5-mavzu: innovatsiyalarni ta’lim jarayoniga tatbiq etishning tashkiliy-pedagogik asoslari. Maktabni innovatsion boshqaruv modeli. Reja

2. Ta’lim jarayonining tarkibiy qismlariga munosabatiga ko’ra pedagogik innovatsiyalarni quyidagi guruhlarga bo’lish mumkin:

1. 
   ta’lim maqsadi va vazifalari bilan bog’liq pedagogik innovatsiyalar. Masalan, “identiv o’quv maqsadlarini o’quv vazifalariga aylantirish”;
   
2. 
   ta’lim va tarbiya mazmuni bilan bog’liq innovatsiyalar. Masalan, “ta’lim mazmunini integratsiyalash va differentsiyalashtirish”, “axborotlashtirish va prognozlash”;
   
3. 
   ta’limning shakl, metod, vosita va texnologiyalari bilan bog’liq innovatsiyalar. Masalan, noana’naviy dars shakllari, interfaol metodlar, mulьtimedia vositalari, ta’limning samarali texnologiyalari (modulli ta’lim texnologiyalari, madaniy-insonparvarlik yondashuv texnologiyalari);
   
4. 
   ta’lim olganlikni tashxis etish bilan bog’liq innovatsiyalar. Masalan, o’quv portfoliolari;
   

3. Ta’lim sub’ektlarining shaxs shakllanishiga munosabatiga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi guruhlarga bo’linadi:

1. 
   pedagog va o’qituvchilarning ma’lum bir qobiliyatlarini rivojlantirishga doir innovatsiyalar. Masalan, birgalikdagi hamkorlikdagi faoliyatni rivojlantirish;
   
2. 
   pedagog va o’quvchilarning BKM, faoliyat usullari, kompetentligini rivojlantirishga doir innovatsiyalar.
   

4. Pedagogik qo’llanilish sohasiga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   o’quv jarayonida qo’llaniladigan pedagogik innovatsiyalar. Masalan, ta’limning axborot texnologiyalari;
   
2. 
   o’quv kursida qo’llaniladigan pedagogik innovatsiyalar. Masalan, elektron xarita;
   
3. 
   ta’lim sohasida qo’llaniladigan pedagogik innovatsiyalar. Masalan, ta’limni demokratlashtirish;
   
4. 
   ta’limni boshqarish sohasida qo’llaniladigan innovatsiyalar. Masalan, ta’limning davlat boshqaruvidan davlat-jamoatchilik boshqaruviga o’tilishi.
   

5. Pedagogik jarayon ishtirokchilarining o’zaro harakat turiga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi guruhlarga bo’linadi:

1. 
   jamoada o’qitishga doir innovatsiyalar;
   
2. 
   guruhli o’qitishga doir innovatsiyalar;
   
3. 
   tьyutorlik;
   
4. 
   fatsilitatorlik;
   
5. 
   repetitorlik.
   

6. Funktsional imkoniyatlariga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   shart-sharoit bilan bog’liq innovatsiyalar (ta’limiy muhitni o’zgartirishni ta’minlaydi, ijtimoiy-madaniy shart-sharoit va boshqalar);
   
2. 
   mahsulot ko’rinishidagi innovatsiyalar (pedagogik vositalar, loyihalar, texnologiyalar).
   
3. 
   boshqaruvga doir yangiliklar kiritish.
   

7. Amalga oshirish usullariga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi:

4. 
   rejali pedagogik innovatsiyalar;
   
5. 
   tizimli pedagogik innovatsiyalar;
   
6. 
   davriy pedagogik innovatsiyalar;
   
7. 
   stixiyali pedagogik innovatsiyalar;
   
8. 
   tasodifiy pedagogik innovatsiyalar;
   
9. 
   o’z-o’zidan yuzaga keluvchi pedagogik innovatsiyalar.
   

8. Makonga yo’nalganligiga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   alohida pedagog faoliyatiga doir pedagogik innovatsiyalar;
   
2. 
   pedagoglarning metodik birlashmasiga doir pedagogik innovatsiyalar;
   
3. 
   alohida ta’lim muassasasi faoliyatiga doir innovatsiyalar;
   
4. 
   tuman, shahar, viloyat, respublika miqyosidagi pedagogik innovatsiyalar;
   
5. 
   xalqaro miqyosdagi pedagogik innovatsiyalar.
   

9. Ijtimoiy-pedagogik ahamiyatiga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   alohida ta’lim muassasalariga doir pedagogik innovatsiyalar;
   
2. 
   aniq kasbiy-tipologik guruh pedagoglariga xos pedagogik innovatsiyalar.
   

10. Novatorlik tadbirlari ko’lamiga ko’ra pedagogik innovatsiyalar quyidagi turlarga bo’linadi:

1. 
   lokal;
   
2. 
   ommaviy;
   
3. 
   global.