5-mavzu: innovatsiyalarni ta’lim jarayoniga tatbiq etishning tashkiliy-pedagogik asoslari. Maktabni innovatsion boshqaruv modeli. Reja

Innovatsiya esa – bu ma’lum bir bosqich asosida rivojlanadigan jarayondir. U bir nechta ma’nodagi tushunchalarni beradi:
1. Innovatsiya bu – ta’limning yangi mazmuni, shakl va metodlarini ishlab chiqish.
2. Yaratilgan pedagogik tizimni joriy etish va ommalashtirish.
3. Ta’lim muassasani boshqarish va rivojlantirishning yangi texnologiyasini ishlab chiqish.
4. Tajriba-sinov ob’ekti sifatida.
5. Yaxlit pedagogik jarayonni innovatsiyalash.
6. Yangiliklarning qo’llanilish darajasini yangi mahsuldorliklar bilan o’zgartirish bosqichi.
M.Jumaniyozovaning fikricha, agar faoliyat qisqa muddatli bo’lsa, yaxlit tizim xususiyatiga ega bo’lmasa, o’z oldiga muayyan tizimdagi ba’zi tarkibiy qismlarnigina o’zgartirishni vazifa qilib qo’ygan bo’lsa, u holda biz “novatsiya” haqida fikr yuritayotgan bo’lamiz. Agar faoliyat muayyan kontseptual yondashuv asosida amalga oshirilayotgan bo’lsa, uning natijasi o’sha tizimning rivojlanishiga yoki uning printsipial o’zgarishiga olib kelsa, biz buni “innovatsiya” deya olamiz.
Faoliyat xususiyati jihatdan novatsiya ko’lami va vaqti bo’yicha chegaralangan, innovatsiya esa yaxlit va davomli bo’ladi. Novatsiya natijasida amaldagi tizimda alohida elementlar o’zgartiriladi, innovatsiya natijasida esa amaliyot sub’ektlarining pozitsiyalari to’la yangilanadi, tizimdagi aloqalar va tizim isloh qilinadi⁵.
Pedagogik innovatikaga doir qator tadqiqotlarni tahlil etish asosida quyidagi xulosaga kelish mumkin: “Innovatsiya tushunchasi mazmunan “yangi”, “yangilik” tushunchalarining aynan o’zi emas. Istalgan yangilik, qachonki, amaliy faoliyatda o’zining keng qamrovli samarasini bersa va keng ko’lamli ehtiyoj ob’ektiga aylansagina, tom ma’nodagi innovatsiya deb atash mumkin bo’ladi”.
Pedagogik innovatsiyalar keng qamrovli ko’rinishga ega bo’lib, ularning umumtomonidan qabul qilingan aniq tipologiyasi yoki tasnifi mavjud emas. Innovatsiyalarni guruhlashtirishga doir yigirmadan ortiq tasnif mavjud, masalan: uzoq muddatli innovatsiyalar va qisqa muddatli innovatsiyalar, radikal va reformatorli, avtoritar va liberal, initsiativ va administrativ va boshqalar.
Innovatsiyalar texnologiya, iqtisodiyot, savdo-sotiq, ijtimoiy tizim bilan aloqadorlikda xilma-xil ko’rinishlarda namoyon bo’ladi.
Ana shu nuqtai nazardan pedagogika kollejlari boshqaruvida joriy etiladigan innovatsiyalarni quyidagicha tasnif etish mumkin:

1. 
   Pedagogik innovatsiyalar.
   
2. 
   Tashkiliy innovatsiyalar.
   
3. 
   Iqtisodiy innovatsiyalar.
   
4. 
   Texnologik innovatsiyalar.