Muskul - harakat sezgilari, statik sezgilar
Muskul-harakat sezgilari motor sezgilar
deb
nomlanib, ularga og‘irlikni,
qarshilikni, organlar harakatini bilish sezgilari kiradi. Ularning organlari-gavda
muskullari, paylar, bo‘g‘imlardan iboratdir. Organlarning
tarkibida sezuvchi
nervlarning chekka tarmoqlari mavjud bo‘lib, ularning ta’sirida harakat va statik
sezgilar vujudga keladi.
Musku
l - harakat sezgilarining fizik sababi muskullarga ta’sir
etuvchi
narsalarning mexanik tazyiqi va gavda harakatlaridir.
Statik sezgilar
gavdaning fazodagi holatini
sezish va muvozanat saqlash
sezgilari deb ataladi. Gavdaning fazodagi holatini bilish va muvozanat saqlash
sezgisi uchun ichki quloqdagi vestibulyar apparat reseptor vazifasini bajaradi.
Vestibulyar apparat quloq dahlizi yarim doira kanallaridan tashkil topgan bo‘ladi,
sezuvchi nerv tarmoqlari esa gavdaning fazodagi harakatini va holatini boshqaradi.
Gavda muvozanatini saqlashda alohida ahamiyat kasb etib, ular endolimfada suzib
yuradigan mayda ohaktosh kristallardan tashkil topgan.
Organik sezgilar
Organik sezgilarning
reseptorlari ichki organlarda, qizilo‘ngach, me’da,
ichak, qon tomirlari, o‘pka va shu kabilarda joylashgan bo‘ladi. Ichki organlardagi
jarayonlar organik sezgilar reseptorlarining qo‘zg‘atuvchilaridir.
Ularga quyidagilar kiradi:
a) Og‘riq sezgilar;
b) chanqoq sezgilari;
v) noxush tuyg‘ular;
g) ochlikni sezish.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati:
1.
Ivanov I., Zufarova M. “Umumiy psixologiya”. O‘z.FMJ., 2008.
2.
Davletshin M.G., Mavlonov M.M, To‘ychiyeva S.M. “Yosh va pedagogik
psixologiya” T. TDPU, 2009 .
3.
Safayev N.S., Mirashirova N.A., Odilova N.G. “Umumiy
psixologiya
nazariyasi va amaliyoti”:– T.: Nizomiy nomidagi TDPU, 2013.
