5-mavzu. Aylanma kapital boshqaruvi

Yuqori darajada tovar-moddiy zahiralar saqlash xarajatlari

Tovar-moddiy zahiralar darajasini yuqori ushlab turish qimmatga tushadi, chunki:

• Tovar-moddiy zahiralarga kiritilgan kapitaldan olinishi mumkin daromadlardan( foiz daromadlar) voz kechiladi;
• saqlash xarajatlari:

- Omborxonada saqlash xarajati

- Omborxona boshqaruvi xarajati

- o'g'irlik/zarar/eskirish riski

Optimal buyurtma miqdori (EOQ)

Optimal buyurtma miqdori nazaryasi maqsadi jami saqlash va buyurtma berish xarajatlarini kamaytirish hisoblanadi.

Saqlash xarajatlari

EOQ modeliga ko’ra bir yil davomida TMZ birligini saqlash korxonaga ma'lum qiymatdagi xarajatga sabab bo’ladi(formulada CH deb ataladi). Shu sababli, Tovar-moddiy zahiralarning o'rtacha darajasi oshgani sayin, uni ushlab turishning umumiy yillik xarajatlari ham oshadi.

• Yillik TMZ saqlash xarajati topish uchun:

Bir birlik TMZ saqlash qiymati × O'rtacha Tovar-moddiy zahiralar (q/2).

• Agar zahira TMZ mavjud bo’lsa, saqlash xarajati:

Yillik buyurtma xarajatlari topish formulasi:

• Bir martalik buyurtma uchun buyurtma narxi × yillik buyurtmalar soni.
• D-talab; q-miqdor; C0-buyurtma berish xarajati

Hisoblash

EOQ nazariya qo’llanilganda quyidagicha faraz qilinadi:

• Talab va TMZ lar yetib kelish muddati o’zgarmas;
• Xarid narxi o’zgarmas;
• Zahira TMZ mavjud emas.

Misol-5

Bir kompaniya ishlab chiqarishi uchun oyiga 1000 birlik X material sarfi talab qilinadi. Tomar moddiy zahiralarga buyurtmaning narxi buyurtma hajmidan qat'i nazar, har bir buyurtma uchun 30 dollarni tashkil qiladi. Saqlash xarajatlari yiliga bir birlik uchun 2,88 dollarni tashkil qiladi.

Talab qilinadi:

Bir vaqtning o'zida 400, 500 yoki 600 birlik miqdorida materialni sotib olishning umumiy narxini o'rganing. Eng arzon variantda buyurtma berishni aniqlang?