3-Modul. Issiqlik elektr stansiyalar va ularning umumiy holati 4-mavzu. Issiqlik elektr stansiyalari

BUG’ TURBINASINING QUVVATI VA F.I.K. 
Bug’ turbinalarida turbina qanotlari ham hosil qiladigan ichki (indikator) 
quvvat N
i
hamdm turbina validan olinadigan effektiv quvvat N
e
bo’ladi.
Agar ichki quvvati isroflarsiz ishlaydigan ideal turbine hosil qiladigan 
quvvati N
0
bilan taqqoslansa, u holda doimo N
i
0
bo’ladi.
Shu bilan bir vaqtda effektiv quvvat ichki quvvatdan mexanikaviy isroflarga 
sarflangan quvvat N
m
kattaligicha kichik bo’ladi. 
N
e
=N
i
-N
m
(4.1) 
Turbinaning foydali ish koeffisiyenti. Ichki nisbiy f.i.k. turbinadagi ichki 
isroflarni hisobga oladi va ushbu nisbatdan aniqlanadi: 
= 
/ 
(4.2) 
Nisbiy effektiv f.i.k. mexanikaviy isroflarni hisobga oladi va quyidagi 
nisbatdan aniqlanadi: 
= 
/ 
(4.3) 
Termodinamikaning ikkinchi qonuniga ko’ra 
< 1 ideal siklni termik f.i.k. 
e‘tiborga olsak, u holda real mashinaning f.i.k. 
= 
· 
(4.4) 
yoki 
= 
· 
va
= 
· 
F.i.k. dvigatelining takomillashganlik darajasini ko’rsatadi, turli 
dvigatellarni bir-biri bilan taqqoslashga va ularni takomillashtirishga imkon beradi. 
GAZ TURBINASINING TASNIFI, TUZILISHI VA 
ISHLASH TARTIBI. 
Yuqori bosim va temperatura ostidagi yonish maxsuli (gaz) energiyasini 
kuraklar yordamida rotor valining mexanik energiyasiga aylantiruvchi issiqlik 
mashinasi 
gaz turbinasi
deyiladi.

---

Gaz turbinalari gaz dvigatellariga mansub bo’lib, ish moddasining yoqilish 
usuliga ko’ra V=const, P=const va aralash bosqichli bo’ladi. Gaz turbinasi soplo 
apparatining ketma-ket joylashgan qo’zg’almas (yunaltiruvchi) kurak toshlari va 
uning oqim kesimini hosil qiladigan ish g’ildiragining aylanuvchi toshlaridan 
tashqil topgan.
Gaz turbinasi val, statorda joylashgan soplo apparatining yo’naltiruvchi 
kuraklari, turbina diski (lappak) hamda rotorning ish kuraklaridan tashqil topgan. 
Soplo apparatining yo’naltiruvchi kuraklar bilan rotorga o’rnatilgan ish kuraklari 
turbina bosqichini tashqil qiladi. Odatda gaz turbinalari ko’p bosqichli bo’lib, 
quvvati 100 Mvt dan katta bo’ladi. Gaz turbinalari ham bug’ turbinalariday bo’lib, 
faqat ularda bug’ o’rniga yonish mahsuloti tutun asosiy ish jismi hisoblanadi.
Gaz turbinasining tarkibiy qismi yonish kamerasi 6 yonish mahsuloti 
oqimidagi issiqlik energiyasini mexanik energiyaga aylantiruvchi gaz turbinasi 2, 
atmosfera havosini surib va siqib uzatuvchi kompressor 3, yoqilg’i nasosi 5 va bak 
4, elektr gneratori 1, soplo 11, yonish kamerasi 9 va boshqa yordamchi qismlardan 
tashkil topgan.