A. G. Ibragimov, Z. R. Madaminova. M. E. Raxmataliyev

K orporativ boshqaruv qoidalarida adolatlilik tam oyili -
halol raqobatchilik sharoitida kompaniyaga muvaffaqiyatli harakat 
qilishga 
imkoniyat 
berishi 
va 
shu 
bilan 
birga 
barcha 
qatnashchilaming, shu jum ladan minoritar aksiyadorlaming ham, 
huquqlarini ta ’minlashi lozim. Barcha aksiyadorlar o ‘z huquqlariga 
dahl qilinganda ularni himoya qilishning samarali usullariga ega 
bo‘lishlari kerak.
K orporativ boshqaruvning oshkorlik tam oyili 
- kompani­
yaga aloqador barcha muhim axborotlarning, shu jumladan 
mulkchilik shakli, moliyaviy holat, faoliyat natijalari va boshqalami 
o ‘z vaqtida va aniq oshkora qilinishni nazarda tutadi.
K orporativ boshqaruv m odellari 
— unitar (investor) modeli -
AQSh, Buyuk Britaniya, Avstraliya; ikki pog‘onaIi (manfaatdor 
shaxslar) modeli — Germaniya; kontinental model; tarmoq modeli -
Yaponiya (keyretsu), Koreya (chaebol).
K orporativ boshqaruvda davlat ishtiroki bo‘yicha AQSh
m odeli 
— Ishlab-chiqarish sektorida davlatning ulushi kichik bo‘lgan 
mamlakatlarda qo‘llaniladi. Ularda davlat aksiya paketlarini shart- 
noma asosida xususiy kompaniyalarga berish xosdir. Mazkur 
modelda «jamoatchilik uchun ochiq korporatsiyalar» mavjud bo‘lib,
ular mos ravishda tarmoq departamenti va vazirlikga bo‘ysunadilar.
216

---

K orporativ boshqaruvda davlat ishtiroki bo‘yicha Italiya
m odeli 
- korxonalarda davlat ulushi katta bo‘lgan davlatlarga 
xosdir. Davlat korxonalarini va davlat aksiya paketlarini boshqarish 
uchun davlat mulki vazirligiga qarashli ko‘p tarmoqli xolding 
kompaniyalar tashkil qilinadi.
K orporativ boshqaruvda davlat ishtiroki bo‘yicha aralash
m odel 
- yuqorida sanab o ‘tilgan ikki modelning xususiyatlarini 
o‘zida birlashtiradi. Germaniya, Fransiya, Buyuk Britaniya