1. Audit və auditor haqqında anlayış və onların mahiyyəti

7.Auditin təsnifat meyarları.
Auditor xidmətlərini, bir qayda olaraq, təsərrüfat subyektlərinin müdiriyyəti sifariş verir. Lakin bu funksiyadan istifadə edənlər daha çoxdur. Bunlar aşağıdakılardır: əməkdaşlar, vergi orqanları, banklar və digər maliyyə təsisatları; potensial investorlar, ticarət tərəfdaşları və başqaları.
Auditin 5 təsnifat meyarı vardır:
1. Auditi aparan subyektdən asılı olaraq – daxili və kənar;
2. Təyinat qaydasından asılı olaraq – məcburi və təşəbbüslə;
3. Audit obyektindən asılı olaraq – ümumi, bank, sığorta:
4. Keçirilmə sayından asılı olaraq – ilkin və razılaşdırılmış;
5. Yoxlamanın istiqamətindən asılı olaraq – mühasibat hesabatının auditi, xüsusi audit və bu kimi.
Bu meyarlara əsasən, auditin aşağıdakı növləri vardır:
1. Məcburi və təşəbbüslə (könüllü) audit;
2. Daxili və kənar audit;
3. Təsərrüfat fəaliyyətinin auditi;
4. Uyğunluq auditi;
5. Maliyyə hesabatının auditi və xüsusi audit;
6. Əməliyyat auditi;
7. Dövlət orqanlarının tapşırığı ilə məcburi (icbari) audit;
8. Due diligence – (igilis dilində - vacib vicdanlılıq);
9. Auditor xidmətinin başqa növləri.
Audit inkişaf mərhələsinə görə,xarakterinə görə,fəaliyyət sahəsinə görə,yoxlama obyektinə görə və keçirilmə dövrülüyünə görə növlərə bölünür.İnkişaf mərhələsinə görə auditin 3 növü var:
1.Təstiqləyici audit-maliyyə və mühasibat sənədlərini yoxlamaq və onların düzgün olub-olmadığını təstiqləməkdən ibarətdir.
2.Sistem yönümlü audit-müəssisənin ayrı-ayrı sahələri,yəni istehsal,xammal,material sənədləri ayrı-ayrılıqda sistemli şəkildə yoxlanılır.
3.Risklə bağlı audit-müəssisələrdə onların fəaliyyətindən asılı olaraq daha riskli sahələr mövcud olur.Hansı ki,bu sahələrdə tərtib edilən sənədlər daha mürəkkəb hesab olunur.Auditorlar belə sənədlərin yoxlanmasına üstünlük verirlər.
Xarakterinə görə auditin 2 növü var: