikası üçün böyük ehəm iyyəl
kəsb edir.
N orm al göstəricU ər:
4
saatlıq gəzintidən sonra plazmada reninin səvİ
3
^ ə s i
2
ve
ya 3 dəfə yüksəlir.
A rtm asm a səb əb olan hallar:
Renal hipertenziya
Böyrək şişləri
Xronik böyrək çatışmazUğı (təqribən 10%)
Hamiləlik
Menstruasiyanm ikinci yansı
Barterr sindromu
M üxtəlif dərman preparatlan (furosemid, spironolakton nit-
roprussid, estrogenlər, tiazidlər, hidralazin, guanitidin)
İkincili aldosteronizm
Orqanizmde natriumun azaiması
Plazmanın həcm inin azalmasma səbəb olan hallar (Addison
xestəliyi, diuretik preparatlarla müalice, qanitirmə)
A zalm asm a səb əb olan hallar:
Adrenokortikal hipertenziya
Birincili aldosteronizm
Essensial hipertenziya diaqnozu qoyutmuş xəstələrin 20%-i
M üxtəlif dərm an preparatlan (propranolol, xloridin, rezer-
pin, m etildofa)
6.14. QAM MA-QLUTAMİLTRANSPEPTİDAZA
Y-Qlutamiltranspeptidaza (y-qlııtamiltransferaza) - y-qluta-
mil qahqlannı zülal molekullan ilə və ya h er hansı bir L-amin-
turşu ilə birləşdirən fermentdir. Bu fermentə, dem ək olar ki,
bütün toxumalarda rast gəlinir. Lakin böyrək toxumasında
omın nisbi aktivliyi daha yüksək olur. Buna baxmayaraq, se-
rumda
Y-qlutamiItransferazanın
aktivliyini adətən qaraciyər və
öd yollan xəstəliklərinin diaqnostikası m əqsədilə tə'yin edir-
lər. Qan serumunda y-qlutamiltranspeptidazanm aklivliyi, bir
qayda olaraq, qeləvi fosfatazanın aktivliyi ile paralel surətdə
dəyişir. Lakin adətən birinci fermentin aktivliyinin artması
xestəliyin daha erkən m ərhələlərində müşahidə edilir və daha
uzun m üddət davam edir. Narkotiklər və sedativ preparatlar bu
fermentin aktivliyini induksiya edir. Buna göre, y-qiutamil-
transpeptidaza qaraciyərin alkohol-toksik xəstəlikiərinin diaq-
nostikasında böyük əhəm iyyət kəsb edir.
Normal göstəriciləri:
Kişilərdə: 9-69 V/L
Qadınlarda: 3-33 V/L
Artmasına səbəb olan hallar:
Kəskin hepatit (sağalma me'yan olaraq)
Xronik hepatit (kəskin hepatitdən fərqli olaraq daha çox
yüksəlir)
Qaraciyərin birincili karsinoması (10-20 defə artıq olur)
Birincili biİiar sirroz
Hepatik steatoz (yağlı qaraciyər)
Mexaniki sanhq
Qaraciyər şişlərinin metastazlan
Qaraciyərin metastatik şişləri
Xolestaz
Pankreatit
Kəskin miokard infarktı belə xəstələrin 50%-də müşahidə edilir
Spirtli içkilər
Dərm an preparatlannın (barbituratlar) tə'siri
7. V ITA M IN LƏ R
V ita m in lə r, m ü x tə lif b io k im y ə v i fu n k siy a la n y e rin ə y e tirə n və
ə s a s ə n h ə z m sistem i v a s itə silə o rq a n iz m ə daxil o la n ü zv i m a d d ə lə r-
dir. İn san o rq an izm in in fizioloji p ro se slə rin d ə v ə m e ta b o liz m in d ə
13-ə y a x ın v ita m in in m ü h ü m rolu vardır. V ita m in lə r h ə llo lm a qabi-
liy y ə tlə rin ə g ö rə 2 q m p a bölünür:
1.
S u d a h ə ll olan v itam in lər;
2. Y a ğ d a h ə ll olan v itam in lər.
S uda h ə ll o la n v ita m in lə rə insanm h ə y a t p ro se sin d ə m ü h ü m
rolu o la n v ə m a d d ə lə r m ü b ad iləsin in m ü h ü m m ə r h ə lə lə rin i tən ziın
e d ə n В q ru p u v ita m in lə ri v ə С v itam ini aiddir. В q ru p u v ita m in lə ri-
n in ə s a s n ö v lə ri bunlardır: 1. B, vitam ini (tiam in); 2. B , v itam ini
(riboflavin); 3. N ia sin (nikotin turşusu, n ik o tin am id ); 4 . Pantoten
tu rşu su ; 5. Bg v itam in i (piridoksin, p irid o k sai, p irid o k sa m in ); 6. B io
tin; 7. В
,2
v itam in i (k o b alam in ); 8. F o l turşusu.
B u q m p a aid olan v ita m in lə r o rq a n iz m d ə n sid ik lə x a ric edilir.
P a n to te n tu rşu su v ə biotin (H vitam ini) m ü x tə lif q id alarla o rq a n iz m ə
xeyli m iq d a rd a d ax il o ld u ğ u n d an , b u n ların ç a tışm a z lığ ın a n a d ir hal-
lard a rast g ə lin ir v ə bu çatışm azlıq lar b ö y ü k k lin ik ə h ə m iy y ə t k əsb
etm ir; biz b u n u n ə z ə r ə alaraq, k itab d a h ə m in v ita m in iə rə d a ir m ə-
lu m a t v e n n ə m iş ik .
Y ağ d a h əlİ olan v ita m in lə rə A, D , E v ə К v ita m in lə ri aiddir.
B u n la r b a ğ ırsa q la rd a n ab so rb siy a e d ild ik d ə n so n ra o rq a n izm in piy
d e p o la n n d a to p lam rlar. S uda h ə ll olan v ita m in lə r insan o rqanizm in-
d ə ço x az, y a ğ d a h ə ll olan v ita m in lə r isə n is b ə tə n u z u n m ü d d ə t qa-
Iır. Y a ğ d a h ə li olan v ita m in lə r ə n ço x q a ra c iy ə r h ü c e y rə lə rin d ə top-
lanır. B e lə ki, q a ra c iy ə rd ə to p lan an А v itam in i bu v itam in i qəbul
e tm ə y ə n in sa n a 5-10 ay, D v itam ini isə - 2 -4 ay k ifa y ə t edir.
S uda h ə ll o lan v ita m in lə r o rq an izm d ən ə s a s ə n s id ik lə xaric
edilir. B u n a g ö r ə d ə В qrupu v ita m in lə rin in a lim e n ta r çatışm azlığı
o la n ş ə x s lə rd ə k lin ik ə ia m ə tlə r b ir n e ç ə g ü n ə in k iş a f edir.
V ita m in lə rin o rq a n iz m d ə k i m iq d a n n m artm a v ə azalm ası sə-
b ə b lə r in ə g ö rə , ek zo g en v ə en d o g en o lm aq la 2 q ru p a b ö lü n ü r. K ita-
b m aşağ ıd ak ı b ö lm ə lə rin d ə ek z o g en v ə en d o g en m ə n ş ə li vitam ino-
p a tiy a la ra s ə b ə b o lan x ə stə lik lə rin siy ah ıları ü m u m i ş ə k ild ə veril-
m işdir.
Dostları ilə paylaş: |