2-Mavzu: Kondensatorlar haqida umumiy ma’lumotlar

2-sxema.
2-sxema sharhi. CR Elektr zanjir kirishiga signal uzatilsa, kondensatordan o‘tayotgan signaldan yuqori chastotali signal ajratib olinadi. Past chastotali signalga to‘sqinlik qiladi, natijada rezistordan manbaning manfiy qutbiga past chastotali signal o‘tib, zanjirning chiqishida yuqori chastotali signal ajratib olinadi. Asosan bunday zanjirlar tembr bloklarda ishlatiladi. Bunday elektr zanjirlar boshqa maqsadlarda ham foydalaniladi.

2.6. Kondensatorlarning sig‘imini ranglar bo‘yicha aniqlash

500 nF
Belgilab qo‘yilgan nuqtadan aniqlanadi
2-jadval

Qora		0	1	10
Jigarrang	1	1	10
Qizil	2	2	100
Olovrang	3	3
Sariq	4	4		6,3
Yashil	5	5		16
Ko‘k	6	6		20
Siyohrang	7	7
Kulrang	8	8	0,01	25
Oq	9	9	1	3
Pushti				35
Ranglar	1-halqa	2-halqa	3-halqa ko‘paytma	kuchlanish

1–2 – rangli halqa mkF; 3 – halqa ko‘paytma, kuchlanish
3-jadval
Kondensatorlarni montajga tayyorlash va kavsharlashning texnologik
xaritasi

(maqsad: kondensatorlarni bosma plataga kavsharlash bilim va ko‘nikmalarini shakllantirish)

№	Bajariladigan ishlar mazmuni		Asbob-uskuna va jihozlar	Eskizlar, chizmalar, rasmlar			Bajarilish tartibi
1.	Bajariladigan ishlar mazmuni bilan tanishish.		Xomashyo, asbobuskuna va jihozlarning ishlashi bilan tanishish				Texnologik xarita bilan to‘liq tanishing.
2.	Bajariladigan ishlarning xavfsizligi.		Elektr xavfsizligi qoidalari. Mehnat xavfsizligi qoidalari. Yong‘in xavfsizligi qoidalari				Ish o‘rnini tashkil qilish. Asbobuskuna va jihozlarni ishchi holatga keltiring
3.	Prinsipial elektr sxemada belgilangan kondensatorlarni tanlab olish va montajga tayyorlash.					Prinsipial elektr sxemadagi kondensatorlarni tanlab oling. Radioelementning oyoqchalarini yaxshilab tozalab kanifol va qalayga to‘yintiring
4.	Kondensatorni montajga tayyorlash.					Yumaloq jag‘li omburda kondensatorlarning oyoqchalarini bosma plataning teshikchalariga mo‘ljallab buking
5.	Kondensatorlarni bosma plataga o‘rnatish.					Kondensatorlarni bosma plataga kavsharlash
6.	Kondensatorlarni bosma plataga kavsharlash texnologiyasi.					1. Rangli halqali elektrolit kondensatorlarni kavsharlang. 2. SMD- kondensatorlarini kavsharlang. Diqqat: Qalay boshqa yo‘lchaga tegib qolmasin

Nazorat savollari:

1. 
   O‘lchov asboblarini ishga tushirish ketma-ketligini aytib bering.
   
2. 
   Rezistorlarning qarshiliklari o‘lchov asboblarida qanday tekshiriladi?
   
3. 
   Kondensatorlarning sig‘imlari o‘lchov asboblarida qanday tekshiriladi?
   
4. 
   Elementlar qanday qilib elektromontajga tayyorlanadi?
   
5. 
   Kavsharlash texnologiyasini gapirib bering.
   

Mavzuga oid test savollari

1. Elektr zanjirlarda rezistorlarning vazifasi nimalardan iborat?

1. 
   Elektr zanjirdagi signalga to‘sqinlik qilish
   
2. 
   Elektr zanjirdagi elektr energiyani yorug‘lik energiyasiga aylantirish
   

4. 
   Elektr zanjirdagi elektr energiyani issiqlik energiyasiga aylantirish
   
5. 
   Tranzistor va mikrosxemalarni qulay ishchi rejim bilan ta’minlash
   

2. Kondensatorlarning tanasiga qo‘yilgan 102n belgi nimani bildiradi?

1. 
   1 02 pF
   
2. 
   1000 pF
   

4. 
   10 pF
   
5. 
   102 mkF
   

3. Rezistorlarni ketma-ket ulaganda zanjirning umumiy qarshiligini toping.

1. 
   3 K
   
2. 
   20 K R1 10K R2 10K
   

4. 
   15 K
   
5. 
   3000 K
   

4. Rezistorlarni paralell ulaganda zanjirning umumiy qarshiligini toping.

1. 
   5K R1 10K
   
2. 
   30K
   

4. 
   15K
   
5. 
   3000K R2 10K
   

5. Kondensatorlar ketma-ket ulanganda zanjirning umumiy sig‘imini toping.
20 mkF C110 mkF C2 10 mkF

1. 
   15 mkF
   

4. 
   10 mkF
   
5. 
   5 mkF
   

6. Kondensatorlar paralell ulanganda zanjirning umumiy sig‘imini toping.

1. 
   0,5 mkF
   
2. 
   0,25 mkF C1 10 mkF C2 10 mkF
   

D 5 mkF
E. 20 mkF