1. Muammo haqida tushuncha. Muammo va metod uyg‟unligi

Har qanday ilmiy bilish muammodan boshlanadi. Umuman olganda, inson bilimining rivojlanish jarayonini ayrim 
muammolami qo„yishdan ulami echishga o„tish, so„ngra yangi muammolami qo„yish sifatida tavsiflash mumkin. 
Biroq muammoning haqiqiy o„mi qanday? Ilmiy muammolar nima uchun yuzaga keladi? Muammoning masaladan 
farqi nimada? Ilmiy muammolar doirasi qanday?
 

---

Ilmiy muammo - bilishning rivojlanish jarayonida obyektiv tarzda yuzaga keladigan, echimini topish muhim amaliy 
yoki nazariy ahamiyatga ega bo „Igan masala yoki masalalar majmuidir. Shuningdek, ilmiy muammo, hal qilishni 
talab etuvchi nazariy yoki amaliy masala; fanda - biron-bir hodisalar, obyektlar, jarayonlami tushuntirishda qarama-
qarshi yondashuvlar ko„rinishida amal qiluvchi va uni yechish uchun muvofiq nazariyani talab etuvchi ziddiyatli 
holatdir.
Muammoni to„g „ri qo'yish uni muvqffaqiyatli yechishning muhim sharti, ilmiy bilish jarayonining dastlabki 
bosqichidir. To„g„ri qo„yilmagan muammo yoki soxta muammo haqiqiy muammolami yechishdan chalg„itadi. 
Muammoni qo„yishda, avvalo, ayrim holatni masala sifatida anglab yetish, qolaversa, muammoning mazmunini aniq 
tushunish, ma‟lum va noma‟lum narsalami ajratgan holda uni ta‟riflash lozim. Masalan, bakalavr, magistr, doktorant 
mavzu tanlashda eng avvalo, bu mavzuning ishlanganlik darajasi haqida to„liq ma‟lumotga ega bo„lishi, uning amaliy 
ahamiyatini prognoz qilishi lozim. Muallif mavzuni his qilsa, muammoni yaxlit ko„radi va uning yechimini topadi. 
Shuningdek, mavzuda muammoning yaxlit ifodasi shakllangan bo'lishi, shu mavzu bo„yicha maqolalarning mantiqan 
izchilligini ta‟minlaydi. Siyqasi chiqqan mavzular bo„yicha nafaqat dissertatsiya, hatto maqola yozish ham muayyan