40.Dartılma (sıxılma) deformasiyası haqqında məlumat
Brusun oxu boyu yönəlmiş en kəsiyinin ağırlıq mərkəzində tətbiq olunmuş xarici qüvvələrin təsirindən onun en kəsiklərində daxili qüvvə amili olaraq yalnız normal qüvvə yaranacaq. Xarici qüvvənin istiqamətindən asılı olaraq brusun belə yüklənmə halı dartılma və ya sıxılma adlanır.
Normal qüvvəni təyin etmək üçün kəsiklər üsulundan istifadə edilir. Normal qüvvənin brusun oxu boyu dəyişməsini göstərən qrafik normal qüvvələr epürü adlanır. Aşağıdakı məsələyə baxaq.
F1 = F2 = F qəbul edək. Brusu 1 - 1 kəsiyi ilə 2 hissəyə bölürük. Bir hissəsini saxlayıb digər hissəsi atılır. Atılmış hissənin saxlanan hissəyə olan təsiri N normal qüvvə ilə əvəz edirik və statikanın müvazinət tənliyini tətbiq edirik.
Burada 0 ≤ z ≤ a
Burada N = F1 = - F
N müsbət alındığından brus dartılma deformasiyasına uğrayır. Dartılma deformasiyası müsbət, sıxılma deformasiyası mənfi qəbul edilir.
İndi 2 - 2 kəsiyinə deyilənləri tətbiq edirik və alırıq :
a ≤ z ≤ a + b, N = F2 + F1 = 2 F
Normal qüvvə elementar qüvvə əvəzləyicisi olduğundan
G - gərginlik nəzərdə tutulur.
- mütləq deformasiya, l - isə deformasiyanın əvvəlki uzunluğu.
Elestiki deformasiyada deformasiya ilə gərginlik arasındakı xətti asılılıq ilk dəfə olaraq 1678 - ci ildə Robert Huk tərəfindən kəşf edildiyindən bu qanun Huk qanunu adlanır. düsturu ilə ifadə olunur. Burada E - elastiklikyar moduldur. Bircins və izotop materiallar üçün . olduğunu nəzərə alsaq
Huk qanunundan istifadə edərək nisbi uzanma üçün
EA burada dartılmada və sıxılmada sərtlik adlanır.
Bu düstur mütləq Huk qanununu ifadə edir. Datrtılma və sıxılmada brusun eninə ölçüləri də dəyişir Δ b = b - b1; Δa = a - a1
Dartılmada eninə deformasiyalar mənfi, sıxılmada isə müsbət qəbul edilir.
εˊ - eninə nisbi deformasiya adlanır.
ε εˊ arasında
Burada
Burada 0 ≤ μ ≤ 0,5
Dostları ilə paylaş: | 
